Vụ hai cháu Đỗ Thị Ngọc Bích và Dương Thị Anh Tươi (cùng 13 tuổi) bị chết đuối khi tắm tại hồ nước sâu do hậu quả của tình trạng khai thác cát ở ấp Bà Trường, xã Phước An (huyện Nhơn Trạch) khiến dư luận rất quan tâm, lo lắng. Song, thực trạng khai thác khoáng sản ở xã Phước An không chỉ có thế.
Vụ hai cháu Đỗ Thị Ngọc Bích và Dương Thị Anh Tươi (cùng 13 tuổi) bị chết đuối khi tắm tại hồ nước sâu do hậu quả của tình trạng khai thác cát ở ấp Bà Trường, xã Phước An (huyện Nhơn Trạch) khiến dư luận rất quan tâm, lo lắng. Song, thực trạng khai thác khoáng sản ở xã Phước An không chỉ có thế.
>>>Kỳ 2: Núp bóng nạo vét ao để khai thác than bùn
* Loang lỗ những hố sâu ở đồng Mu Rùa
Đồng Mu Rùa thuộc ấp Bà Trường. nơi đây từng là khu vực có mỏ cát lộ thiên. Cách đây hơn 3 năm, doanh nghiệp B.G. được phép khai thác cát ở mỏ này trên diện tích hàng chục hécta. Sau khi đào, hút cát đến cạn kiệt, doanh nghiệp rút đi, để lại nơi này những ao, hố sâu khổng lồ.
 |
| Mỏ đá Hang Nai đã được khai thác với diện tích rộng trên 12 hécta và sâu hơn 40m. |
Một cán bộ xã Phước An cho biết, hàng chục ao, hồ này có nước đầy quanh năm. Trong các chiếc ao lớn từ vài chục đến vài trăm mét vuông ấy có nhiều cá trú ngụ. Vì vậy, năm 2009, có một người đàn ông, khi đến đây câu cá đã bị trượt chân và chết chìm trong hồ.
Còn tại hồ nước mà hai cháu Bích và Tươi bị đuối nước, chúng tôi ghi nhận được ở mé hồ khá cạn, nhưng cách chừng nửa mét là hố sâu hun hút. Vào ngày 29-5 vừa qua, do nắng nóng, nên các cháu nhỏ đã tìm đến đây tắm và bị trượt chân, chết chìm trong hố nước sâu ấy. Một người dân địa phương bức xúc, nói: "Doanh nghiệp khai thác cát phải có trách nhiệm trước những vụ tai nạn chết người này. Bởi, doanh nghiệp đã khai thác cát để lại những cái hố sâu mà không san lấp theo đúng quy định!". Bức xúc của người dân là vậy, song việc khắc phục hậu quả, giải quyết trách nhiệm ấy như thế nào thì theo cơ quan chức năng ở địa phương, không phải dễ! Trong khi chưa có biện pháp nào bảo vệ người dân an toàn, hữu hiệu hơn, để hạn chế những vụ tai nạn thương tâm khác có thể xảy ra, địa phương đã cho gắn một tấm bảng cảnh báo: "Hố sâu - cấm tắm - nguy hiểm - chết người".
Được biết, khu vực Đồng Mu Rùa hiện đang được quy hoạch xây dựng thành khu cảng vụ Phước An và sẽ có một tuyến đường cao tốc chạy ngang qua. Song, để những dự án mang tầm cỡ vùng và quốc gia này hình thành, chắc chắn các đơn vị chủ đầu tư phải tốn nhiều thời gian và tiền của để san lấp mặt bằng.
Vậy là một dự án khai thác khoáng sản quy mô khá lớn nhưng Nhà nước chỉ thu được một ít tiền thuế, còn phần lớn lợi nhuận thuộc về chủ doanh nghiệp. Trong khi hậu quả là người dân và các chủ dự án sau này phải... lãnh đủ. Điều này liệu có hợp lý, công bằng? Trên thực tế, theo quy định tại điều 7 và điều 16 của Luật Khoáng sản, thì: "Tổ chức, cá nhân được phép hoạt động khai thác khoáng sản phải chịu mọi chi phí và thực hiện việc phục hồi môi trường, môi sinh và đất đai sau khi kết thúc từng giai đoạn hoặc toàn bộ hoạt động khoáng sản". Vậy việc không san lấp, phục hồi lại hiện trạng ban đầu sau khi khai thác cát ở Đồng Mu Rùa để rồi xảy ra những tai nạn thương tâm, thì trách nhiệm thuộc về ai?
* Mỏ đá nắm sát đường và trong khu đô thị!
So với các địa phương khác, huyện Nhơn Trạch không có nhiều điểm quy hoạch cho khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, mỏ đá Hang Nai (ở ấp Vũng Gấm, xã Phước An) đang trong thời gian khai thác lại là mỏ khoáng sản có nhiều vấn đề đặt ra.
Tháng 10-2006, UBND tỉnh đã cấp giấy phép cho doanh nghiệp B.M. khai thác mỏ đá Hang Nai trong diện tích 12,2 hécta, với độ sâu 40m, công suất 490 ngàn m3/năm và thời hạn khai thác đến hết ngày 30-6-2010. Trong quyết định cấp phép đã ghi rõ trách nhiệm của doanh nghiệp khai thác mỏ là: "Thực hiện đóng cửa mỏ, ký quỹ và thực hiện phục hồi môi trường, đất đai sau khi khai thác theo quy định của pháp luật".
Như vậy, theo giấy phép đã cấp thì thời hạn đóng cửa mỏ đá Hang Nai chỉ còn chưa đến 1 tháng. Thế nhưng không hiểu vì sao, vào ngày 29-9-2009, UBND tỉnh lại ký văn bản số 7877 với nội dung không gia hạn giấy phép khai thác mỏ đá Hang Nai, mà lại ghi: "Đề nghị Công ty B.M. khai thác theo đúng công suất thiết kế được cấp phép và kết thúc việc khai thác mỏ vào ngày 31-12-2010". Có lẽ vì vậy nên vào ngày 8-1-2010, doanh nghiệp trúng thầu khai thác đá ở Hang Nai có văn bản xin gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản đến ngày 31-12-2010, với lý do: "Nhằm tận dụng khai thác khoáng sản, tránh lãng phí tài nguyên".
 |
| Những ao, hố sâu khổng lồ sau khi bị hút cát và bảng cảnh cáo "cấm tắm" ở khu vực Đồng Mu Rùa. |
Ngày 14-4 vừa qua, Thanh tra Sở Tài nguyên - môi trường qua kiểm tra tại mỏ đá Hang Nai đã ghi nhận: "Hiện tại, hầu hết các khu vực khai thác đang ở độ sâu từ 40 đến 41m. Trong đó, hố thu gom nước có diện tích 3.000m2 trong moong khai thác ở độ sâu 46m". Đoàn thanh tra cũng yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc và đầy đủ các nội dung yêu cầu trong giấy phép khai thác khoáng sản, trong báo cáo đánh giá tác động môi trường; thực hiện quản lý chất thải nguy hại, giám sát chất thải và môi trường xung quanh theo đúng tần suất và quy định đã cam kết...
Theo điều 20 của Nghị định 160 thì, khu vực cấm hoạt động khoáng sản là khu đô thị, khu công nghiệp hoặc thuộc hành lang, phạm vi bảo vệ an toàn các công trình kết cấu hạ tầng giao thông. Trong khi đó, mỏ đá Hang Nai nằm sát cạnh đường 1A, tuyến đường lớn nối từ trung tâm huyện Nhơn Trạch đi vào khu đô thị, dân cư Phước An - Long Thọ. Đặc biệt, mỏ đá này lại nằm ngay trong khu đô thị mới Phước An đã và đang trong quá trình xây dựng. Mặt khác, mỏ đá Hang Nai nằm không xa các khu công nghiệp huyện Nhơn Trạch. Điều này đã gây lo ngại không nhỏ cho các nhà đầu tư, nhất là các chủ doanh nghiệp xây dựng khu dân cư, khu đô thị. Còn một cán bộ lãnh đạo xã Phước An thì bày tỏ lo lắng: "Theo quy định, sau khi đóng cửa mỏ đá thì doanh nghiệp khai thác có trách nhiệm phục hồi, san lấp, trả lại hiện trạng ban đầu. Thế nhưng, mỏ đá rộng hơn 12 hécta, sâu trên 40m thì đất, đá, vật liệu ở đâu đủ để san lấp? Nhưng nếu không san lấp thì sẽ rất nguy hiểm cho người tham gia giao thông trên đường 1A và dân cư sinh sống tại đây". Câu trả lời cho thắc mắc ấy còn ở phía trước, tuy nhiên nỗi lo lắng đó là có cơ sở.
Mộc Xuyên - Tân Thành
![[Video_Chạm 95] Phường Bình Phước](/file/e7837c02876411cd0187645a2551379f/122025/4_c95_binh_phuoc.mp4.00_00_45_19.still001_20251221105654.jpg?width=400&height=-&type=resize)
