Vụ "Biến rau chợ... thành rau an toàn":
Phụ lòng mong đợi...

Sau gần 2 năm trồng rau sạch theo quy trình nghiêm ngặt, tháng 3-2011, HTX rau an toàn Trảng Dài đã được cấp chứng chỉ VietGAP. Đây cũng là HTX rau an toàn đầu tiên của tỉnh được công nhận đạt tiêu chuẩn này. Để làm được điều đó, ngoài sự cố gắng đem nguồn rau an toàn đến tay người tiêu dùng của các xã viên, nhiều cơ quan, ban ngành của tỉnh, TP.Biên Hòa đã dồn tâm huyết, hỗ trợ trên nhiều phương diện để xây dựng mô hình điểm này. Nhưng thực tế hoạt động sản xuất - kinh doanh của HTX lại không như mong đợi...

Sau gần 2 năm trồng rau sạch theo quy trình nghiêm ngặt, tháng 3-2011, HTX rau an toàn Trảng Dài đã được cấp chứng chỉ VietGAP. Đây cũng là HTX rau an toàn đầu tiên của tỉnh được công nhận đạt tiêu chuẩn này. Để làm được điều đó, ngoài sự cố gắng đem nguồn rau an toàn đến tay người tiêu dùng của các xã viên, nhiều cơ quan, ban ngành của tỉnh, TP.Biên Hòa đã dồn tâm huyết, hỗ trợ trên nhiều phương diện để xây dựng mô hình điểm này. Nhưng thực tế hoạt động sản xuất - kinh doanh của HTX lại không như mong đợi...

* Vì nguồn rau an toàn

Để có được chứng nhận VietGAP, các xã viên của HTX rau an toàn Trảng Dài đã phải đầu tư nhiều công sức và tiền của vào những vụ rau. So với nguồn rau thường, rau an toàn trồng theo quy trình VietGAP phải đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật từ khâu làm đất trồng, chọn giống, cách tưới nước, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, cho đến khâu thu hoạch đều phải hết sức nghiêm ngặt.

Theo quy trình này, người trồng rau phải hạn chế tối đa việc sử dụng hóa chất trên cây rau và chỉ được sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật nằm trong danh mục cho phép. Xã viên N.V.T cho biết: "Trồng rau an toàn tốn công sức nhiều lắm. Toàn bộ phân ủ phải là phân hữu cơ nên tưới rau phải canh lượng nước tưới vừa đủ. Nếu tưới quá nhiều nước rau sẽ bị úng". Xã viên T.T.B. thì nói: "Đâu phải muốn bón phân hay phun thuốc loại nào cũng được. Chúng tôi không được sử dụng thuốc kích thích tăng trưởng cho cây rau. Vì theo khuyến cáo của cán bộ kỹ thuật, thuốc kích thích tăng trưởng sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng". Nói về điều này, bà Nguyễn Thị Thành, Phó phòng kỹ thuật của Chi cục bảo vệ thực vật, người trực tiếp xuống đồng cùng bà con xã viên để hướng dẫn kỹ thuật, cũng khẳng định: "Các xã viên đều thực hiện nghiêm túc và tuân thủ theo đúng quy trình được hướng dẫn".

Cảnh "làm hàng" tại chợ đầu mối nông sản Thủ Đức trước khi rau được đưa vào siêu thị.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Minh Đạo, Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn cho biết: "HTX rau an toàn Trảng Dài là mô hình điểm của TP.Biên Hòa. Vì vậy, cùng với ngành nông nghiệp, các cơ quan, ban, ngành khác cũng dành nhiều quan tâm, ưu ái để hỗ trợ cho HTX". Cùng với việc cử cán bộ xuống từng hộ xã viên để hướng dẫn kỹ thuật, quy trình trồng rau an toàn, Chi cục bảo vệ thực vật cũng hỗ trợ 30% thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, vật tư cho các xã viên. Trung tâm khuyến nông Đồng Nai còn hỗ trợ HTX đầu tư xây dựng 14 mô hình nhà lưới, 3 hệ thống phun nước tự động từ giếng khoan... Ông Nguyễn Tài Sang, Trưởng phòng Kinh tế TP.Biên Hòa cũng cho biết, bởi mong muốn đưa nguồn rau an toàn đến tay người tiêu dùng nên thành phố đã ủng hộ và tạo mọi điều kiện cho HTX hoạt động có hiệu quả nhất.

Qua đây cho thấy, từ mỗi xã viên đến các cơ quan chức năng đều có nhiều nỗ lực hỗ trợ HTX hoạt động có hiệu quả để không những duy trì và phát triển một vùng rau an toàn của TP.Biên Hòa, mà còn nhằm xây dựng thương hiệu rau an toàn có uy tín, chất lượng, qua đó góp phần phát triển kinh tế tập thể ở địa phương. Tuy nhiên, với những gì đã xảy ra tại HTX thời gian qua cho thấy, việc làm của ông chủ nhiệm HTX thật sự không như mong đợi.

* Có dấu hiệu gian lận thương mại

Liên quan đến bài viết "Biến rau chợ thành rau an toàn", ngày 31-3, các cơ quan chức năng của tỉnh và TP.Biên Hòa đã có buổi làm việc với Ban chủ nhiệm HTX rau an toàn Trảng Dài. Cuộc họp này do Phòng Kinh tế TP.Biên Hòa chủ trì, nhằm làm sáng tỏ việc ông chủ nhiệm HTX mua rau trôi nổi ở các chợ để cung cấp cho siêu thị như là rau an toàn mà Báo Đồng Nai đã phản ánh. Dự cuộc họp có đại diện lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh, Chi cục quản lý chất lượng nông lâm thủy sản, Chi cục bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn), Đội Quản lý thị trường số 2 và UBND phường Trảng Dài...

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Hữu Đức, chủ nhiệm HTX rau an toàn Trảng Dài thừa nhận việc báo phản ánh ông mua rau trôi nổi ở chợ đem bán cho siêu thị với danh nghĩa rau an toàn là đúng. Tuy nhiên, khi ký kết hợp đồng cung cấp rau với siêu thị, ông đứng trên danh nghĩa là chủ hộ kinh doanh cá thể, chứ không phải chủ nhiệm HTX. Để chứng minh, ông Đức đưa ra các hợp đồng mua bán rau giữa ông (đại diện hộ kinh doanh cá thể) với siêu thị C. Song, khi ông Nguyễn Tài Sang đề nghị ông Đức chứng minh nguồn rau mình cung cấp cho siêu thị là rau an toàn, ông Đức lại đưa ra các phiếu kết quả phân tích, xét nghiệm rau của HTX rau Trảng Dài (do Phân viện Cơ điện nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch - Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn thực hiện). Như vậy, nếu không có các phiếu phân tích, xét nghiệm rau này, ông Đức không thể bán rau cho siêu thị C.

Xã viên trồng rau an toàn của HTX rau an toàn Trảng Dài.

Từ những điều trên, các thành viên dự họp khẳng định, việc làm của ông Đức có dấu hiệu gian lận thương mại, vì ông mua rau trôi nổi ở các chợ, chưa chứng minh được chất lượng, nhưng khi cung cấp cho siêu thị thì gọi là rau an toàn. Mặt khác, ông Đức nói việc bán rau cho siêu thị với tư cách cá nhân, nhưng đã dùng phiếu phân tích rau của HTX là có hành vi gian dối. Nói một cách ví von như ông Nguyễn Tài Sang, việc này là nhằm "đánh lận con đen".

Trả lời câu hỏi vì sao là chủ nhiệm HTX mà không tổ chức thu mua rau của xã viên, ông Đức nói: Hiện tại, xã viên của HTX chỉ trồng 4 loại rau (cải ngọt, cải xanh, rau dền, mồng tơi). Trong khi đó, việc cung cấp rau cho siêu thị đòi hỏi cần nhiều loại rau khác nhau. Theo ông Đức, sở dĩ HTX không thu mua rau của xã viên là do sản phẩm HTX làm ra không đáp ứng nhu cầu của siêu thị, vì về chủng loại thì thiếu nhưng về sản lượng của mỗi loại lại thừa. Với vai trò chủ nhiệm HTX, câu trả lời của ông Đức đã không đúng với mục đích mà điều lệ HTX đã đề ra, như: tổ chức các hoạt động kinh doanh dịch vụ phục vụ cho sự phát triển của xã hội và các hộ thành viên, tạo điều kiện cho xã viên phát triển sản xuất - kinh doanh nhằm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho các xã viên và tăng cường sự đoàn kết trong cộng đồng dân cư. Điều này đã được ông Nguyễn Văn Thắng, Phó chủ tịch Liên minh HTX phát biểu rõ tại buổi họp: "Trách nhiệm của HTX là phải tìm cách tiêu thụ sản phẩm cho xã viên. Là chủ nhiệm HTX, ông Đức không làm được điều này là chưa thực hiện đúng chức năng của mình".

Ông Nguyễn Tài Sang cho biết, cơ quan chức năng của TP.Biên Hòa sẽ lập đoàn kiểm tra đối với HTX rau an toàn Trảng Dài về công tác kế toán, văn thư cũng như một số hoạt động khác của HTX. Ông Sang cũng đề nghị cơ quan quản lý thị trường TP.Biên Hòa, Chi cục bảo vệ thực vật tăng cường kiểm tra đối với tất cả sản phẩm rau củ bán tại các siêu thị trên địa bàn thành phố hiện nay.

Nhóm PV