Khi người dân làm chủ địa bàn dân cư

Theo quy chế, tổ nhân dân (TND) là tổ tự quản ở khu dân cư. TND có nhiệm vụ xây dựng đời sống văn hóa, giữ gìn an ninh trật tự xã hội ở địa bàn và vận động người dân giúp đỡ nhau trong cuộc sống. Đồng Nai là một trong những địa phương tổ chức có hiệu quả mô hình tổ tự quản này.

Con đường trị giá gần 100 triệu đồng do TND tổ 21, ấp 3, xã Hiệp Phước (Nhơn Trạch) vận động người dân đóng góp xây dựng.

* Việc làm nhỏ, ý nghĩa lớn

Lúc 21 giờ ngày 8-9-2008, Mai Thị Thơm (29 tuổi, ngụ ở xã An Hòa, huyện Long Thành) đến cửa hàng Thu Đào ở ấp Bến Cam (xã Phước Thiền, huyện Nhơn Trạch) cầm cho bà T.T.P. chiếc xe máy hiệu AirBlade với giá khá mềm. Thấy khách hàng này có biểu hiện bất thường nên bà P. sực nhớ đến những thông tin cảnh báo từ những buổi sinh hoạt trong tổ dân cư về các thủ đoạn của tội phạm trộm cắp tài sản, tiêu thụ đồ gian. Do đó, bà P. đã bí mật cho người báo tin đến Công an xã. Qua kiểm tra, công an phát hiện chiếc AirBlade do Thơm trộm cắp rồi làm giả giấy tờ để mang đi tiêu thụ. Cũng tại Phước Thiền, khoảng 23 giờ 30 ngày 5-4-2009, qua đã xảy ra vụ chém người gây thương tích. Lúc bấy giờ, ông Nguyễn Đình Tam (ở tổ 25, ấp Bến Sắn) cùng một số người đang ngồi uống nước trước nhà thì bị 7 đối tượng dùng mã tấu chém gây thương tích. Bức xúc với hành vi côn đồ của các đối tượng, người dân trong tổ 25 đã báo tin Công an xã đến truy bắt được Nguyễn Thế Khương (ngụ tại xã Phú Hội, huyện Nhơn Trạch). Qua khai thác, Công an xã này còn phát hiện Khương cùng với Đỗ Minh Hoàng (ngụ ở xã Phước Thiền) và một số đối tượng khác đã gây ra nhiều vụ cướp tài sản.

Tại TP.Biên Hòa, sáng ngày 2-7-2008, Phạm Văn Tăng, Nguyễn Văn Thanh điều khiển xe máy giật sợi dây chuyền của chị P.T.T. Nghe tiếng tri hô của T., người dân địa phương đã truy đuổi 2 tên cướp. Dù Tăng cố dùng dao chống cự quyết liệt nhưng anh H.T.Đ và một số người khác đã dũng cảm khống chế và bắt gọn 2 tên cướp giao công an xử lý. Tại Công an phường, 2 tên cướp khai nhận đã thực hiện 5 vụ cướp giật trên địa bàn Biên Hòa. Mới đây, Công an TP.Biên Hòa cũng đã tổ chức khen thưởng đột xuất các anh: Nguyễn Lê Minh, Trần Quang Truyền, Lê Xuân Kim (31 tuổi), Nguyễn Đình Lành về thành tích dũng cảm truy bắt tội phạm. Trước đó, vào ngày 14-7, khi nghe tiếng chị T. tri hô bị "đua nóng" xe máy tại đoạn gần KP2, phường Tân Hiệp (TP.Biên Hòa) các anh này đã tích cực bao vây bắt gọn tên trộm.

Đó là "trái ngọt" từ những "vụ mùa" đầu tiên kể từ khi quy chế TND được triển khai thực hiện trên toàn tỉnh bắt đầu từ năm 2005.

* Quan tâm xây dựng tổ nhân dân

TND là tổ chức dưới ấp (khu phố), là nơi phát huy các hình thức hoạt động tự quản và thực hiện các chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước. TND còn là tổ an ninh trật tự trước đây nhưng "gánh thêm" các nhiệm vụ vận động người dân đoàn kết, tương trợ lẫn nhau trong cuộc sống, giữ gìn và phát huy những truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, vận động mọi người chấp hành chủ trương, chính sách pháp luật.

Một thanh niên được Công an Biên Hòa khen thưởng về thành tích tham gia bắt cướp

Do sát dân, TND luôn nắm được tâm tư, nguyện vọng của từng thành viên trong địa bàn về đời sống, sinh hoạt và các vấn đề xã hội phát sinh... nên dễ dàng ghi nhận ý kiến của dân nhằm phản ánh lên cấp trên và góp phần xây dựng chính quyền các cấp với nhiều hình thức khác nhau. Từ khi ra đời, TND với sự hỗ trợ của các tổ chức liên quan thường xuyên thông tin cho người dân trong tổ về tình hình an ninh trật tự trên địa bàn, chính sách pháp luật, phòng chống dịch bệnh... Qua đó đã phát huy vai trò trách nhiệm của người dân trong việc góp phần giữ vững an ninh trật tự ở địa phương, xây dựng gia đình, xóm ấp văn hóa, hỗ trợ nhau trong phát triển sản xuất. Và những mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ của các hộ dân trong tổ, thì tổ trưởng và người dân trực tiếp đứng ra giải quyết. Hoạt động của các TND vì thế đã phát huy được hiệu quả, giải quyết kịp thời nhiều vụ mâu thuẫn trong nhân dân ngay từ cơ sở, không để nảy sinh phức tạp, hạn chế khiếu kiện vượt cấp. Từ hiệu quả hoạt động của TND, hàng ngàn tin báo tố giác tội phạm giúp lực lượng công an phá án, truy bắt tội phạm; hàng ngàn căn nhà tình thương; hàng ngàn ki-lô-mét đường giao thông nông thôn được người dân đóng góp xây dựng...

Qua 4 năm triển khai thực hiện, TND ở một số địa phương hoạt động thực sự có hiệu quả. Điển hình như tại huyện Nhơn Trạch, với 755 TND gồm 1.737 cán bộ (gồm tổ trưởng, tổ phó và thư ký) được nhân dân tín nhiệm bầu ra, đã tập hợp được người dân tham gia sinh hoạt tổ đều đặn. Thông qua TND ý thức chấp hành pháp luật, tinh thần cảnh giác phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội, tương thân tương ái trong dân được nâng lên. Những nét tích cực trong hoạt động của TND như vậy còn được thấy ở các xã: Phú Điền, Phú Xuân, Phú Thanh (huyện Tân Phú); Tân Bình, Tân An, Thạnh Phú và thị trấn Vĩnh An (huyện Vĩnh Cửu); Xuân Đông (huyện Cẩm Mỹ)...

Từ thực tế hoạt động của các TND trên địa bàn tỉnh thời gian qua cho thấy, để phát huy hiệu quả tích cực, góp phần vào việc ổn định an ninh trật tự ở địa phương, phát triển kinh tế - xã hội thì sự nhiệt tình, tích cực của tổ trưởng, tổ phó và ủy viên thư ký là hết sức quan trọng. Kinh nghiệm cho thấy, nơi nào cán bộ TND là những cựu chiến binh, cán bộ hưu trí, người có uy tín trong cộng đồng dân cư tích cực tham gia phong trào thì an ninh trật tự địa bàn đó được giũ vững, đời sống vật chất và văn hóa tinh thần được phát triển phát huy.

Ông già "gân"

Ngoài dân cư địa phương, tổ 18, ấp bến Cam, xã Phước Thiền (huyện Nhơn Trạch) còn tiếp nhận hơn 2.300 người dân tứ xứ đến thuê ở trọ. Một số người đến ở trọ tại đây đã gây ra không ít phức tạp về trật tự xã hội như gây gổ, đánh chém, trộm cắp, hút chích ma túy, tệ nạn xã hội... Vì vậy, nơi đây được xác định là khu vực "nóng" của xã và huyện về an ninh trật tự.

Trước tình hình đó, trong hơn 13 năm đảm nhiệm tổ phó rồi tổ trưởng tổ 18, bác Đỗ Xuân Mệnh (70 tuổi) luôn trăn trở, bàn bạc cùng những "cộng sự" trong tổ tìm biện pháp gỡ rối tại địa bàn. Từ tổ chức họp dân định kỳ, đóng góp ý kiến xây dựng với địa phương, tuyên truyền chính sách pháp luật, thông tin về phòng chống tội phạm, giữ gìn vệ sinh môi trường, hòa giải những tranh chấp, xích mích, vận động đóng góp hỗ trợ những gia đình khó khăn..., bác Mệnh đều tận tâm làm.

Điển hình như trường hợp 4 hộ dân trong tổ sử dụng chung một lối đi nhưng do mâu thuẫn trong sinh hoạt nên đã xảy ra tranh chấp. Nghe chuyện, bác Mệnh đến gặp từng gia đình tìm hiểu rồi thuyết phục, vận động các hộ làm lành với nhau và hiện nay con đường đi chung được khai thông trở lại. Hay như cạnh nhà bác có tiệm sửa xe máy, một số đối tượng từ xã khác đến tụ tập bất thường. Thấy vậy, bác Mệnh cùng vợ bí mật theo dõi và trong một lần hai ông bà đã bất ngờ xông vào tiệm này "tịch thu" một cây mã tấu dài 60cm khi các đối tượng vừa rèn xong. Từ tin báo của bác Mệnh, Công an xã Phước Thiền đến kiểm tra và thu tiếp tại tiệm sửa xe này 7 cây mã tấu còn đang làm dang dở. Cạnh tổ 18 có một công ty sản xuất gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân, bác Mệnh cùng nhân dân trong tổ, ấp nhiều lần đến gặp đại diện công ty đề nghị khắc phục nhưng kết quả chưa tới đâu. Vì vậy, bác đã cùng bà con nhân dân quay phim, chụp ảnh, thu thập chứng cứ về cơ sở gây ô nhiễm này rồi cung cấp cho các nhà báo. Sau khi các báo đăng bài, ảnh về tình trạng gây ô nhiễm môi trường này, giám đốc công ty ấy đã cho khắc phục ngay hậu quả...

Thấy bác Mệnh lớn tuổi, sức khỏe yếu, nhiều người khuyên nên nghỉ ngơi, bác từ tốn trả lời: "Tôi làm việc không vì mưu cầu lợi ích cá nhân hay được khen thưởng, mà chỉ tận dụng chút sức lực còn lại để giúp cho địa phương được ổn định. Việc "nhẹ nhàng" vậy có gì đâu phải nghỉ với làm".

Tân Thành

Phạm Mai