Những chuyện bi hài về nhà, đất
Kỳ 3: Đất ao bị biến thành kênh rạch

Đất có nguồn gốc rõ ràng, chủ đất xin cấp quyền sử dụng từ nhiều năm qua, lãnh đạo tỉnh chỉ đạo rất quyết liệt, thế nhưng đã qua 2 nhiệm kỳ chủ tịch xã mà "cái sổ đỏ" ấy vẫn... chưa đâu vào đâu.

Đất có nguồn gốc rõ ràng, chủ đất xin cấp quyền sử dụng từ nhiều năm qua, lãnh đạo tỉnh chỉ đạo rất quyết liệt, thế nhưng đã qua 2 nhiệm kỳ chủ tịch xã mà "cái sổ đỏ" ấy vẫn... chưa đâu vào đâu.

* Vô cớ bị mất đất

Ông Võ Văn Sự (ở ấp Thị Cầu, xã Phú Đông, huyện Nhơn Trạch) cho biết: "Trên 1,2 hécta đất của gia đình tôi là đất khai phá từ trước năm 1975. Từ đó đến nay, gia đình tôi liên tục ở và canh tác trên phần đất này. Vậy mà khi tôi xin cấp sổ đỏ, huyện lại không giải quyết". Trước bức xúc của ông Sự, Chủ tịch UBND xã Phú Đông qua 2 nhiệm kỳ đã ký 6 tờ trình đề nghị UBND huyện Nhơn Trạch xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (thường gọi là sổ đỏ). Một cựu lãnh đạo xã này cho biết: "Cán bộ xã là dân địa phương nên biết rất rõ, toàn bộ phần đất đó là của ông Sự. Từ trước đến giờ, gia đình ông Sự sử dụng phần đất này đúng mục đích, không ai tranh chấp. Vì vậy, chúng tôi kiến nghị UBND huyện cấp sổ đỏ cho gia đình ông Sự là đúng pháp luật".

Thế nhưng, các cơ quan chức năng thuộc UBND huyện Nhơn Trạch không nghĩ như vậy. Theo UBND huyện, nguồn gốc đất là do gia đình ông Sự khai phá nhưng đến năm 1977 đã được đưa vào tập đoàn. Vào năm 1983, khi thi công đường Cầu Cháy - Giồng Ông Đông, UBND xã đã cho móc đất ruộng của ông Sự và các hộ dân khác để đắp lên. Đến năm 1998, tỉnh và huyện đã tổ chức đo đạc để lập bản đồ địa chính của xã Phú Đông, thì trong bản đồ thể hiện 4.066m2 đất ruộng của gia đình ông Sự là đất kênh rạch, tức là đất công thổ. Do đó, theo UBND huyện Nhơn Trạch, việc ông Sự khai nhận phần đất này là đất ao là không đúng nên không thể giải quyết cấp sổ đỏ.

Không đồng tình với cách trả lời của UBND huyện, trao đổi với chúng tôi, ông Sự cho rằng, đất này gia đình ông trực canh liên tục từ trước giải phóng đến nay và cũng không hề "được" đưa vào tập đoàn. Từ năm 1983 trở về trước (trước khi nâng cấp đường Cầu Cháy - Giồng Ông Đông), toàn bộ phần đất của ông là đất mặt ruộng, không hề có ao, mương, kênh rạch. Mà không riêng gì gia đình ông Sự, ruộng của hàng chục hộ dân nằm dọc đường Cầu Cháy - Giồng Ông Đông đều bị móc lấy đất làm đường. Nhưng sau đó, các hộ dân đã lấy đất nơi khác lấp lại để tiếp tục trồng lúa hoặc xây nhà ở. Chỉ riêng phần đất nhà ông Sự vẫn giữ nguyên những cái ao lớn này và nuôi trồng thủy sản từ đó cho đến nay. Hàng năm, gia đình ông Sự vẫn mua cá giống về nuôi và đến mùa, thu hoạch từ các ao có diện tích hơn 4.000m2 này là hàng chục tấn cá nước ngọt.

Cũng cần nói thêm, tuy UBND huyện Nhơn Trạch cho rằng phần đất mà ông Sự xin cấp sổ đỏ là kênh rạch, nhưng trên thực tế "kênh rạch" này lại không nối với bất cứ dòng kênh, suối, sông nào. Và phần diện tích đất này cũng không ai tranh chấp, khiếu nại gì ngoài việc chính quyền địa phương... không đồng ý cấp chủ quyền. Như vậy, chung quy là do trong bản đồ địa chính xã Phú Đông có thể hiện đấy là đất kênh rạch nên UBND huyện không cấp sổ đỏ cho ông Sự.

* Làm sai phải sửa

Sau khi tiếp nhận đơn khiếu nại của ông Sự, Thường trực HĐND tỉnh đã có nhiều văn bản đề nghị Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch xem xét, giải quyết theo thẩm quyền cũng như trả lời khiếu nại của công dân. Thế nhưng, lãnh đạo UBND huyện đã trả lời không đầy đủ, rõ ràng và khẳng định việc không cấp sổ đỏ cho ông Sự là đúng. Trước tình hình đó, Thường trực HĐND tỉnh đã chỉ đạo Ban Pháp chế tổ chức đoàn giám sát việc giải quyết khiếu nại cũng như kiến nghị cấp sổ đỏ của ông Sự.

Ông Phạm Ngọc Tuấn, Phó trưởng ban Pháp chế HĐND tỉnh cho biết, qua khảo sát của đoàn giám sát cho thấy, hiện trạng diện tích đất mà hộ ông Sự sử dụng không phải là đất kênh rạch vì không có hướng thoát nước (kể cả ở thượng nguồn và hạ nguồn), không có tác dụng tưới tiêu hoặc làm đường giao thông thủy. Mặt khác, các hộ ở gần nhà ông Sự có đất bị móc làm đường đều đã san lấp và xây cất công trình kiên cố. Ông Tuấn nói: "Việc bản đồ địa chính xã Phú Đông lập năm 1998 thể hiện đất kênh rạch cũng là do chủ quan của cán bộ. Nếu đã sai thì huyện, tỉnh phải sửa, không thể để cho dân bị thiệt thòi".

Tuy nhiên, UBND huyện Nhơn Trạch còn nêu ra lý do nữa để không xem xét cấp sổ đỏ cho ông Sự vì phần đất hơn 4.000m2 là đất nằm trong mốc lộ giới đường Cầu Cháy - Giồng Ông Đông (dù mới chỉ quy hoạch để lập kế hoạch mở rộng). Thế nhưng, lý do từ chối này cũng không đủ cơ sở thuyết phục vì theo quy định của Luật Đất đai thì đất nằm trong quy hoạch không ảnh hưởng đến việc xem xét, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Vụ khiếu nại của ông Sự và cách giải quyết của UBND xã Phú Đông cũng như huyện Nhơn Trạch còn cho thấy có nhiều vấn đề đặt ra trong quản lý nhà nước về đất đai cần phải điều chỉnh, khắc phục. Mặc dù UBND xã Phú Đông có nhiều tờ trình, văn bản kiến nghị lên UBND huyện nhưng xã lại không thống nhất xác định loại đất của gia đình ông Sự là đất ao hay trồng lúa. Điều này ít nhiều cũng gây khó khăn cho UBND huyện trong quá trình xem xét, giải quyết. Giữa UBND xã và UBND huyện cũng không có sự thống nhất xác định loại đất là ao hay kênh rạch nhưng 2 cấp chính quyền này cũng không phối hợp để xác định cho chính xác và có hướng giải quyết đúng pháp luật, dứt điểm, tránh xảy ra khiếu kiện phức tạp. Và trước kiến nghị của UBND xã, khiếu nại của ông Sự, UBND huyện không ban hành văn bản giải quyết và trả lời mà cứ để vụ việc kéo dài gây bức xúc cho gia đình ông Sự và dư luận nhân dân tại địa phương. Mặt khác, việc UBND huyện cho rằng, đất của ông Sự có một thời gian đưa vào tập đoàn nhưng lại không thể hiện được việc quản lý, sử dụng, chuyển giao diện tích đất này như thế nào sau khi tập đoàn giải thể. Và cũng cần nói thêm, ngay cả đất từng đưa vào tập đoàn (đã giải thể) thì vẫn được cấp sổ đỏ. Ở đây, UBND huyện Nhơn Trạch đã vận dụng không chính xác quy định pháp luật và chỉ đạo chung của UBND tỉnh để từ chối cấp chủ quyền cho ông Sự là thiếu căn cứ.

Trường Quân