Rừng giá tỵ bị tàn phá
Tan hoang những cánh rừng

Đầu tháng 12-2009, lực lượng chức năng huyện Định Quán đã phát hiện ông Nông Văn Thanh đang dùng cưa hạ một cây giá tỵ cao 14m trồng trong rừng thuộc Lâm trường Tân Phú. Từ đây, lực lượng chức năng còn phát hiện hàng ngàn cây giá tỵ đang bị chết đứng...

Đầu tháng 12-2009, lực lượng chức năng huyện Định Quán đã phát hiện ông Nông Văn Thanh đang dùng cưa hạ một cây giá tỵ cao 14m trồng trong rừng thuộc Lâm trường Tân Phú. Từ đây, lực lượng chức năng còn phát hiện hàng ngàn cây giá tỵ  đang bị chết đứng...

* Phát hiện nhiều đối tượng hủy hoại rừng

Đây không phải là lần đầu lực lượng bảo vệ rừng phát hiện ông Nông Văn Thanh (33 tuổi, ngụ ở khu 7, ấp 9, xã Gia Canh, huyện Định Quán) có hành vi xâm hại khu rừng giá tỵ (được trồng từ những năm 1992-1993). Trước đó, vào năm 2007, bảo vệ rừng phát hiện ông Thanh vào khu rừng trồng này phát dọn, đốt cỏ để sản xuất hoa màu. Năm 2008, các bảo vệ rừng lại phát hiện có khoảng 200 cây giá tỵ cao 12-15m bị hủy hoại chết toàn bộ và gần 1 hécta rừng tại đó được ông Thanh đang canh tác trái phép. Thế nhưng, hành vi xâm hại rừng của ông Thanh chưa được đơn vị quản lý rừng và các cơ quan bảo vệ pháp luật xử lý đến nơi đến nơi chốn.

Nhưng sau khi ông Thanh bị phát hiện, xử lý về hành vi cưa cây rừng vào ngày 3-12, theo báo cáo của Ban quản lý rừng phòng hộ Tân Phú, liên tiếp trong hai đêm 5 và 6-12, tại các khoảnh 3 tiểu khu 84, khoảnh 10 tiểu khu 83 thuộc phân trường 2, một số đối tượng đã lén lút ken gốc, rồi đổ hóa chất vào để giết hại 525 cây giá tỵ (?!). Theo lý giải của lãnh đạo Ban quản lý rừng phòng hộ Tân Phú, đây là việc làm của một số người nhằm mục đích... trả thù việc ông Thanh bị xử lý, đồng thời hủy diệt rừng trồng để chiếm đất sản xuất nông nghiệp.

Những cây giá tỵ bị ken gốc, cưa hạ và thay vào đó là những gốc xoài.

Trước thực trạng rừng giá tỵ bị hủy hoại diễn ra trong thời gian dài với mức độ, hành vi ngày càng manh động, Ban quản lý rừng phòng hộ Tân Phú đã báo cáo đến cơ quan chức năng của huyện Định Quán để cùng phối hợp điều tra, xử lý nhằm ngăn chặn các hành vi hủy hoại rừng tiếp theo. Trong lúc cơ quan chức năng chưa có biện pháp giải quyết dứt điểm thì chỉ trong thời gian ngắn, từ tháng 12-2009 đến giữa tháng 1-2010, việc hủy hoại khu rừng trồng tại phân trường 2 tiếp tục diễn biến manh động, với gần 1.200 cây giá tỵ khoảng 20 năm tuổi bị giết hại không thương tiếc.

Cũng xin nói thêm, khu rừng này từng bị nhiều đối tượng vào xâm hại. Cụ thể, vào khoảng 7 giờ 30 ngày 29-6-2009, lực lượng bảo vệ rừng phối hợp Công an xã Gia Canh tuần tra truy quét tại khu rừng trồng đã phát hiện ông Tằng Kim Truyền (37 tuổi, ngụ ấp 9, xã Gia Canh) đang dùng rựa băm gốc cây, đổ thuốc diệt cỏ để hủy diệt cây rừng. Vì vậy, ông Truyền đã bị lực lượng chức năng bắt giao cho cơ quan bảo vệ pháp luật xử lý. Và mới đây, Tòa án nhân dân huyện tổ chức xét xử lưu động và tuyên phạt ông Võ Văn Minh (ngụ ở Hiệp Lực, thị trấn Định Quán) một năm tù do có hành vi ken gốc, đổ thuốc hủy diệt hàng chục cây giá tỵ.

* Hàng ngàn cây giá tỵ chết đứng

Lực lượng bảo vệ rừng và cán bộ UBND xã Gia Canh cho biết, những người phá hoại rừng trồng tại phân trường 2 chính là những người đang cư ngụ tại đấy và họ phá rừng nhằm mục đích lấy đất làm rẫy. Hành vi phá hoại rừng trồng của những người này là dùng dao băm chặt vỏ dưới gốc cây (hay còn gọi là ken gốc) rồi lấp đất lên che giấu để cây chết từ từ. Dần về sau, để hủy diệt hàng loạt cây giá tỵ trên cả vạt rừng rộng lớn mà không cần che giấu, người ta ken gốc, rồi đổ hóa chất diệt cỏ loại cực mạnh vào đó. Do cây mất nguồn nước cung cấp từ gốc cộng với sự tàn phá của hóa chất, hàng loạt cây giá tỵ cao từ 14-15m dần rụng lá rồi đứng chết khô giữa rừng.

Một vạt rừng giá tỵ đã chết khô.

Theo ghi nhận của chúng tôi, tại khoảnh 10 tiểu khu 83 thuộc phân trường 2, ngoài khu đất rẫy của hộ ông Nông Văn Thanh có gần 200 cây giá tỵ chết khô, những vạt rừng giá tỵ nằm trên đất rẫy các hộ: Đ.V.T, T.D.Đ, P.C.V., T.V.T.,... cũng chết đứng bởi hành vi ken gốc, đổ thuốc độc hủy hoại cây rừng như nêu trên. Trong số này, những hộ canh tác và làm hại rừng trồng ít nhất cũng 1 hécta và có hộ lên đến 5 - 6 hécta. Chúng tôi cũng đã chứng kiến rất nhiều vạt rừng giá tỵ cao lớn tại tiểu khu 83 chết khô. Và nguyên nhân dẫn đến hàng loạt cây rừng chết là ngay dưới mỗi gốc giá tỵ, những vết băm chặt để đổ hóa chất vẫn còn nguyên. Xen lẫn những cây rừng chết khô đã lâu, thân cây trôi tuột hết lớp vỏ bên ngoài là những vạt rừng tuy đã chết nhưng thân còn nguyên vỏ và cả những vạt rừng vừa bị ken gốc, lá đang héo úa, rụng dần.

Thực tế diễn ra tại khu rừng trồng này cho thấy, hành vi ken gốc giết hại rừng đã diễn ra trong thời gian dài và không lấy gì đảm bảo sẽ không còn tiếp diễn. Và điều đáng lo ngại, hiện nay nhiều hộ dân vẫn tiếp tục cư ngụ, sản xuất nông nghiệp ngay dưới tán rừng, trong số đó không ít cây giá tỵ nằm cạnh nhà ở, đất rẫy của dân đều đã chết rụi. Đối lập với những vạt rừng đã chết khô là những rẫy điều, bắp, đậu nành... xanh mơn mởn. Nhiều nơi, người dân còn công khai cưa hạ các gốc giá tỵ đã chết và thay vào đó là những cây xoài bắt đầu bám rễ. Cách làm này nhằm "hợp thức hóa, khẳng định chủ quyền" phần đất rừng đã bị biến thành rẫy của các hộ gia đình. Một số khu vực, thậm chí chúng tôi còn không thấy cây rừng nào mà chỉ toàn là cây điều xanh tốt, rậm rạp đang ra hoa, kết trái. Hiện tượng giết rừng lấy đất làm rẫy không chỉ ở khu vực bìa rừng mà còn xảy ra trong toàn bộ khu rừng trồng này với gần 200 hécta. Thậm chí, vượt qua ranh giới rừng trồng để vào khu rừng tự nhiên, chúng tôi cũng thấy hiện tượng những cây rừng bị hủy hoại để lấy đất làm rẫy.

Phạm Mai - Văn Tuấn