Tại sao rừng liên tục bị tàn phá?
Kỳ 1: Rừng giá tỵ đang bị giết từng ngày

* Rừng giá tỵ liên tục bị sát hại

Trở lại Phân trường 2 vào những ngày cuối tháng 6-2010, chúng tôi lại tiếp tục chứng kiến cảnh tượng tan hoang của khu rừng trồng giá tỵ (rộng 260 hécta) đang ngày đêm bị hủy hoại. Những cơn mưa đầu mùa đủ sức giúp cỏ phát triển xanh mơn mởn, nhưng những hàng cây giá tỵ ở các vạt rừng cao lớn hàng chục mét thì vẫn không thể hồi sinh. Không ít cây trong số đó đã đổ sụm hoặc chuyển màu đen sẫm vì đang dần mục ruỗng. Trong khi "lời kêu cứu" của rừng chưa được giải quyết dứt điểm thì một số người dân sinh sống, sản xuất nông nghiệp ngay dưới tán rừng vẫn ngày đêm tìm cách hủy hoại hàng loạt cây giá tỵ như một sự trả đũa biện pháp mạnh tay trong quản lý, xử lý của cơ quan chức năng.

Hàng loạt cây giá tỵ bị "ken" gốc chết đứng, thay vào đó là rừng bắp xanh tốt.

Một cán bộ Công an huyện Định Quán cho biết, ngày 7-12-2009, trong lúc đi tuần tra, lực lượng bảo vệ rừng và Công an xã Gia Canh phát hiện và lập biên bản vi phạm quả tang đối với ông Nông Văn Thanh do có hành vi đang cưa trộm 1 cây giá tỵ cao 14m (khoảng 0,34m3). Lực lượng chức năng đã tiến hành thu giữ máy cưa cùng số gỗ tang vật và chuyển giao vụ việc cho Công an huyện Định Quán xử lý theo pháp luật. Sau đó, các cơ quan bảo vệ pháp luật của huyện này đã tổ chức khám nghiệm hiện trường, thu thập chứng cứ để củng cố hồ sơ xử lý. Nhưng do kết quả định giá thiệt hại chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự nên cơ quan chức năng đã ra quyết định xử phạt hành chính đối với ông Nông Văn Thanh và bà Lương Bạch Hằng (người thuê ông Thanh cưa cây gỗ để làm củi).

Thế nhưng, vào đêm 8-12-2009, tức là ngay khi ông Thanh bị bắt quả tang vụ cưa cây giá tỵ một ngày, tại các Tiểu khu 83, 84 thuộc Phân trường 2, có 525 cây giá tỵ với khối lượng gỗ hơn 220m3 bị băm chặt (còn gọi là "ken") gốc, đổ thuốc hóa học giết hại. Ngày 8-2-2010, khi đi tuần tra, lực lượng bảo vệ rừng lại tiếp tục phát hiện tại Tiểu khu 83 có 137 cây giá tỵ bị băm gốc, đổ hóa chất. Tiếp đó, vào ngày 4-3-2010, tại khoảnh 10 Tiểu khu 83 của rừng phòng hộ Tân Phú lại phát hiện "ai đó" lén đốt rừng làm 75 cây giá tỵ bị cháy vỏ, khô lá...

Trước tình hình này, Ban quản lý rừng phòng hộ Tân Phú phối hợp với Công an xã Gia Canh tăng cường tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm rừng. Vì vậy, những người dân có quyền lợi liên quan trong khu rừng này đã ra mặt chống đối các cán bộ thực thi nhiệm vụ.

* Xây nhà trái phép trong rừng

Đỉnh điểm của hành vi hủy hoại cây rừng, chống đối các bảo vệ rừng phòng hộ Tân Phú cùng các cơ quan chức năng của xã Gia Canh và huyện Định Quán là vụ việc xảy ra vào ngày 24-3-2010. Vào thời điểm đó, ông Nông Văn Thanh cùng một số người đang tiến hành dựng chòi trên đất rừng phòng hộ Tân Phú, nên lực lượng kiểm lâm huyện và bảo vệ rừng đã yêu cầu dừng ngay việc làm trái phép này. Sau đó, với sự hỗ trợ của Công an xã Gia Canh, lực lượng kiểm lâm và các bảo vệ của khu rừng này đã quay lại nơi ông Thanh dựng chòi để kiểm tra thì bị một thanh niên chạy xe máy tông thẳng vào. Một cán bộ kiểm lâm đã bị tay lái xe máy của thanh niên kia đánh trúng vào ngực. Vì vậy, các lực lượng chức năng còng tay và tạm giữ người dân này để xử lý thì bị nhiều người đang phụ dựng chòi cho ông Thanh cầm dao, gậy xông đến chống đối... Việc ông Thanh dựng chòi trên đất rừng phòng hộ đã bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính 2 triệu đồng. Nhưng ông Thanh không chấp hành mà còn cố tình tái phạm. Vào ngày 24-5-2010, gia đình ông này lại tiếp tục cho dựng chòi trái phép ngay nơi bị buộc tháo gỡ trước đó.

Căn chòi Nông Văn Thanh dựng trái phép trên đất rừng phòng hộ.

Trong khi vụ dựng chòi trái phép của ông Nông Văn Thanh còn chưa được giải quyết dứt điểm thì hàng loạt cây giá tỵ lại tiếp tục bị sát hại. Ngày 13-4-2010, ông Huỳnh Nhân (quê ở tỉnh Bình Thuận, tạm trú tại xã Ngọc Định, huyện Định Quán) vác dao phát cỏ vào khu đất thuộc khoảnh 6 Tiểu khu 84 "ken" gốc cây giá tỵ gần 20 năm tuổi, rồi dùng hóa chất diệt cỏ đổ vào để giết cây rừng, lấy đất làm rẫy. Tiếp đó, ngày 24-5-2010, tại khoảnh 9 Tiểu khu 83, lực lượng bảo vệ rừng phát hiện 158 cây giá tỵ bị "ken" gốc, đổ hóa chất hủy hoại. Và mới đây nhất, vào ngày 20-6, lực lượng bảo vệ rừng phòng hộ Tân Phú lại phát hiện ở Tiểu khu 83 có 121 cây giá tỵ cũng bị giết tương tự như những khu vực khác...

Ông Chu Ngọc Trụ, Phó giám đốc Ban quản lý rừng phòng hộ Tân Phú cho biết, trong năm 2008, lâm trường phát hiện 51 vụ "ken" gốc làm gần 15.000 cây giá tỵ gần 20 năm tuổi, cao 10-15m, đường kính từ 15-30cm đứng chết giữa rừng. Năm 2009, đơn vị quản lý rừng này lại phát hiện 76 vụ "ken" gốc làm thiệt hại 3.379 cây giá tỵ. Như vậy, chỉ trong 2 năm 2008 và 2009, số diện tích rừng trồng (giá tỵ) có cây bị hủy hoại lên đến 69 hécta.

Và, điều đáng nói nữa là tình trạng hủy hoại rừng giá tỵ bắt đầu có dấu hiệu lan sang khu vực rừng trồng của Công ty lâm nghiệp La Ngà. Thời gian gần đây, lực lượng chức năng đã phát hiện, bắt giữ hàng chục đối tượng vào rừng hủy hoại hàng trăm cây giá tỵ để lấy gỗ.