Chông gai đón chờ tân Thủ tướng Israel

Cuối cùng thì chỉ có vài trăm phiếu cách biệt giữa Tzipi Livni và Shaul Mofaz. Nhưng dù sao, bà Livni đã chiến thắng và có quyền thành lập một chính phủ liên minh mới.

Bà Tzipi Livni đã giành chiến thắng sít sao trong cuộc bỏ phiếu bầu lãnh đạo của đảng Kadima ngày 17/9. (Ảnh: AP)

Ở trong nước, Livni đã làm phấn khích dư luận khi trở thành người phụ nữ thứ 2 trong lịch sử Israel lên làm Thủ tướng. Nữ chính trị gia trước đó đảm nhận vị trí này là Golda Meir vào năm 1969.

Thành lập chính phủ

Cũng giống như bà Mei, một nhân vật được nước ngoài ưa thích nhưng trong nước lại có nhiều kẻ thù, Livni có thể đối mặt với một sự khởi đầu không suôn sẻ do chiến thắng cách biệt quá ít so với đối thủ Mofaz.

Mặc dầu vậy, Livni được xem là một người hiểu rõ những thách thức an ninh vô cùng phức tạp trong khu vực đối với Israel bởi vì bà từng là một sĩ quan thuộc Cơ quan Tình báo Israel (Mossad).

Công việc đầu tiên của Livni sẽ là xây dựng một Chính phủ liên minh, vốn luôn là một bài toán hóc búa ở Israel. 

Hệ thống bầu cử của Israel cho phép một đảng nhỏ có thể giành ghế trong Quốc hội khá dễ dàng. Nghĩa là, các nhóm lợi ích nhỏ có thể nắm cán cân quyền lực khi cho đi sự ủng hộ để đòi về các đặc ân về chính trị và tài chính. Chính điều này gây rất nhiều khó khăn cho việc thành lập Chính phủ. 

Shas, một trong những đối tác liên minh trong Chính phủ nhiều năm qua, tuyên bố sẽ không tham gia một Chính phủ đồng ý chia tách Jerusalem.

"Tình hình hiện nay rất phức tạp", Giáo sư Reuven Pedhatzur thuộc Đại học Tel Aviv. "Các đảng đều mang theo yêu sách của mình".

Olmert đã chính thức tuyên bố từ chức và Chính phủ liên minh phải giải tán. Tuy nhiên, ông được cho là sẽ tiếp tục giữ vai trò của một nhà lãnh đạo lâm thời cho đến khi liên minh mới được thông qua. 

Thách thức

Livni có tối đa 42 ngày để thành lập xong Chính phủ mới và ngồi vào vị trí Thủ tướng. Nếu bà không làm được, Tổng thống Shimon Peres có thể yêu cầu người khác hoặc tổ chức một cuộc bầu cử mới vào đầu năm 2009.
Nếu thành lập được Chính phủ, Livni sẽ đối mặt với hàng loạt thách thức. 

Các nước hiện nay đều đang chịu tác động từ các thị trường tài chính toàn cầu. Nền kinh tế Isarel đang hoạt động rất tốt song khoảng cách giàu nghèo ngày một lớn. Đất nước một thời theo chủ nghĩa quân bình này đã học cách yêu tư bản và biến mình thành vùng đất của "kẻ ăn không hết người lần không ra". 

Trong khi đó, đa số các cử tri Israel quan tâm đến các vấn đề về xã hội và tài chính chứ không phải hòa bình và chiến tranh vốn được đặt lên hàng đầu trong chương trình nghị sự của các lãnh đạo Israel.

Bà Tzipi Livni, khi còn là Ngoại trưởng Israel, gặp Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas sau một phiên họp toàn thể về Trung Đông ở Davos, Switzerland. (Ảnh: AP)

Thủ tướng sắp mãn nhiệm Ehud Olmert cũng muốn một thỏa thuận như vậy, nhưng ông đã không thể thực hiện được. 

Trong trường hợp Livni đạt tới một thỏa thuận như vậy thì cũng không có gì đảm bảo rằng bà có thể ký vào văn bản này và ở cương vị Thủ tướng đủ lâu để thương lượng.

Đa số người Palestine không còn tin tưởng vào bất ký một ý kiến nào của Israel về thỏa thuận hòa bình. Thực tế, Israel vẫn tiếp tục mở rộng các khu định cư Do Thái ở Bờ Tây dù đi ngược lại luật pháp quốc tế. Bên cạnh đó, bất chấp các yêu cầu từ Mỹ, kể từ năm 2006, Israel không di dời bất kỳ một cái gọi là "tiền đồn" nào mà theo luật pháp của chính nước này cũng là trái phép. 

Các cuộc hội đàm gián tiếp với Syria cũng đã bắt đầu. Đối với một Chính phủ Israel, vấn đề là liệu Syria có thôi ủng hộ các kẻ thù của Tel Aviv ở Lebanon, Gaza và Iran nếu như nước này nhận lại Cao nguyên Golan, vùng đất mà Israel chiếm từ cách nay 40 năm, hay không.

Tuy nhiên, điểm lớn nhất trong chương trình nghị sự của Chính phủ Livni sẽ là mối đe dọa mà Israel tin là xuất phát từ tham vọng hạt nhân của Iran.

Một quan chức cấp cao khác của Bộ Quốc phòng Israel bày tỏ lo ngại Iran sẽ là mối đe dọa đối với người Israel như Hitler từng làm với người Do Thái ở châu Âu trong những năm 1930.

Cũng giống như nhiều người khác, ông này không tin Iran lại không muốn vũ khí hạt nhân. Thậm chí ông còn cho rằng nước Cộng hòa Hồi giáo đang phát triển loại bom có thể dùng để đe dọa, thậm chí phá hủy Israel. 

Livni, khi còn làm Ngoại trưởng, đã cố gắng thuyết phục những người bạn phương Tây rằng đây cũng là vấn đề của chính họ. Thế nhưng, chưa rõ bà có chia sẻ quan điểm của Bộ Quốc phòng ở Tel Aviv rằng ngoại giao không thể chấm dứt được khủng hoảng.

Ở Trung Đông, nhiều người biết đến Livni là một Ngoại trưởng ôn hòa và điềm đạm. Bà được xem là người hiểu rõ những thách thức an ninh vô cùng phức tạp trong khu vực đối với Israel vì bà từng là một sĩ quan trong Cơ quan Tình báo nước này (Mossad). 

 (Theo BBC, CSM)