Những đứa trẻ bị bỏ rơi
Kỳ cuối: Để mẹ không mặc cảm, con không bị bỏ rơi

Tỷ lệ trẻ bị cha mẹ bỏ rơi liên tục gia tăng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này ngoài trách nhiệm của cha mẹ, còn do sự "hà khắc" của gia đình và xã hội.

Tỷ lệ trẻ bị cha mẹ bỏ rơi liên tục gia tăng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này ngoài trách nhiệm của cha mẹ, còn do sự "hà khắc" của gia đình và xã hội.

* Hãy giúp đỡ và cho họ lối thoát!

Là người trong cuộc, T.H. (ở phường Quyết Thắng, TP.Biên Hòa) tâm sự, nguyên nhân dẫn đến việc chị phải đau đớn vứt bỏ "nắm ruột" của mình vì bị cha mẹ thúc ép, người tình thì phụ bạc. Chị H. nói: "Do em sống phụ thuộc cha mẹ nên nếu cố giữ đứa con để nuôi dưỡng thì đồng nghĩa với bị đuổi ra khỏi nhà. Em còn đi học, không nghề nghiệp, không người cưu mang, che chở thì biết làm sao...". Có ý kiến đồng cảm với H. nhưng cũng có ý kiến phản đối. Bởi, theo những ý kiến phản đối, nếu ai cũng như H. thì xã hội sẽ có thêm nhiều đứa trẻ bị bỏ rơi. Việc các bà mẹ trẻ  cứ lầm lỡ rồi đẩy hết trách nhiệm nuôi con cho xã hội gánh vác là điều không chấp nhận được. Vì pháp luật đã quy định, cha mẹ phải có trách nhiệm chăm sóc, nuôi dưỡng con mình và trẻ em phải được bảo vệ quyền lợi khi bị xâm hại. "Người nào bỏ rơi hoặc thiếu trách nhiệm nuôi dưỡng con (chưa thành niên) là vi phạm pháp luật"- một chuyên gia pháp lý nói như vậy.

Chị T.H, một phụ nữ độc thân phải một mình nuôi con nhỏ bằng đồng lương công nhân ít ỏi, nên cuộc sống rất khó khăn.

Còn V., một cô gái 17 tuổi tâm sự rằng, em quá nông cạn trong tình yêu dẫn đến mang thai. Nhưng nỗi đau lớn nhất là em bị người thân, xóm giềng xa lánh. Bà Lê Ngọc Sương, Phó chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh cho biết, với những đối tượng như thế các tổ chức xã hội luôn quan tâm hỗ trợ, giúp đỡ, nhằm giúp cho những người mẹ trẻ lầm lỡ có cơ hội làm lại cuộc đời và nuôi dạy con tốt. Theo bà Sương, gia đình và xã hội không nên vội lên án hay phê phán, mà cần phải tìm hiểu và phân tích nguyên nhân vì sao người mẹ, nhất là những cô gái trẻ mang thai ngoài ý muốn để có cách giúp đỡ, hỗ trợ họ. "Xét cho cùng, họ vừa là "thủ phạm" vừa là nạn nhân của hệ quả mang thai ngoài ý muốn. Nếu gia đình và xã hội nhìn những phụ nữ lỡ lầm quá khắc khe thì thường dẫn đến họ phải chọn giải pháp bỏ rơi "nắm ruột" của mình. Song, không vì thế mà chúng ta "ủng hộ" lối sống buông thả của các cô gái trẻ để rồi phải nạo phá thai hoặc sinh rồi bỏ rơi con mình..."- bà Sương nói.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, đối tượng bỏ rơi con phần lớn là phụ nữ xa quê, tuổi mới lớn, thành phần lao động nghèo, thiếu hiểu biết về sức khỏe sinh sản. Nguyên nhân dẫn đến việc họ bỏ rơi con chủ yếu là do có thai ngoài ý muốn, thai nhi và sau này là đứa trẻ sơ sinh không được bạn tình và người thân thừa nhận. Ông Lê Minh Công (chuyên gia tâm lý công tác tại Bệnh viện Tâm thần trung ương 2) nói: "Tuy quan hệ tình dục trước hôn nhân là vấn đề không khuyến khích, nhưng cũng đừng cực đoan lên án. Bởi, nếu quá khắc khe với điều đó thì gia đình và xã hội sẽ đẩy đối tượng đến chỗ không được che chở, chia sẻ, giúp đỡ. Do vậy, chúng ta cần giúp đỡ những thanh thiếu niên, nhất là nữ bằng việc cung cấp kiến thức về sức khỏe sinh sản, kỹ năng sống, hướng họ vào lối sống lành mạnh. Tôi nghĩ rằng, đó mới là cách hạn chế tình trạng mang thai ngoài ý muốn và những đứa trẻ sơ sinh bị bỏ rơi".

* Xã hội giang rộng vòng tay

Chị Hồng - một bà mẹ độc thân ở xã Ngọc Định (huyện Định Quán) bộc bạch, mấy năm qua một mình nuôi con nhỏ nên chị phải đối mặt với những khó khăn về kinh tế lẫn tinh thần. "Không ít người nhìn mẹ con tôi với ánh mắt không mấy thiện cảm, dè bỉu..." - chị Hồng nói. Cũng theo chị Hồng, đứng trước khó khăn của đời sống kinh tế và búa rìu dư luận đã nhiều lần chị định đem con cho người khác nuôi, nhưng vì tình mẫu tử thôi thúc nên chị không nỡ xa con. Giống như chị Hồng, nhiều phụ nữ lầm lỡ khác cũng đang phải đối mặt với những khó khăn khi quyết định không bỏ rơi con mình. Song, dù vẫn còn những định kiến khắc khe, nhưng xã hội cũng mở cho những người phụ nữ ấy và con họ con đường đi tốt đẹp hơn.

Hy vọng những đứa trẻ "thiếu cha, vắng mẹ" đều được xã hội cưu mang như thế này. (Trong ảnh: Các cháu mồ côi được nuôi dưỡng tại một cơ sở tôn giáo ở Long Thành).

Bà Ngô Kim Chi (công tác tại Chi cục Bảo trợ xã hội - bảo vệ, chăm sóc trẻ em tỉnh) cho biết, các bà mẹ độc thân và con cái của họ là nhóm đối tượng đặc biệt dễ bị lạm dụng nhất. Để bảo vệ và giúp đỡ họ, Chi cục này đã tiếp nhận dự án Holt (tổ chức phi chính phủ của Mỹ) để giúp đỡ các bà mẹ trong thời gian mang thai và nuôi con nhỏ, như: hỗ trợ các dịch vụ ăn ở, chăm sóc y tế trước và sau khi sinh. Đồng thời, dự án còn tham vấn cho các bà mẹ về pháp luật, bảo vệ con, hỗ trợ học nghề. Bà Chi nói: "Sự giúp đỡ này nhằm đảm bảo sức khỏe của người mẹ cũng như đứa trẻ và tạo cơ hội tốt nhất giúp người mẹ lựa chọn, quyết định phù hợp cho tương lai của đứa con mình". Cũng theo bà Chi, ngoài dự án Holt, Sở Lao động - thương binh và xã hội và các tổ chức xã hội trong tỉnh cũng có nhiều dự án tương tự để hỗ trợ các bà mẹ độc thân nuôi con tại cộng đồng như: cho vay vốn, trợ cấp xã hội đối với hộ nghèo, trẻ bị tàn tật, hỗ trợ cho học tập, giải quyết việc làm...

Để việc hỗ trợ có hiệu quả đối với các bà mẹ độc thân và các cháu nhỏ có nguy cơ bị bỏ rơi cao, ông Nguyễn Hữu Thành, Chi cục trưởng Chi cục Bảo trợ xã hội - bảo vệ, chăm sóc trẻ em tỉnh kiến nghị, các địa phương cần quan tâm hơn nữa đến công tác này. Theo ông Thành, việc tổ chức lồng ghép các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội với các chương trình bảo trợ và bảo vệ, chăm sóc trẻ em cần đồng bộ, chặt chẽ. Ông Thành nói thêm, việc quan tâm giúp đỡ các bà mẹ độc thân phải trên tinh thần nhân đạo, chia sẻ. Nếu làm tốt công tác này, thì tình trạng trẻ sơ sinh bị bỏ rơi sẽ được hạn chế và thái độ cực đoan của xã hội sẽ không còn nặng nề với những người mẹ "không chồng mà có con". "Không lý gì người thân của các bà mẹ trẻ lầm lỡ lại đẩy họ vào thế phải bỏ rơi con trong khi xã hội, đoàn thể tìm mọi cách tiếp cận, quan tâm, giúp đỡ và cưu mang"- ông Thành còn nói như thế.

  Đoàn Phú