Theo chân người bắt rắn

6 giờ sáng, chúng tôi và nhóm bắt rắn của Mười Hiền (ngụ ở xã Long Hưng, TP.Biên Hòa) khởi hành. Cả ngày theo chân họ lang thang hết đồng này đến đồng khác, đến khi thành phố lên đèn, chúng tôi mới về đến nhà mà chẳng bắt được một con rắn nào.

* Lần theo hang rắn

Đồ nghề mà nhóm bắt rắn Mười Hiền mang theo, gồm: 2 cái liềm, 1 cây cuốc nhỏ, 1 túi vải đựng rắn và 5 phần cơm cho hai chúng tôi, Mười Hiền, Công Bình, Út Phúc. “Hôm nay, chỉ tui và Công Bình đi bắt. Riêng Út Phúc thì ở lại trong ghe. Tụi tui sẽ dẫn các anh về khu vực Tam Phước bắt rắn” - Mười Hiền vừa nói, vừa ra lệnh cho Út Phúc nổ máy ghe khởi hành.

Mười Hiền và Công Bình hì hục tìm hang, bới đất ngoài đồng để tìm rắn độc.

Sau hai giờ điều khiển ghe máy luồn lách qua các kênh rạch, nhóm bắt rắn Mười Hiền mới đến được cánh đồng Tam An (huyện Long Thành). Ghe vừa cặp vào bãi dừa nước của chủ đất Tư Hum, Mười Hiền và Công Bình đã cầm đồ nghề nhảy tót lên bờ và bắt tay ngay vào công việc. Cả hai liên tục lùng sục bờ ruộng, bờ ao để tìm dấu vết rắn đi ăn. Hai người mắt chăm chú, tay liên tục dùng cuốc, lưỡi liềm soi móc các vết đất nứt và hang chuột khi nghi ngờ có rắn ở. Có những lỗ, hang cả hai hì hục đào bới, lấy mẫu đất thăm dò dấu vết đến 10 phút mới chịu bỏ đi. “Do chúng không phải là loài tự đào hang để ở, mà là kẻ mượn hang chuột để trú ẩn khi no mồi, lột xác, sinh nở, nên tụi tui cứ bám vào hang chuột mà lần tìm chúng. Nhưng, rắn bây giờ tinh khôn lắm. Có lẽ, bị chúng tôi săn bắt nhiều nên ẩn mình rất kỹ” - Mười Hiền nói.

Nhìn Mười Hiền và Công Bình cứ hì hục ôm các bờ ruộng, bờ kênh soi tìm rắn, anh bạn đồng nghiệp của tôi thắc mắc: “Ủa, gặp hang là đào hả anh?”. Mười Hiền ngưng tay cắt nghĩa rằng, trước khi đào, anh và Công Bình phải dò tìm dấu vết rắn bò để lại trên đất. “Dấu mới thì láng bóng, ẩm ướt. Còn dấu cũ thì khô hơn. Chứ đào lung tung thì sức đâu mà đào” - Mười Hiền cộc lốc nói.

Không tìm được dấu vết rắn ở ruộng ông Tư Hum, Mười Hiền và Công Bình theo hướng người chăn vịt chỉ đi sang cánh đồng gần đó. Nhưng, sau gần một giờ hì hục tìm kiếm và đào bới ở cách đồng này, cả hai vẫn chưa bắt được con rắn nào. “Thôi, mình về hướng cánh đồng cù lao Phước Hưng (huyện Long Thành) xem sao chú Mười” - Công Bình ngỏ ý và được Mười Hiền gật đầu, ra hiệu cho chúng tôi quay lại nơi đậu ghe.

Sau hơn một giờ lòng vòng tìm đồng, Mười Hiền và Công Bình tiếp tục công việc tìm dấu vết rắn trong sự kiên trì. “Cái nghề này, có khi đi cả tuần, tốn bao nhiêu là tiền dầu, tiền ăn, uống vẫn không bắt được con rắn nào. Nhưng chỉ cần bắt được một con rắn hổ mang, hổ hành, hổ vện khoảng 1kg là tụi tui kiếm được từ 350-800 ngàn đồng đó” - Công Bình bày tỏ. Riêng Mười Hiền giải thích thêm về nghề nghiệp của mình: “Người ta nói bắt rắn phải dùng bùa là nói dóc đó. Người kỹ tính thì dùng cây có nạng, hoặc que sắt mang theo đè vào cổ rắn khống chế nó, sau đó mới dùng tay bắt. Còn tụi tui, tùy theo con mà dùng lưỡi hái đè cổ, hoặc dùng tay thọp cổ bỏ vào túi vải”.

* Câu chuyện bắt rắn

Trời ngả về chiều, Mười Hiền và Công Bình quần thảo mãi vẫn chưa bắt được con rắn nào. Tuy vậy, để minh chứng cho cái nghề nguy hiểm này, Mười Hiền kể chuyện rằng, vào tháng rồi, tại cánh đồng Bà Ký (xã Long Phước, huyện Long Thành), anh đã bắt được một con rắn hổ hành nặng gần 3kg, bán được hơn 1 triệu đồng (giá 350 ngàn đồng/kg). Riêng Công Bình thì tóm được con hổ đất trên 1kg, bán được 800 ngàn đồng. “Chỉ cần sơ sẩy do cẩu thả là mất mạng như chơi. Người bị rắn hổ đất cắn phải nhanh chóng mổ bụng lấy mật nó nuốt, rồi dùng lưỡi liềm khoét vết thương hút máu độc và nhanh chóng chở đi bệnh viện cấp cứu may ra mới thoát chết” - Mười Hiền nói.

“Mỗi loại rắn có cách bắt khác nhau và luôn phụ thuộc vào mức độ nguy hiểm của từng loại rắn mà có cách bắt cho an toàn. Với các loại rắn độc, như: hổ đất, cạp nia…, khi bắt được phải cà răng chúng cho nhẵn rồi mới bỏ vào túi vải” - Mười Hiền nói. Còn Công Bình cho biết thêm, ở xã Long Hưng đã xảy ra 2 trường hợp “sinh nghề tử nghiệp”. Riêng chuyện bị rắn cắn suýt chết thì người làm nghề rất này khó tránh.

Theo Mười Hiền, tại xã Long Hưng có trên 10 người bắt rắn chuyên và không chuyên, như: Năm Thủy, Ba Phan, Sáu Đay, Tí Mèo… Khoảng chục năm trước, rắn còn nhiều nên ngày nào xuất quân thợ săn rắn cũng bắt được chí ít một vài con. Còn bây giờ, cả tuần đi bắt vẫn không được con nào là chuyện thường.

Nhờ những bẹ dừa làm bè để vượt sông, chúng tôi mới có sức để bám theo Mười Hiền và Công Bình cả ngày để tìm dấu vết rắn.

Trên đường xuôi ghe máy về nhà, Mười Hiền và Công Bình truyền cho chúng tôi một số bí quyết của cái nghề nguy hiểm này. Khi tiết trời hanh lạnh, loài rắn đổ xô về sông suối, nơi có nguồn nước để tìm thức ăn. Còn về mùa nước nổi, chúng tìm các gò đất cao để ẩn mình. Những người bắt rắn thường rủ nhau đi thành nhóm để ngừa rủi ro và có bầu bạn tâm tình. Loại rắn có giá nhất hiện nay là hổ chúa, giá cả triệu đồng/kg; hổ mang, hổ đất trên 800 ngàn đồng/kg; hổ hành, hổ vện tầm 400 ngàn đồng/kg. Còn các loại rắn khác, các thợ rắn chỉ chọn bắt những con to, hoặc bỏ đi. “Khi bắt được con rắn, bán cho các quán đặc sản tiền triệu ai cũng ham, nhưng không phải lúc nào cũng bắt được rắn. Chẳng hạn như hôm nay, tốn cả trăm ngàn tiền dầu mà tụi tui vẫn về tay không đó” - Công Bình buồn bã nói.

Thành phố lên đèn, Mười Hiền không cho ghe về lại nhà, mà tấp vào bến sông Đồng Nai, đoạn gần UBND xã Long Hưng để neo đậu, vì nước đang ròng nên ghe không vào kênh được. Sau đó, Mười Hiền bảo Út Phúc ở lại trông ghe, còn chúng tôi theo anh về nhà để ăn đỡ bữa cơm đạm bạc với rau mắm cho ấm lòng. Sau bữa cơm, chúng tôi lẳng lặng dúi vào tay Công Bình 200 ngàn đồng để chia sẻ với anh chi phí cho cả ngày không bắt được rắn. Tuy Công Bình ái ngại khi nhận tiền, nhưng điều đó vẫn làm chúng tôi vui lòng và có thêm cảm xúc cho chuyến đi về tay trắng. Bởi, chúng tôi thật khó quên hình ảnh Mười Hiền và Công Bình chặt dừa kết bè cho chúng tôi vượt sông và chia sẻ nhau phần cơm với vài con cá khô để lấy sức lội đồng cả ngày hôm ấy...

Đoàn Phú