Ván bài ngửa?

Việc Tổng thống Nga Vlaidimir Putin vào cuối tuần qua tuyên bố rằng ông sẽ mời lãnh đạo nhóm vũ trang Hamas tới Moscow để hội đàm đã làm cộng đồng thế giới, đặc biệt là nhóm Bộ tứ về hòa bình Trung Đông ngạc nhiên. Điều gì ẩn phía sau lời mời ấy?

Tổng thống Nga Putin.

Việc Tổng thống Nga Vlaidimir Putin vào cuối tuần qua tuyên bố rằng ông sẽ mời lãnh đạo nhóm vũ trang Hamas tới Moscow để hội đàm đã làm cộng đồng thế giới, đặc biệt là nhóm Bộ tứ (Mỹ, EU, LHQ, Nga) về hòa bình Trung Đông ngạc nhiên. Điều gì ẩn phía sau lời mời ấy?

Bằng động thái này, Nga đã trở thành nước tiên phong trong nhóm Bộ tứ về hòa bình Trung Đông phá bỏ hàng rào cô lập với nhóm vũ trang mới giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tại Palestine và công khai tuyên bố ý định thảo luận với Hamas ở cấp cao nhất.

Tuy nhiên, nó dường như đẩy Moscow vào một tình thế khó khăn về ngoại giao vì cả Israel, Mỹ và EU đều coi Hamas là một tổ chức khủng bố, còn Nga lại là đồng minh của họ trong cuộc chiến chống khủng bố. Đó là lý do tại sao các nước Ảrập coi ý định của Tổng thống Nga là một thách thức đối với Mỹ và là một cú tát vào chính sách của Israel.

Theo các nhà phân tích chính trị Nga, có hai nguyên nhân lý giải cho hành động của ông Putin:

Thứ nhất, Moscow muốn công khai chứng tỏ với thế giới rằng họ vẫn là một lực lượng có ảnh hưởng tại Trung Đông và rằng họ tôn trọng lợi ích của cả hai phía tham gia vào cuộc xung đột Israel - Palestine.

Thứ hai, đó là do chính sách xích lại gần các quốc gia Hồi giáo mà Nga đang theo đuổi. Moscow nhận thấy rằng không nhất thiết họ phải dính vào một cuộc xung đột giữa các nền văn minh vì điều này cuối cùng sẽ chỉ làm lung lay sự ổn định quốc gia của họ. Do đó, Moscow đang cố gắng hành động như một nhà trung gian giữa thế giới Ảrập và phương Tây, coi việc quan hệ với Hamas là một phần của sứ mệnh trung gian đó.

Xuất phát từ việc coi Hamas là tổ chức khủng bố, không một thành viên nào thuộc nhóm Bộ tứ có thể đàm phán với Hamas mà không làm tổn hại lời cam kết với người dân nước đó và cộng đồng quốc tế. Nhưng từ trước đến giờ, Moscow chưa bao giờ đồng ý coi Hamas là một tổ chức khủng bố vì xét theo luật pháp Nga, chỉ những tổ chức hoạt động trái pháp luật tại Nga mới được coi là khủng bố.

Hơn nữa, nếu nhớ lại lời của ông Putin phát biểu tại buổi họp báo trong điện Kremlin hồi cuối tháng 1 thì thấy rằng ông coi việc cô lập Hamas - một nhóm vũ trang đã giành quyền bằng cuộc bầu cử dân chủ ở Palestine - là sai lầm.

Từ trước đến giờ, LHQ không hề ngăn cấm việc các nước quan hệ với Hamas. Trên thực tế, người ta cũng thừa nhận rằng phải "tiếp xúc" với nhóm này nếu các trung gian hòa giải không muốn chôn vùi giải pháp hòa bình Trung Đông.

Ba đại diện thuộc nhóm Bộ Tứ về hòa bình Trung Đông, từ trái sang phải: Tổng TK LHQ Kofi Annan, Cao Uỷ EU Javier Solana, Ngoại trưởng Mỹ Condi Rice

Ngoài ra, cũng cần phải thấy rằng Hamas hiện đang là lực lượng có thật duy nhất hoạt động trên vùng lãnh thổ do chính quyền Palestine kiểm soát. Họ sẽ không bao giờ chấp nhận những giải pháp hòa bình mà không có sự can dự của họ và cũng sẽ không thể chấp nhận ngôn từ "tối hậu thư". Do vậy, các nhà trung gian hòa giải quốc tế hiểu rằng đối thoại là điều cần phải làm.

Hiểu theo cách này, rõ ràng Moscow không hề mong muốn chấm dứt quan hệ đối tác với Mỹ, EU hay Israel. Điều họ đang cố gắng làm là muốn tạo một kênh đối thoại với Hamas, cứu vãn sự sụp đổ của lộ trình hòa bình Trung Đông.

Đó cũng là một phần lý do giải thích tại sao hôm thứ 5 tuần trước, sau khi Tổng thống Putin công bố ý định đàm phán với Hamas, trừ Israel là tỏ ra phẫn nộ, còn lại các bên liên quan đều giữ thái độ khá bình tĩnh.

Theo nhận xét của giới ngoại giao được trích đăng trên tờ Novosti thì: "Nhiều nhà ngoại giao phương Tây, trong đó có người Mỹ, vẫn tiếp xúc với Hamas mà không công khai thừa nhận sự thật này. Còn Nga chỉ đơn giản chơi bài ngửa". (Theo VNN)