“Mốt” chơi nhà lá

Bên cạnh thú chơi nhà bằng gỗ quý đắt tiền của giới đại gia, hiện “mốt” chơi nhà lá cũng rộ lên nhiều nơi ở Đồng Nai. Không cần các nguyên vật liệu quá cầu kỳ, kiểu dáng phong thủy buộc phải hợp với gia chủ…, việc dựng nhà lá khá đơn giản, chỉ cần tre nứa, gỗ bạch đàn làm cột, lá dừa bện thành tấm để làm mái… là xong.

Không chỉ có nhu cầu xây một căn nhà với lối kiến trúc phương Tây, bây giờ nhiều người đang có nhu cầu tìm lại những nếp nhà thuần Việt và họ bắt đầu nghĩ đến cách làm nhà lá.

* Những “kiến trúc sư” không chuyên

Từ khi bắt đầu rộ “mốt” chơi nhà lá, có rất đông người tụ họp thành nhóm nhỏ nghiên cứu, tìm tòi dựng những căn nhà “lạ mà đẹp”. Nó trở thành “mốt” giải trí, bởi theo nhiều người, thú chơi này hàm chứa một nét văn hóa truyền thống. Nếu trước đây nhiều người còn lạ lẫm với việc dựng nhà lá để bán, thì giờ đây nghề này đã trở thành thú vui của nhiều tầng lớp bình dân lúc rảnh rỗi. Không khó để bắt gặp những “kiến trúc sư” đang mê mẩn với “công trình” nhà lá được khách đặt hàng từ trước. Ở đâu có nhu cầu dựng nhà lá, ở đó có họ. Những người có vốn và mặt bằng còn dựng sẵn nhà lá để chờ bán dần, hoặc tự thưởng lãm.

Những người bạn già mê mẩn với công việc dựng nhà lá.

Sau chầu cà phê sáng, ông Năm (63 tuổi, ngụ ở phường Tân Hiệp, TP.Biên Hòa) cùng nhóm bạn già của mình lên xe đi Trảng Bom để làm một căn nhà mới. Theo chân ông Năm, chúng tôi có dịp tìm hiểu cách dựng một ngôi nhà lá theo kiểu miền Tây. Ông kể: “Quê tôi ở huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long. Từ lúc sinh ra đến khi trưởng thành, tôi đã quen với ruộng vườn, sông nước và cả những căn nhà lá lợp bằng lá dừa nước. Tùy theo yêu cầu của gia chủ mà mình dựng một căn nhà lá có kiến trúc hài hòa với phong cách của họ”.

Nói xong, ông bắt đầu chọn ra 6 cái cọc bằng bạch đàn làm trụ. Với các chi tiết cần khung sẽ được kết thành từng mảng trước, sau đó dùng lưỡi cưa sắt cắt chúng bằng nhau rồi ráp lại. Và công đoạn cuối cùng, dù đơn giản nhưng cần sự tỉ mỉ là lợp mái. Nếu không cẩn thận và tính toán trước thì mái sẽ nhanh dột vì mưa, dễ mục nát và tuổi thọ thấp. Theo ông Năm, mỗi căn nhà cần ít nhất 3-4 người làm, có thể hoàn thành phần thô trong vòng 2 ngày.

Dân trong nghề coi căn nhà lá là cả một nghệ thuật, dù làm ra nó khá đơn giản. Ông Lê Tứ (ngụ ở phường Thống Nhất, TP.Biên Hòa), một thầy giáo về hưu rất mê công việc này, chia sẻ: “Để cất được ngôi nhà lá thành công đòi hỏi phải kết hợp nhiều yếu tố. Việc đầu tiên phải có óc thẩm mỹ và đôi khi cũng cần chút “quái” để làm nên hình hài của một căn nhà, làm sao để căn nhà có hồn và phù hợp với nội, ngoại thất. Mỗi căn nhà, gia chủ có thể trả tiền theo mức độ phức tạp hay tùy vào diện tích, chừng một triệu rưỡi đồng cho mỗi căn; nguyên vật liệu họ chịu hết”.

Trong nhóm “kiến trúc sư” không chuyên của ông Tứ, có nhiều người trước kia từng làm thợ xây. Anh Nguyễn Văn Thọ (47 tuổi, gần nhà ông Tứ) đã làm nghề này được 2 năm, nhờ có kinh nghiệm nên cách định hình một căn nhà với anh khá dễ, luôn được chọn làm người phác thảo bản vẽ. Nhà lá được làm từ nhiều chất liệu, như: tre, gỗ, lá dừa nước… với những hình dạng khác nhau. Khung nhà là bộ “xương sống” dựng bằng thân cây bạch đàn và ráp nối với nhau. Dây neo là thép buộc, đinh sắt hoặc bắt ốc vít. Anh Thọ chia sẻ bí quyết: “Muốn mái nhà chắc, đều và bền, cần phải có sự phối hợp nhịp nhàng giữa người tung và người lợp. Người tung đứng ở phía dưới, nhìn lên nếu thấy vị trí nào thưa, ánh nắng lọt vào thì bảo người lợp điều chỉnh lại ngay”.

* Kinh doanh từ nhà lá

Nắm bắt được tâm lý nhiều người muốn tạo sự gần gũi với thiên nhiên, những người hiểu biết về kiến trúc, mỹ thuật đã làm ra những ngôi nhà lá đúng chất dân dã. Nhà làm xong được các chủ quán ăn, cà phê… tới tìm mua, bởi nó mang chút dân dã lại tạo không gian thoáng mát, thoải mái.

Ở nhà lá và dùng nó làm kinh doanh đang là một trào lưu của tầng lớp trung lưu. Trong khuôn viên gần 200m2 với nhiều cây cảnh và các hồ cá trồng sen trắng, căn nhà lá của ông Dương Văn Nghĩa (ngụ ở xã Đại Phước, huyện Nhơn Trạch) hiện lên vừa mộc mạc, vừa gần gũi. Ý định ban đầu khi lập ra căn nhà này chủ yếu để ông cùng với bạn bè đàm tọa, thư giãn. Nhưng sau đó không lâu, ông quyết định chuyển sang mở quán nhậu. Lúc đầu, người trong gia đình ông ái ngại, vì ngại nhiều người đến ăn nhậu ồn ào, nhưng sau vài tháng đi vào hoạt động đã mang lại hiệu quả tích cực.

Dựng nhà lá cũng là một nghề mưu sinh.

“Ngày xưa, nhắc đến nhà lá ai cũng nghĩ đến cái nghèo, nhưng bây giờ toàn người giàu thích ở thôi. Từ khi chuyển sang kinh doanh theo kiểu thời xưa, mình thấy ngôi nhà lá mang lại nhiều tiện ích. Khách đến đây chủ yếu ở tuổi trung niên, những người sinh ra vốn gắn bó với ruộng vườn. Đến khi kinh tế phất lên, họ lại muốn quay về ngày xưa” - ông Nghĩa tâm sự. Thu nhập mỗi tháng từ việc kinh doanh quán nhậu của ông Nghĩa không nhiều so với những người làm nghề khác, nhưng điều khiến ông hài lòng nhất chính là thể hiện được cái “tôi” của mình. Những hình ảnh quen thuộc trong bữa nhậu, như: ly rượu đế kết hợp với mấy món ăn bình dân sẽ làm cho thực khách cảm nhận được những nét riêng ở quán nhà lá ông Nghĩa. Một cái riêng không lẫn với bất kỳ nơi nào được.

Đang là chủ một quán cà phê nhà lá nằm sát ngay quốc lộ 1, chị Vân (ngụ ở xã Hưng Lộc, huyện Thống Nhất) cho biết, quán cà phê “Quê” của chị được thiết kế và bài trí một cách giản dị và mộc mạc với các nguyên liệu chủ yếu là lá dừa khô và tre nứa theo đúng như cái tên của nó. Nhưng chính điều này đã tạo nên một không gian thoáng mát mà không kém phần sang trọng. Mặt tiền của quán không rộng, nhưng khung cảnh xung quanh phần nào làm cho quán nước đỡ bí bách hơn. “Lúc mới làm quán, khách kén chọn dữ lắm. Có người bảo chủ nhân của nó chơi ngông, làm chuyện khác người, nhưng lâu rồi cũng thành quen. Nhiều người đi xa, mỗi lần qua đây đều ghé vào nghỉ mệt. Thích nhất là được họ gọi bà chủ quán mê nhà lá” - chị Vân cho biết.

Tuy nhiên, điều mà nhiều người muốn kinh doanh từ nhà lá lo lắng nhất hiện nay chính là nạn hỏa hoạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào! “Dựng nhà lá đang là xu hướng thể hiện đẳng cấp của không ít người. Thế nhưng, để thỏa mãn cái thú này xem ra không dễ dàng chút nào” - một người chơi nhà lá bày tỏ.

Thanh Hải