Cướp biển - mối đe dọa liên lục địa

“Chiến tích” mới nhất và có lẽ lớn nhất trong lịch sử hàng hải của băng cướp biển hoạt động ngoài khơi Somalia ở Ấn Độ Dương: đánh cướp tàu chở dầu quốc tịch Saudi Arabia trị giá 100 triệu USD. Và đây chỉ là một trong số nhiều vụ cướp gây kinh hoàng của những hậu duệ của Jack Sparrow ở thế kỷ 21.

“Chiến tích” mới nhất và có lẽ lớn nhất trong lịch sử hàng hải của băng cướp biển hoạt động ngoài khơi Somalia ở Ấn Độ Dương: đánh cướp tàu chở dầu quốc tịch Saudi Arabia trị giá 100 triệu USD. Và đây chỉ là một trong số nhiều vụ cướp gây kinh hoàng của những hậu duệ của Jack Sparrow ở thế kỷ 21.

Ngày càng táo tợn

Tàu MV Faina bị hải tặc Somalia tấn công vào tháng 9-2008 - Ảnh: AFP

Nạn cướp biển đã không được ngăn chặn hữu hiệu trong một thập kỷ vừa qua và đặc biệt trở nên nghiêm trọng trong thời gian gần đây. Theo Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), năm 2007 đã xảy ra 264 vụ tấn công của cướp biển trên toàn thế giới, với số vụ tấn công thành công ngày càng tăng. Cũng theo IMO, chỉ riêng tháng 9 năm nay đã có 199 vụ tấn công.

Không phải tất cả các tuyến hàng hải lớn đều có cướp biển. Nạn cướp biển đặc biệt hoành hành dữ dội ở một số khu vực như eo Malacca giữa Indonesia và Malaysia hay vịnh Aden ngoài khơi Somalia. Năm 2007, IMO ghi nhận 60 vụ cướp biển tấn công ở ngoài khơi vùng đông Phi so với 31 vụ năm trước đó.

Các vụ cướp lặp đi lặp lại như gần như theo cùng một kịch bản: những kẻ tấn công sử dụng thuyền nhẹ hay ca-nô neo ở các bến trong đất liền nhắm vào những tàu đi gần bờ. Tuy nhiên, có thể xem các tay hải tặc Somalia là một ngoại lệ khi chúng dám nhắm tới cả những tàu lớn ở xa bờ, bắt tàu và thủy thủ đoàn làm con tin cho tới khi chủ tàu trả một khoản tiền chuộc, nhiều khi lên tới hàng triệu USD.

Gần đây, nhiều băng cướp Somalia táo tợn đã dùng cả tàu lớn mà chúng gọi là “tàu mẹ” để đột kích bất ngờ với những tay súng vũ trang tận răng bằng súng máy hay súng phóng lựu, đủ sức tấn công các mục tiêu lớn ở xa bờ.

Tham vọng của các băng nhóm này gần đây ngày một lớn hơn với những cuộc tấn công mà ngay cả giới hải quân cũng phải mô tả là “không tưởng” và “chưa từng có tiền lệ”. Tháng 9 năm nay, một băng cướp biển đã dám tấn công bắt cóc cả một tàu chở hàng của Ukraine, MV Faina, vận chuyển các quân trang như súng phóng lựu, xe tăng T72 và được bảo vệ bằng quân đội có vũ trang.

Sở dĩ Somalia trở thành "vùng đất hứa" cho những hoạt động cướp biển là do từ sau khi chính quyền của cựu tổng thống Siad Barre bị lật đổ năm 1991, nước này không có một chính quyền trung ương đủ mạnh để trấn áp những băng nhóm thoắt ẩn thoắt hiện ngoài khơi, được trang bị tối tân và vô cùng liều lĩnh.

Thật ra, vào năm 2006, khi chính quyền quân đội Hồi giáo nắm quyền kiểm soát vùng phía nam Somalia, các vụ cướp biển đã giảm đáng kể. Các băng cướp biển hầu hết có liên hệ với các nhóm vũ trang trong vùng, dù chủ yếu tự túc lấy chi phí bằng các hoạt động tội ác.

Việc thiếu, hoặc hầu như không có lựa chọn nào khác để kiếm sống ở quốc gia có GDP bình quân chỉ khoảng 600 USD này (xếp thứ 222 thế giới) đã cung cấp nguồn nhân lực dồi dào cho đám hải tặc. Ngoài ra, điều kiện đặc biệt của vịnh Aden, cửa ngõ của kênh đào Suez, với lưu lượng vận tải đường biển hàng chục nghìn tàu lớn mỗi năm, biến nơi này thành một khu vực hoạt động lý tưởng cho cướp biển.

Những thiệt hại và đối phó

Trong báo cáo của mình, Chatham House chỉ liệt kê một số thiệt hại chủ yếu do các hoạt động cướp biển. Ngoài những khoản tiền bồi thường khổng lồ mà các hãng bảo hiểm phải trả, việc điều chỉnh con đường thương mại để tránh phải đi qua vịnh Aden (mà vòng theo đường mũi Hảo Vọng có thể gây thiệt hại rất lớn cho thương mại toàn cầu) lớn hơn nhiều so với số tiền chuộc 30 triệu USD mà các chủ tàu phải trả cho bọn cướp biển chỉ tính tới tháng 9 năm nay. Đó là còn chưa kể nếu các vụ cướp tàu chở dầu ẩn chứa hiểm họa khủng khiếp về môi trường.

Cuối cùng, các vụ tấn công ảnh hưởng tới những chuyến hàng cứu trợ của Liên Hiệp Quốc cho Somalia, nguồn sống chính của rất nhiều người dân nước này.

Tất nhiên là các cường quốc hàng hải trên thế giới không thể khoanh tay ngồi nhìn. Các lực lượng hải quân quốc tế đóng dày đặc ở vịnh Aden, bao gồm hai tàu khu trục của Anh, HMS Cumberland và HMS Northumberland, nhiều chiến hạm khác của Mỹ, Nga và Ấn Độ cũng thường xuyên tuần tiễu ở vùng biển quốc tế khu vực này.

Tuần trước, tàu Cumberland đã giúp một tàu chở hàng quốc tịch Đan Mạch đánh đuổi một nhóm cướp biển. Còn trong vụ giải cứu MV Faina, tàu hải quân Nga Neustrashimy đã có mặt. Các chuyến tuần tiễu trong vùng được đặt dưới sự điều hành của một lực lượng đa quốc gia với quyền tư lệnh được xoay vòng, hiện đang do Đan Mạch chỉ huy. Có trụ sở ở Djibouti, lực lượng này, Combined Task Force 150, thường bao gồm khoảng 12 tàu chiến thường trực mang nhiều quốc tịch khác nhau.

 (Theo Guardian)

Somalia: Có thể dùng vũ lực giải cứu tàu dầu bị cướp Một quan chức Somalia ngày 18-11 tuyên bố sẽ giải cứu siêu tàu chở dầu Sirius Star, bị hải tặc cướp vào cuối tuần qua, bằng mọi giá, kể cả “dùng vũ lực nếu cần”. Abdullkadir Musa - quan chức phụ trách cảng biển vùng Puntland (miền bắc Somalia), điểm nóng của nạn cướp biển - cho biết nếu con tàu neo đậu gần Eyl đúng như thông tin của hải quân Mỹ, lực lượng của ông sẽ giải cứu nó. Được biết con tàu hiện đã thả neo ngoài khơi Somalia. Tàu Sirius Star của Saudi Arabia bị tấn công ngoài khơi Kenya vào cuối tuần qua khi đang chở theo 2 triệu thùng dầu và 25 thành viên thủy thủ đoàn. Đây là con tàu lớn nhất từ trước tới nay bị hải tặc Somalia cướp. Theo BBC, thủy thủ đoàn gồm 25 thành viên, trong đó có hai công dân Anh, vẫn an toàn. Lúc bị cướp, hàng hóa trên tàu Sirius Star trị giá khoảng 100 triệu USD - Ảnh tư liệu: AP Ngày 18-11, Bộ trưởng Ngoại giao Saudi Arabia, ông Saud al-Faisal, đã gọi vụ cướp này là “một hành động thái quá” và nói Saudi Arabia sẽ cùng với cộng đồng quốc tế tham gia vào cuộc chiến chống hải tặc ở khu vực Biển Đỏ, nơi đã xảy ra hơn 80 vụ cướp tàu từ đầu năm đến nay. Ông cũng cho biết nếu cần, Saudi Arabia sẽ có biện pháp bảo vệ tốt hơn những tàu dầu quan trọng. Cũng trong ngày 18-11, lực lượng hải quân đang tuần tra tại khu vực cho biết sẽ không can thiệp để giải cứu con tàu hoặc ngăn bọn hải tặc đưa nó đi sâu vào lãnh hải Somalia. Động thái này khiến chủ tàu Sirius Star bối rối không biết phải phản ứng ra sao để cứu con tàu cùng các thủy thủ đoàn. Trong quá khứ, nhiều chủ tàu bị cướp, vốn có rất ít quyền lựa chọn, đã phải trả tiền chuộc để đổi tự do cho tàu, hàng hóa và thủy thủ đoàn của mình.  (Theo AP)