Cách đây 65 năm, tại chiến trường Liên khu 5, Ủy ban kháng chiến miền Nam Việt Nam đã quyết định thành lập Trung đoàn 96 bộ đội chủ lực để phối hợp cùng với quân dân cả nước kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Trải qua 2 cuộc kháng chiến chống Pháp - Mỹ bảo vệ Tổ quốc, Trung đoàn đã không phụ lòng tin yêu của Đảng và nhân dân, luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xứng đáng là đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (AHLLVTND).
Cách đây 65 năm, tại chiến trường Liên khu 5, Ủy ban kháng chiến miền Nam Việt
* Chiến công nối tiếp chiến công
Đáp lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 6-3-1946, từ chiến trường Liên khu 5, Trung đoàn 96 được thành lập để cùng với quân dân cả nước bước vào cuộc kháng chiến chống Pháp.
Trải qua 9 năm kháng chiến trường kỳ, với ý chí quyết chiến, quyết thắng, cán bộ, chiến sĩ (CBCS) trung đoàn đã ngoan cường tham gia hàng trăm trận đánh lớn, nhỏ và đã lập nên những chiến công xuất sắc làm bạt vía quân thù. Tiêu biểu như trận đánh bao vây, tiêu diệt, giam chân quân Pháp 107 ngày đêm ở TP.Đà Nẵng, buộc địch từ thế chủ động tấn công, càn quét chuyển sang thế phòng ngự, bị động. Không lâu sau đó, trung đoàn lại tiếp tục đánh 2 trận phục kích thắng lợi trên đèo Hải Vân, tiêu diệt một bộ phận lớn sinh lực địch, được Bác Hồ khen ngợi.
 |
| Một khóa huấn luyện học kỳ quân đội cho học sinh phổ thông ở Trung đoàn 96. |
Trong những năm cuối của cuộc kháng chiến chống Pháp, phối hợp với chiến trường Điện Biên Phủ, từ chiến trường Tây Nguyên, Trung đoàn 96 đã tổ chức trận đánh vào căn cứ địch ở Đắk-Pơ, tiêu diệt gọn binh đoàn cơ động số 100 của Pháp trên đèo An Khê (tỉnh Gia Lai), được Bác Hồ tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng nhất. Trận đánh này được xem là mẫu mực vì sự mưu trí, dũng cảm và cũng là chiến công oanh liệt của quân dân Liên khu 5 nói riêng và cả nước nói chung.
Sau những năm tháng hòa bình, trung đoàn được biên chế vào đội hình Đại đoàn 305 tham gia xây dựng hậu phương lớn miền Bắc, chi viện cho chiến trường miền Nam đánh Mỹ. Tháng 10-1960, CBCS trung đoàn lại lần lượt hòa vào các đoàn quân tiến vào Nam chiến đấu. Tháng 10-1967, tại chiến trường Tây Nguyên, Trung đoàn 96 được tái thành lập và hành quân vào chiến trường Đông Nam bộ chiến đấu trong đội hình lực lượng pháo binh Miền. Từ đây, CBCS trung đoàn lại lập nên những chiến công vang dội với các trận đánh dội bão lửa vào đầu quân thù. Tiêu biểu như những trận tập kích hỏa lực vào các căn cứ: Lai Khê, Phú Lợi, Phước Vĩnh, dinh Độc Lập, Kho xăng Nhà Bè trong chiến dịch tổng tấn công nổi dậy mùa xuân năm 1968; tham gia đánh tàu chiến trên sông Mekong, cắt đứt tuyến vận chuyển chiến lược trên sông của địch cho chiến trường Campuchia... Trong cuộc tổng tiến công mùa xuân 1975, trung đoàn đảm nhiệm mũi thọc sâu vào TP.Đà Nẵng và cùng với Đội biệt động Lê Độ cắm lá cờ quyết chiến quyết thắng lên nóc tòa thị chính TP.Đà Nẵng.
Tháng 9-1978, trung đoàn được điều về đội hình Sư đoàn 309, tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế giúp nước bạn Campuchia. 10 năm chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế, trung đoàn đã lập những chiến công xuất sắc, góp phần cùng với các đơn vị bạn giải phóng đất nước Campuchia anh em thoát khỏi họa diệt chủng của tập đoàn phản động Pônpốt- Iêngsary.
* Xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện
Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quốc tế vẻ vang, trong đội hình Sư đoàn 309, Trung đoàn 96 về đóng quân trên địa bàn TP.Biên Hòa làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, đồng thời huấn luyện nguồn dự bị sĩ quan, huấn luyện lực lượng dự bị động viên. Trong nhiệm vụ mới với nhiều khó khăn về điều kiện cơ sở vật chất, kinh nghiệm huấn luyện, nhưng được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên của Bộ tư lệnh Quân đoàn 4 và Sư đoàn 309, sự đùm bọc, giúp đỡ của chính quyền và nhân dân địa phương, CBCS trung đoàn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Trong lãnh đạo, Đảng ủy, chỉ huy trung đoàn đã đề ra những biện pháp tích cực, sát với nhiệm vụ của đơn vị, nỗ lực khắc phục từng điểm yếu để hoàn thành mọi nhiệm vụ chính trị được giao. Đơn vị cũng thường xuyên coi trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho CBCS, chăm lo xây dựng Đảng, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, nề nếp chính quy. Thành tích nổi bật của Trung đoàn 96 trong những năm qua là đã hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện, đào tạo nguồn dự bị sĩ quan cho các học viện, nhà trường khu vực phía Nam, góp phần giúp cho các nhà trường đào tạo được hàng ngàn sĩ quan trẻ ưu tú bổ sung vào đội ngũ cán bộ của quân đội, góp phần xây dựng quân đội nhân dân Việt Nam chính quy, tinh nhuệ. Hàng năm, trung đoàn còn làm tốt nhiệm vụ quản lý, huấn luyện lực lượng dự bị động viên đảm bảo theo chỉ tiêu và yêu cầu về chất lượng, đáp ứng cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Gần đây, Trung đoàn đảm nhận thêm nhiệm vụ huấn luyện "Học kỳ quân đội" cho các cháu thiếu niên, học sinh, qua đó bồi dưỡng cho các cháu tình yêu Tổ quốc, tự hào với truyền thống của người bộ đội Cụ Hồ bách chiến bách thắng.
Ghi nhận những thành tích xuất sắc của Trung đoàn 96 qua 65 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng cho Trung đoàn nhiều huân, huy chương, cờ thi đua "Quyết thắng giặc Mỹ xâm lược", cờ "Giữ vững", đơn vị AHLLVTND... Toàn trung đoàn có 3 tiểu đoàn, 1 đại đội và 6 cá nhân được tặng thưởng danh hiệu AHLLVTND. Riêng Đại đội 7 pháo binh 2 lần được tặng danh hiệu anh hùng; 18 đồng chí nguyên là CBCS trung đoàn được phong quân hàm cấp tướng và nhiều đồng chí trưởng thành, trở thành cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước và Quân đội.
Đức Việt
