"Việt Nam" của Obama

Sau khi Tổng thống Hamid Karzai và người đồng cấp Pakistan Zardari hội đàm với Obama tuần trước nhằm thảo luận các ý tưởng chống chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan ở Nam Á, chẳng có ý tưởng lớn nào được đưa ra. Trái lại, nguy cơ leo thang của Mỹ ở Pakistan lại tăng lên.

Cuộc gặp tay ba tại Nhà Trắng (WT)

Mỹ muốn can thiệp sâu hơn tại Pakistan

Cuộc gặp tay ba giữa Tổng thống Mỹ, Tổng thống Afghanistan và người đồng cấp Pakistan không mang lại bất kỳ giải pháp mới hay những sáng kiến lớn về chính sách cho cuộc chiến đang tiếp diễn với al-Qaeda và Taliban. Và, cho tới nay, có rất ít khác biệt giữa các chính sách của Obama và Bush, chỉ có điều Obama dường như sẵn sàng can thiệp sâu hơn vào công việc nội bộ của Pakistan.

Ông Obama đã làm cho quan hệ Mỹ - Pakistan phức tạp không cần thiết bằng các tuyên bố tại cuộc họp báo hôm 29/4. Tại đó, ông ngụ ý rằng ông muốn giới quân sự trở lại nắm quyền ở Islamabad.

Trong khi ca ngợi quân đội Pakistan, ông Obama nói: "Tôi lo ngại rằng chính phủ dân sự ở đó giờ rất yếu... Chúng ta muốn tôn trọng chủ quyền của họ song chúng ta cũng thừa nhận rằng chúng ta có những quyền lợi chiến lược, các quyền lợi an ninh quốc gia khi đảm bảo rằng Pakistan ổn định và không trở thành một nhà nước hạt nhân do các chiến binh kiểm soát".

Biên tập Shaheen Sehbai của tờ News International ở Pakistan cho rằng những bình luận "thẳng thắn và hơi thô" của Obama về chính phủ Zardari đã phản ánh quan điểm của Washington. Quan điểm này cho rằng có lẽ quân đội Pakistan là một lựa chọn tốt hơn nếu họ nắm quyền ở đất nước này.

Quan điểm trên càng được củng cố với những thông tin về Tướng David H. Petraeus, Chỉ huy Bộ Tư lệnh trung tâm Mỹ. Tướng Petraeus đã nói với các quan chức của chính quyền Obama cũng như các nghị sĩ Mỹ rằng quân đội Pakistan "mạnh hơn" chính phủ dân sự hiện nay và Pakistan phải kiên quyết chống Taliban trong hai tuần tới nếu muốn tồn tại. Kể từ khi những lời bình luận đó được đưa ra cho tới nay, Pakistan đã tuyên chiến với Taliban và bắt đầu một cuộc phản công có hiệu quả chống lại các lực lượng cực đoan đang tiến về Islamabad.

"Việt Nam" của Obama

Dù Washington có thực sự đang gửi tín hiệu ủng hộ quân đội lên nắm quyền hay không thì nhiều người ở Pakistan vẫn coi đó là sự ủng hộ quân đội trở lại nắm quyền. Điều này khiến nhiều người liên tưởng tới sự dính líu của chính quyền Kennedy vào cuộc đảo chính lật đổ chính quyền Ngô Đình Diệm ở miền Nam Việt Nam năm 1963.

Ngô Đình Diệm là một nhà độc tài có ảnh hưởng. Tuy nhiên, ông ta không được Đại sứ Mỹ Henry Cabot Lodge và quân đội ở Sài Gòn ủng hộ. Các bản báo cáo lên Nhà Trắng đã thuyết thục Tổng thống Kennedy bật đèn xanh cho quân đội Sài gòn tiến hành đảo chính. Ông Diệm bị lật đổ vào ngày 1/11/1963 và bị giết vào ngày hôm sau.

Do sự đồng lõa của Kennedy trong vụ lật đổ Ngô Đình Diệm nên Mỹ nhận trách nhiệm đạo đức về cuộc chiến ở Việt Nam. Nói như cựu Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell, chúng ta phá hỏng nó, do vậy chúng ta phải sửa chữa nó. Bốn chính phủ quân sự lên cầm quyền trong hai năm tiếp theo ở miền Nam Việt Nam và Mỹ bắt đầu leo thang quân sự quy mô lớn ở đây.

Bài học từ vụ lật đổ Ngô Đình Diệm là Mỹ không nên can thiệp vi mô vào chính trị của các quốc gia mà họ không hiểu. Lo ngại của nhiều người Mỹ là trong lúc vội vã tìm giải pháp nhanh chóng cho các vấn đề ở Pakistan, chính quyền Obama sẽ tìm cách đưa quyền lực trở lại tay quân đội. Tạp chí Newsweek trước đây đã tuyên bố cuộc chiến ở Afghanistan là "Việt Nam của Obama" song có lẽ Pakistan thích hợp với tên gọi này hơn.

Bản thân Tướng Petraeus cũng bác bỏ những so sánh giữa cuộc chiến Afghanistan và chiến tranh ở Việt Nam. Thứ nhất, Việt Nam lúc đó không phải là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh quốc gia Mỹ. Thứ hai, Afghanistan luôn được coi là một cuộc chiến cần thiết và đúng đắn bởi bọn khủng bố được huấn luyện ở đây đã tấn công New York và Washington năm 2001.

Tuy nhiên, cũng có những tương đồng giữa hai cuộc chiến trên. Chẳng hạn, các báo cáo chính thức và không chính thức từ các nhà ngoại giao Mỹ và nước ngoài, các binh sĩ đều nhất trí rằng tình hình ở Afghanistan tồi tệ và đang trở nên tồi tệ hơn. Cách đây 4 thập kỷ, các tổng thống Mỹ cũng quen nghe những báo cáo u ám từ Việt Nam mặc dù các tuyên bố công khai thường lạc quan hơn. (Theo WashingtonTimes, Newsweek)