Các đảng phái Iraq đòi thay ứng viên thủ tướng

Nỗ lực thành lập một chính phủ đoàn kết dân tộc tại Iraq đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ khi lãnh đạo các đảng người Kurd, Sunni và thế tục hôm qua tuyên bố không chấp nhận thủ tướng sắp mãn nhiệm Ibrahim al-Jaafari làm thủ tướng mới.

Thủ tướng sắp mãn nhiệm Ibrahim al-Jaafari.

Nỗ lực thành lập một chính phủ đoàn kết dân tộc tại Iraq đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ khi lãnh đạo các đảng người Kurd, Sunni và thế tục hôm qua tuyên bố không chấp nhận thủ tướng sắp mãn nhiệm Ibrahim al-Jaafari làm thủ tướng mới.

Lãnh đạo các đảng của người Kurd, người Ảrập Sunni và các chính trị gia thế tục tại Iraq hôm qua đã yêu cầu Liên minh Iraq thống nhất rút lại sự đề cử đối với đương kim thủ tướng Ibrahim al-Jaafari vào chức vụ thủ tướng trong chính phủ mới.

Lý do mà các đảng này đưa ra là ông Jaafari không kiểm soát được tình hình bạo lực lan tràn trên khắp đất nước trong tuần qua. Họ cho biết nếu ông Jaafari tiếp tục làm thủ tướng, họ có thể sẽ buộc ông phải từ chức bằng cách thành lập một liên minh đối lập lớn hơn Liên minh Iraq thống nhất của người Shiite, từ đó có thể gây áp lực lên tiến trình chính trị và kéo dài thời gian thành lập chính phủ mới.

Yêu cầu được đưa ra trong bối cảnh ông Jaafari ra lệnh áp dụng tình trạng giới nghiêm đối với các phương tiện giao thông tại thủ đô Baghdad vào hôm nay - một nỗ lực nhằm ngăn chặn các vụ tấn công lẫn nhau giữa các giáo phái trong ngày cầu nguyện hàng tuần kể từ khi xảy ra vụ tấn công đền Vàng của người Shiite tại Samarra tuần trước.

Bạo lực đã lắng xuống sau kh chính phủ áp đặt lệnh giới nghiêm trong 3 ngày, bắt đầu từ thứ sáu tuần trước.

Các chính trị gia người Sunnu, người Kurd và các chính trị gia thế tục đòi rút lại sự đề cử đối với Thủ tướng Jaafari do ông đã tỏ ra chậm trễ trong việc áp đặt lệnh giới nghiêm hồi tuần trước, khiến cho các cuộc biểu tình phản đối vụ đánh bom đền Vàng biến thành các vụ tấn công bạo lực nhằm vào dân thường và các thánh đường của người Sunni.

Các quan chức Shiite đã ngay lập tức bác bỏ yêu cầu này. Họ cho rằng đây chỉ là một âm mưu nhằm giành lại quyền kiểm soát thêm một số bộ trong chính phủ mới. Là liên minh lớn nhất trong chính phủ mới, Liên minh Iraq thống nhất của người Shiite có quyền lựa chọn thủ tướng, và ông Jaafari đã được chọn trong cuộc bỏ phiếu nội bộ vào tháng trước.

"Chúng tôi hy vọng họ sẽ xem xét lại quan điểm, bởi vì nếu không làm thế, họ sẽ huỷ hoại bầu không khí hoà hợp dân tộc mà đất nước đã có được trong thời điểm quan trọng này", Jawad al-Maliki, một chính trị gia người Shiite và là một thành viên của đảng Dawa của ông Jaafari, nói.

Các chính trị gia Shiite khác cho biết Liên minh Iraq thống nhất không thể đồng ý rút lại sự đề cử đối với ông Jaafari vì ông đã chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu nội bộ của liên minh và nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của giáo sĩ cấp tiến Moktada al-Sadr. Những người ủng hộ giáo sĩ cấp tiến này hiện đang nắm giữ nhiều ghế nhất trong liên minh.

Các thành viên người Sunni, người Kurd cho biết họ cảm thấy không bằng lòng với ông Jaafari từ lâu, và vụ tấn công đền Vàng cũng như tình trạnh bạo lực sau đó được coi như "giọt nước tràn ly".

"Những gì xảy ra vào thứ tư tuần trước và sau đó khiến chúng tôi nhận ra rằng chúng tôi không thể chịu đựng nổi Jaafari ngay từ thời điểm này chứ chưa nói gì đến 4 năm nữa", Tareq al-Hashimi, lãnh đạo Mặt trận Hoà hợp Iraq, đảng lớn nhất của người Sunni trong quốc hội mới, tuyên bố.

Hiện vẫn chưa rõ các đảng của người Kurd, Sunni và các đảng thế tục, hiện chiếm 141 trong tổng số 275 ghế của quốc hội mới, có sẵn lòng thành lập một liên minh thống nhất hay không. Những đảng này theo có chính sách rất khác nhau. Và ngay cả khi họ chấp nhận hợp nhất với nhau để trở thành khối chiếm nhiều ghế hơn trong quốc hội thì họ cũng không thể có đủ hai phần ba số ghế để thành lập chính phủ mới theo Hiến pháp. Điều này có thể đẩy nền chính trị Iraq vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan nguy hiểm thêm một thời gian nữa. Và ông Jaafari sẽ vẫn tiếp tục đảm nhận chức vụ thủ tướng cho đến khi mâu thuẫn được giải quyết. (Theo New York Times)