Trong phiên hỏi - đáp được phát trực tiếp trên Đài phát thanh và truyền hình quốc gia hôm 4/12, Thủ tướng Nga Vladimir Putin đã trả lời rất nhiều thắc mắc của người dân về các vấn đề chính sách đối ngoại nhạy cảm của nước này.
Đây là cuộc đàm luận đầu tiên của ông Putin với công chúng Nga trên cương vị Thủ tướng. Màn hỏi - đáp bắt đầu vào lúc 12h trưa giờ địa phương (16h chiều giờ Việt Nam) ngày 4/12 và kéo dài trong hơn 3 giờ đồng hồ.
Thủ tướng Vladimir Putin trong cuộc đàm luận trực tiếp với công chúng Nga hôm 4/12. (Ảnh: AFP)
Trong khi trọng tâm của cuộc đàm luận là khủng hoảng tài chính toàn cầu và tác động của nó đối với nền kinh tế Nga, ông Putin cũng đã đề cập tới hàng loạt vấn đề đối ngoại, bao gồm quan hệ với Mỹ, vai trò quân sự của Nga ở khu vực Mỹ Latinh cũng như những căng thẳng giữa nước này với hai nước láng giềng từng thuộc Liên bang Xô xiết cũ là Ukraine và Grudia.
Hy vọng cải thiện quan hệ với Mỹ
Thủ tướng Nga bày tỏ hy vọng rằng quan hệ giữa Moscow và Washington sẽ được cải thiện sau khi Barack Obama tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Mỹ vào tháng 1/2009. Theo ông Putin, Moscow đã nhận thấy "những tín hiệu tích cực" từ đội ngũ chuyển giao của Obama đối với các vấn đề tranh cãi chính như kế hoạch phòng thủ tên lửa của Mỹ tại châu Âu cũng như việc mở rộng Khối quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO).
"Theo quy luật, những thay đổi chắc chắn sẽ đến khi có sự chuyển giao quyền lực ở bất kỳ quốc gia nào. Điều này đặc biệt đúng với trường hợp một siêu cường như Mỹ. Chúng tôi hy vọng rằng đó sẽ là những thay đổi tích cực", ông Putin nói.
Về dự án lắp đặt một lá chắn tên lửa gây nhiều tranh cãi của Mỹ ở Đông Âu, ông Putin cho biết: "Chúng tôi đã nhấn mạnh rằng cần phải xem xét lại tính cấp thiết của việc triển khai một hệ thống phòng thủ tên lửa ở Ba Lan và một trạm radar tại CH Séc".
Chính quyền Bush quả quyết việc lắp đặt 10 tên lửa đánh chặn và trạm radar tại Ba Lan và CH Séc là vô cùng cần thiết để bảo vệ châu Âu trước các cuộc tấn công trong tương lai từ "những nước hiếu chiến" như Iran. Tuy nhiên, Moscow cho rằng kế hoạch này sẽ phá vỡ thế cân bằng chiến lược của các lực lượng tại châu Âu và đe doạ nền an ninh quốc gia của Nga.
Thủ tướng Putin nói, giới chức Mỹ từng nhấn mạnh rằng các quyền lợi của Nga sẽ được chú ý hơn trong việc xây dựng quan hệ song phương. "Nếu đây không phải là những lời nói sáo rỗng và nếu chúng được biến thành chính sách thực tế thì chúng ta chắc chắn sẽ có phản ứng phù hợp và các đối tác Mỹ của chúng ta sẽ nhanh chóng cảm nhận được điều đó".
Ông Putin cũng hoan nghênh quyết định hôm 2/12 của NATO về việc trì hoãn cho phép Ukraine và Grudia tham gia Kế hoạch hành động thành viên (MAP) - một bước đi quan trọng giúp hai quốc gia này trở thành thành viên của NATO. Việc mở rộng Khối này về phía đông kể từ sự sụp đổ của Liên Xô cũ luôn là nỗi lo lắng lớn của Nga.
Cam kết hợp tác với EU
Ông Putin khẳng định, nước Nga luôn tận tâm trong việc hợp tác với Liên minh châu Âu (EU) - động thái giúp tăng cường sự ổn định kinh tế cho cả hai bên. Thủ tướng Nga bày tỏ hy vọng rằng, các thành viên mới của EU sẽ xem xét lại thái độ của họ đối với Moscow.
"Việc hợp tác của chúng ta sẽ tăng cường sự minh bạch cũng như nâng cao sự tín nhiệm và ổn định của các nền kinh tế Nga và châu Âu. Chúng tôi sẽ tiếp tục theo đuổi chính sách này", ông Putin nói.
Tuyên bố trên của Thủ tướng Nga được đưa ra sau khi 27 nước thành viên EU nối lại các cuộc đàm phán về một hiệp ước hợp tác toàn diện với Nga hồi đầu tuần này. Thoả thuận giữa hai bên đã bị vô hiệu hoá vì cuộc xung đột vũ trang giữa Nga và Grudia hồi tháng 8 bất chấp sự phản đối của Lithuania - một quốc gia thuộc vùng Baltic từng thuộc Liên Xô cũ.
Ông Putin nhấn mạnh, EU là đối tác thương mại lớn nhất của Nga và chỉ ra rằng sự tham gia ngày càng tăng của khối trong lĩnh vực năng lượng. Theo Thủ tướng Nga, các công ty châu Âu đã dự phần vào việc sản xuất khí đốt và dầu mỏ ở nước này. Các đối tác châu Âu cũng đã hợp tác xây dựng những đường ống dẫn khí đốt mới từ Nga tới phần còn lại của châu lục.
Nga đã đáp ứng một lượng đáng kể nhu cầu năng lượng của châu Âu, khiến nhiều nước lo ngại về sự phụ thuộc vào các nguồn cung do Kremlin kiểm soát. Tuy nhiên, về phần mình, Nga cũng đã chịu tác động nặng nề từ cuộc suy thoái trong hệ thống tài chính toàn cầu và giá dầu mỏ đang giảm xuống nên rất cần những khách hàng đáng tin cậy cho nguồn khí đốt tự nhiên của mình.
Phiên hỏi - đáp của ông Putin với người dân Nga được phát trực tiếp trên sóng phát thanh và truyền hình quốc gia. (Ảnh: AFP)
Ông Putin cảnh báo Moscow sẽ sớm thông báo cho các khách tiêu dùng khí đốt tự nhiên ở châu Âu về việc cắt giảm nguồn cung cho Ukraine nếu nước này không trả nợ đúng hạn. Tháng trước, Tập đoàn độc quyền khí đốt quốc gia Gazprom của Nga thông báo Ukraine đang nợ họ tới 2,4 tỉ USD. Một phần số nợ đã được trả nhưng Gazprom yêu cầu phải được Ukraine thanh toán toàn bộ số tiền nợ đó và đe doạ sẽ cắt nguồn cung nhiên liệu cho quốc gia này.
Tuy nhiên, ông Putin cam kết Chính phủ Nga sẽ nỗ lực cải thiện quan hệ với Ukraine dựa trên những gì mà ông gọi là các nguyên tắc thị trường và sự bình đẳng. Thủ tướng Nga cũng tái trấn an rằng, sự thay đổi mức giá khí đốt mà nước này áp dụng đối với châu Âu sẽ diễn ra từ từ.
Lên án Grudia
Về vấn đề Grudia, ông Putin cho rằng việc Grudia tấn công Nam Ossetia đã chấm dứt mọi cơ hội để quốc gia vùng Caucasus có thể giành lại quyền kiểm soát vùng đất ly khai này.
Thủ tướng Nga quả quyết vụ tập kích đã buộc Moscow phải từ bỏ việc ủng hộ sự toàn vẹn lãnh thổ của Grudia.
Nga đã công nhận Nam Ossetia và Abkhazia - một vùng ly khai khác thuộc Grudia là các quốc gia độc lập hai tuần sau cuộc xung đột vũ trang ngắn ngủi với nước láng giềng hồi tháng 8. Động thái này đã dẫn tới quyết định ngừng mọi cuộc thương thuyết hợp tác của EU với Nga và dấy lên những lời kêu gọi tại Mỹ về việc loại Nga khỏi nhóm G8.
Trấn an về sự hiện diện tại Mỹ Latinh
Tại phiên hỏi - đáp trực tiếp, ông Putin cũng tìm cách xoa dịu những quan ngại quốc tế về cuộc tập trận hải quân mới đây của Nga ở vùng biển Caribbe.
Các tàu chiến của Nga và Venzuela hôm 2/12 đã kết thúc cuộc tập trận chung, kéo dài trong 2 ngày mà phương Tây coi là động thái đáp trả của Moscow đối với sự viện trợ của Mỹ dành cho Grudia sau chiến sự hồi tháng 8 cũng như dự án lá chắn tên lửa của Washington ở châu Âu. Tuy nhiên, Nga phủ nhận sự liên quan giữa các sự kiện này và quả quyết cuộc thao diễn quân sự chung với Venezuela ở vùng biển Caribbe không nhằm vào bất kỳ nước thứ ba nào.
Ông Putin cho biết, Moscow nhận thấy không cần thiết phải xây dựng các căn cứ quân sự lâu dài tại Venezuela hay Cuba - hai quốc gia Mỹ Latinh có "quan hệ truyền thống rất thân thiện" với Nga. Tuy nhiên, ông Putin nói thêm rằng Nga có thể sử dụng cơ sở hạ tầng quân sự sẵn có ở hai nước này.
Thủ tướng Nga tiết lộ Moscow đã có thoả thuận cho phép các tàu chiến nước này sử dụng các cảng của Venezuela để tiếp nhiên liệu và tiến hành công tác hậu cần. Ông Putin nhận định giới lãnh đạo Cuba cũng sẽ không từ chối việc làm tương tự dành cho Nga. (Theo RIA Novosti, AP, Reuters)
