Linh hoạt

VCK EURO là một giải đấu ngắn ngày, đội vào chung kết, chơi tối đa cũng chỉ 7 trận. Lẽ thường các HLV sẽ sử dụng một bộ khung và đội hình chiến thuật ổn định.

VCK EURO là một giải đấu ngắn ngày, đội vào chung kết, chơi tối đa cũng chỉ 7 trận. Lẽ thường các HLV sẽ sử dụng một bộ khung và đội hình chiến thuật ổn định. Thế nhưng, đáng ngạc nhiên các đội thành công nhất, vào sâu nhất trên đất Pháp vừa qua lại có nhiều thay đổi nhất. Ngạc nhiên nhưng không khó lý giải, không như đội tuyển Việt Nam, để chuẩn bị cho một kỳ SEA Games hay AFF Cup phải tập trung rèn quân hàng 2 tháng trời, các đội tuyển châu Âu chỉ có khoảng nửa tháng sau mùa bóng dài để chuẩn bị cho EURO, nên vừa đá HLV vừa phát hiện, điều chỉnh. Vấn đề là nhờ trình độ, tư duy chiến thuật cao, các cầu thủ hoàn toàn có thể nhanh chóng đáp ứng những yêu cầu mới, thích nghi với những thay đổi ngay giữa “chiến trường” của HLV.

Chủ nhà Pháp vào cuộc và cả 3 trận vòng bảng chơi với 4-3-3, chỉ sau hiệp I trận vòng 1/8 bế tắc trước Ireland, HLV Deschamps mới chuyển sang 4-2-3-1 và tìm thấy sự tối ưu cho vị trí của Griezmann để đi vào chung kết. Bỉ sau thất bại trước Italia, chỉ một thay đổi nhỏ của Marc Wilmots: dịch chuyển De Bruyne vào trung lộ đá hộ công, đã giải phóng hẳn năng lượng tấn công.

Tiêu biểu cho sự linh hoạt, ứng biến thức thời nhất là nhà cầm quân Fernando Santos, và đó cũng là yếu tố giúp Bồ Đào Nha lên ngôi dù là đội tuyển hoàn toàn không được đánh giá cao. Xem lại đội hình của Bồ ở 7 trận tại EURO vừa qua mới giật mình khi thấy không trận nào họ ra sân giống trận nào. Tiền vệ W.Carvalho, một nhân tố chủ chốt, chỉ xuất hiện từ trận thứ 2 gặp Áo, đến trận Hungary là hậu vệ trái Eliseu. Đặc biệt ở trận vòng 1/8 loại Croatia, HLV Santos thay máu 3/4 vị trí ở hàng phòng ngự vốn đã được trọng dụng trong cả quá trình dài trước đó (chỉ giữ lại duy nhất trung vệ Pepe), bằng những gương mặt lần đầu tiên ra sân mà sau đó đều trở thành những vai diễn chính: Cedric, Fonte, Silva, đặc biệt là phát hiện mới trở thành cầu thủ trẻ xuất sắc nhất giải: Reanto Sanches (chỉ xuất hiện từ phút 50). Hiếm có nhà cầm quân nào dám bạo gan thay đổi nhiều đến như thế trong một trận cầu knock out, ở một giải đấu lớn. Một quyết định quá mạo hiểm, nhưng hết sức dũng cảm và đã cho thấy sự đúng đắn. Còn sau trận chung kết, trung vệ Pepe tiết lộ, việc cầu thủ ghi bàn duy nhất quyết định chức vô địch Eder vào sân thay người cũng là phương án nằm trong kế hoạch đã được ông Santos phổ biến trước đến toàn đội. Về đội hình chiến thuật, ngoài 4 hậu vệ và 2 tiền đạo Ronaldo, Nani, tuyến giữa của Bồ Đào Nha cũng liên tục thay đổi tùy thuộc vào đấu pháp trước từng đối thủ, bắt đầu là 4-3-1-2 đến 4-4-2, và 4-1-3-2 với các tiền vệ luôn hoán đổi vị trí. Rõ ràng thành công của nhà tân vô địch không chỉ đến từ may mắn.

Ngược lại với những đội không có khả năng thay đổi, ứng biến, chỉ lựa chọn một sơ đồ, một đội hình rồi đưa cầu thủ vào sân, như: Anh, Nga, Thụy Điển, Ireland, Thổ Nhỉ Kỳ hay HLV không có khả năng tổ chức chiến thuật tốt (điển hình là Bỉ) đều thất bại.

Bóng đá Việt Nam và các nhà cầm quân của chúng ta có rút ra được những bài học gì?

Đông Kha