Đồ ăn, thức uống bán ở vỉa hè
Kỳ 3: Hàng rong trước các cổng trường

Bánh tráng trộn, trái cây ngâm đường, bánh, kẹo... giá rẻ và mức độ vệ sinh "có vấn đề" đang được những người bán hàng rong bày bán công khai trước các cổng trường học.

Bánh tráng trộn, trái cây ngâm đường, bánh, kẹo... giá rẻ và mức độ vệ sinh "có vấn đề" đang được những người bán hàng rong bày bán công khai trước các cổng trường học.

Bánh tráng trộn, món khoái khẩu của học sinh.

* Bánh tráng trộn, trộn cả bụi đường

Trước cổng Trường THCS Lê Lợi (thuộc phường Tân Mai, TP.Biên Hòa) có rất nhiều xe hàng rong bán đủ loại thức ăn cho học sinh. Trong số những loại hàng ăn cho học sinh ở đây, thì bánh tráng trộn vẫn là thứ mà học sinh ưa chuộng nhất. Điều đáng nói, thứ thực phẩm này trông rất mất vệ sinh.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, bánh tráng được người bán hàng mua từ nhà cung cấp "không nhãn mác, địa chỉ", như một người bán hàng ở đây nói. Những bịch bánh lớn đã cắt ra thành từng sợi nhỏ được người bán hàng rong lấy về rồi sang ra các bịch ny-lông nhỏ và dùng gia vị chế biến sẵn để trộn vào bán cho học sinh. Quan sát chúng tôi thấy, phía sau chiếc xe hàng bán thứ bánh tráng này là đủ thứ bao bì dùng để đựng những nguyên liệu trộn với bánh như: dầu điều, hành phi, rau thơm, bò khô, trứng cút luộc sẵn, đậu phộng rang... Tất cả những thứ này đều được để trần cùng với những túi nhỏ bánh tráng. Và, công đoạn mà người bán hàng trộn bánh tráng bằng đôi bàn tay trần được diễn ra giữa đường xe cộ qua lại cuốn theo đầy bụi bẩn.

Hầu hết tại các cổng trường học và những khu vui chơi đều có những xe hàng bán bánh tráng trộn và nó đã trở thành thứ hàng ăn quen thuộc của nhiều học sinh, trẻ em. Quan sát một xe hàng có bán bánh tráng trộn tại cổng Trường B.T.X. trên đường Nguyễn Ái Quốc (TP.Biên Hòa), chúng tôi thấy sau khi đẩy chiếc xe và soạn hàng trên vỉa hè, người bán không rửa tay mà cứ tự nhiên bốc từng cuộn bánh cho vào túi ly-lông nhỏ. Chiếc ghế nhựa dùng cho khách ngồi được chủ xe hàng lật ngửa ra làm rổ để đựng bánh tráng. Sau đó, lần lượt từng bịch bánh tráng trộn được đôi tay trần của người bán hàng chế biến giữa đường đầy bụi bặm giống như những điểm bán hàng khác. Thế nhưng, mỗi bịch bánh như thế với giá là 3.000 đồng, có thêm bò khô là 5.000 đồng vẫn được bán rất chạy mỗi khi học sinh tan học.

"Có nhan nhản "tiệm" tạp hóa lưu động như thế này trước cổng trường thì làm sao kiểm tra, nhắc nhở hết!" - một lãnh đạo xã ở huyện Vĩnh Cửu nói như vậy.

Anh Thành, người bỏ mối bánh tráng trộn cho những người bán lẻ tại các điểm trường ở thị trấn Trảng Bom cho biết, thứ bánh này loại có thương hiệu thường khó bỏ mối vì giá cao, bán cho học sinh không "chạy" bằng bánh do các hộ dân chế biến tại nhà. Bà Sáu Hồng, bán hàng tại Trường tiểu học Sông Mây (huyện Trảng Bom) cho biết thêm, với 500 đồng chỉ mua được 1 ống bánh tráng trộn mang thương hiệu Tây Ninh, còn bánh tráng do các hộ dân làm thì mua được cả bịch (số lượng nhiều hơn). Chính vì vậy, nhiều học sinh rất thích hàng giá rẻ nhưng không quan tâm đến chất lượng và mức độ vệ sinh. Chúng tôi mua một bịch bánh tráng trộn của bà Sáu Hồng ăn thử, thì thấy ngoài bánh tráng cắt nhỏ, còn có tôm khô xay, dầu điều, hành, ngò, muối... trộn chung. Tuy nhiên, mùi hôi dầu mỡ, ny-lông trộn lẫn vào, không hề dễ nuốt. Thấy chúng tôi tỏ vẻ ái ngại về món ăn chơi kém vệ sinh này, bà Sáu Hồng nói ngay: "Hàng tui bán bảo đảm lắm, hồi nào giờ chưa có học sinh nào đau bụng" (?!).

* Hàng ăn giá rẻ tràn ngập trước cổng trường

Chị Tuyết, người bán hàng cóc, xoài, me ngâm trước cổng Trường THPT Phú Bình (huyện Tân Phú) cho biết, để ngâm trái cây giòn người ta thường dùng đường hóa học, hàn the. Trái cây ngâm những loại hóa chất này nhìn vào nước rất trong và khi ăn thì giòn rụm. Còn nếu trái cây ngâm với đường cát thì nước ngả màu xanh vàng và trái cây không giòn lắm. Cũng theo chị Tuyết, để ngâm trái cây cho ngon, người ta phải chọn trái tươi, đẹp. Trong khi đó, một số người vì ham lời thường mua trái cây hư, hàng dạt, èo uột về bán. Theo chị Tuyết: "Trái cây ngâm như thế mà chấm với thứ mắm ruốc hoặc muối ớt tự pha trộn thì rất mất vệ sinh".

Vì sao các loại trái cây ngâm được học sinh ưa chuộng? - "Ngoài giá rẻ, nhiều khi ăn nghe giòn rụm nên ai cũng thích" - một học sinh THCS ở thị trấn Trảng Bom đã nói như vậy. Cũng theo học sinh này, do tuổi các em rất thích ăn vặt, nên ăn cái gì cũng ngon. Còn hàng ăn vặt có đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm hay không thì các em không quan tâm.

Và để hợp với túi tiền của học sinh, nhiều người bán hàng trước các cổng trường thường mua những thứ nguyên liệu, hàng hóa rẻ tiền, hàng vụn về chế biến để bán lại. Một chị bán bò viên chiên trước cổng Trường tiểu học An Hảo (phường Long Bình Tân, TP.Biên Hòa) cho hay, chị phải mua thịt bò vụn (mỡ, gân) về xay nhuyễn, cá thì trộn thêm bột và trứng cút hư thì bán mới có lời. Chị Phúc, một người bán hàng ăn cho học sinh ở cạnh đó thì nói, do các chị là những người bán hàng rong lấy công làm lời, nên phải trộn thêm các loại phụ liệu rẻ tiền vào thì mới... sống được. Ngoài ra, các loại hàng hóa được chế biến sẵn như: thạch dừa, bánh, kẹo, mứt... nhãn hiệu Trung Quốc đang chiếm phần lớn tại các gian hàng ở trước các cổng trường học. Chị Nga, bán hàng trước cổng Trường tiểu học Nguyễn Du (huyện Định Quán) nói: "Hàng chữ Tàu tuy chất lượng và nguồn gốc không rõ ràng nhưng lại rẻ, màu sắc bao bì đẹp nên dễ bán hơn so với hàng có thương hiệu trong nước".

Mặc dù người bán hàng nào khi hỏi đến cũng cho rằng hàng mình chất lượng, vệ sinh hoặc khiêm tốn hơn thì nói "mua sao bán vậy", nhưng trên thực tế hàng kém chất lượng, mất vệ sinh vẫn được bày bán tràn lan mà hầu như không có cơ quan chức năng nào kiểm tra, xử lý. Việc bán hàng rong trước các cổng trường đã bị nghiêm cấm. Thế nhưng, hiện nay tình trạng này vẫn diễn ra công khai, tấp nập.

Đoàn Phú - Danh Trường