Ngày 13/7, tức một ngày sau khi Trung Quốc bác bỏ đề nghị đưa vấn đề tranh chấp chủ quyền trên biển Đông ra tòa án của Liên hợp quốc (LHQ), Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario đã kêu gọi các nước thành viên ASEAN có quan điểm kiên định trước hành động của Trung Quốc tại khu vực đang tranh chấp trên biển Đông và tái khẳng định sự tôn trọng cũng như cam kết đối với vấn đề tự do hàng hải trên biển Đông.
 |
| Giáo sư Carl Thayer khẳng định tấm bản đồ hình chữ U mà Trung Quốc đưa ra đã vi phạm Công ước LHQ trên nhiều góc độ. |
Đồng thời, ông Albert del Rosario cũng chỉ trích việc Trung Quốc bác bỏ đề nghị mà ông đã đưa ra trong cuộc hội đàm với người đồng cấp Dương Khiết Trì khi tới thăm Bắc Kinh hồi tuần trước.
Khẳng định quan điểm của Philippines không thay đổi trong vấn đề biển Đông, ông Albert del Rosario cũng cho biết, trong cuộc họp của các Ngoại trưởng ASEAN sắp tới ở đảo Bali (Indonesia), ông sẽ một lần nữa nêu vấn đề này và bày tỏ những quan ngại sâu sắc về việc Trung Quốc đã ít nhất 6 lần xâm nhập lãnh hải Philippines.
[links(right)]
Trong khi đó, tin từ TTXVN cho hay, Giáo sư Carl Thayer, một chuyên gia kỳ cựu về biển Đông của Học viện Quốc phòng Australia vừa có bài viết trên mạng YaleGlobal khẳngđịnh, Trung Quốc không hề tôn trọng Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) mà nước này đã ký.
Theo Giáo sư Carl Thayer, UNCLOS - có hiệu lực vào năm 1996 và là một cơ chế pháp lý toàn cầu, được hình thành trên cơ sở một sự thỏa hiệp tinh tế giữa các nước ven biển và các quốc gia sử dụng biển, sao cho quyền lợi mỗi bên đều được bảo đảm.
Trong bài viết nói trên, Giáo sư Carl Thayer khẳng định, Trung Quốc đã vi phạm UNCLOS khi khẳng định "chủ quyền không thể chối cãi" trên biển Đông, bất chấp đòi hỏi của các nước ven biển khác. Với việc đệ trình chính thức tấm bản đồ đường đứt khúc 9 đoạn hình chữ U (đường lưỡi bò), cố tình giữ mập mờ về các tọa độ địa lí chính xác của các đường này, theo Giáo sư Carl Thayer, Trung Quốc đã lấn sâu vào các vùng đặc quyền kinh tế do các nước ven biển trong khu vực thiết lập.
Đối với Giáo sư Carl Thayer, ngoài việc tấm bản đồ hình chữ U đã vi phạm Công ước LHQ trên nhiều góc độ, Trung Quốc còn có một loạt hành động đơn phương khác vi phạm Công ước này như gây sức ép lên các tập đoàn Mỹ, buộc họ không được làm ăn với các nước khác trong thăm dò dầu khí; áp đặt một lệnh cấm đánh bắt cá hàng năm đơn phương đối với ngư dân Việt Nam; và mới đây là một loạt hành vi hung hăng khác thường khi cản trở các hoạt động thương mại của các tàu thăm dò dầu khí trong các vùng đặc quyền kinh tế mà Việt Nam và Philippines tuyên bố chủ quyền.
Theo Giáo sư Carl Thayer, vấn đề biển Đông cần được giải quyết trên cơ sở của UNCLOS, nếu không khu vực này lại lâm vào tình trạng "kẻ mạnh chèn ép kẻ yếu", và việc Trung Quốc biến biển Đông thành "ao nhà" sẽ làm suy yếu một chế độ pháp lý quốc tế đang đóng góp cho trật tự toàn cầu.
Đồng quan điểm với Giáo sư Carl Thayer, Mark Valencia, chuyên gia phân tích chính sách hàng hải và là cựu chuyên viên nghiên cứu cao cấp tại Trung tâm Đông - Tây ở Hawaii cho rằng, các hành động quyết đoán của Trung Quốc tại biển Đông để áp đặt đòi hỏi chủ quyền của họ không chỉ "vi phạm rõ ràng bản Tuyên bố chung về cách ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC), đã được nhất trí một cách chính thức”, mà có thể còn phản ánh một thực tế khác: "Trung Quốc không nhất trí với nhiều nội dung trong Công ước của LHQ về Luật Biển mà nước này đã phê chuẩn…".
Theo ông Valencia, nếu Trung Quốc thực sự đi theo chiều hướng hiện tại, nghĩa là kiên quyết bảo vệ các đòi hỏi chủ quyền nêu lên trong tấm bản đồ đường đứt khúc 9 đoạn của họ (bao gồm tất cả vùng biển và tài nguyên của biển Đông), đồng thời quyết định cơ chế quản lý việc đi lại sẽ được áp đặt tại vùng này, thì "đây là một quan điểm cực đoan".
Việc Trung Quốc bác bỏ đề nghị của Philippines là cùng nhau ra trước tòa án quốc tế về Luật Biển được thiết lập trong khuôn khổ UNCLOS để nhờ phân xử, có thể được xem là một dẫn chứng mới về việc Bắc Kinh sẵn sàng phủ nhận giá trị của văn kiện này, vì quyền lợi của riêng mình
