Ngày 19-5 năm nay, cả nước kỷ niệm 119 năm ngày sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là thời điểm đường Trường Sơn tròn 50 tuổi. Đường Trường Sơn năm xưa - đường Hồ Chí Minh hôm nay, cung đường huyền thoại in đậm dấu chân và cả xương máu của những chiến sĩ mở đường trên khắp núi rừng Trường Sơn. Chính sự tồn tại và vươn lên của nó là niềm kiêu hãnh của cả dân tộc ta trong suốt chiều dài cuộc kháng chiến và cho cả tương lai đất nước.
>>> Kỳ 2: Những cung đường xẻ dọc Trường Sơn; Kỳ 3: Đi qua những ngả đường; Kỳ 4: Ký ức Trường Sơn; Kỳ 5: Trên đại lộ Hồ Chí Minh
Chưa có con đường nào trên đất nước Việt
 |
| Xe tải vận chuyển lương thực trên đường Trường Sơn năm xưa.(Ảnh tư liệu Bảo tàng Đường Trường Sơn) |
Đường Trường Sơn hay đường mòn Hồ Chí Minh là mạng lưới giao thông quân sự chiến lược xuyên suốt từ tỉnh Nghệ An đi huyện Lộc Ninh (tỉnh Bình Phước) đi qua hầu hết các tỉnh miền Trung, qua hạ Lào và Campuchia. Hệ thống này cung cấp binh lực, lương thực và vũ khí, khí tài để chi viện cho Quân Giải phóng miền Nam và Quân đội Nhân dân Việt Nam trong 16 năm (1959-1975) của thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Binh đoàn Trường Sơn (Binh đoàn 559) là đơn vị triển khai các đơn vị công binh, hậu cần, y tế, bộ binh và phòng không để đảm bảo hoạt động của hệ thống đường này.
* Lịch sử hình thành con đường
Năm 1959, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước diễn ra ngày càng ác liệt, Bộ chính trị và Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định thành lập Đoàn 559 (tiền thân Binh đoàn Trường Sơn) mở đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh - con đường có nhiệm vụ chi viện từ hậu phương miền Bắc cho chiến trường chống Mỹ, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Trong hồi ký của mình, Thiếu tướng Võ Bẩm, nguyên Tư lệnh Đoàn 559 (thời kỳ 1959-1964) đã kể lại, đó là vào đầu năm 1959, ông được Bác Hồ gọi lên. Bác nói: "Miền
Chấp hành chỉ thị của Bác, tháng 5-1959 con đường Bắc -
Ròng rã suốt ba tháng trời, ngày 13-8-1959, chuyến hàng đầu tiên chính thức vượt Trường Sơn. Sau 8 ngày đêm vượt qua sông sâu, suối dữ, đèo cao và hệ thống đồn bốt chốt chặt nghiêm ngặt của địch, 20 khẩu tiểu liên tuyn, 20 khẩu súng trường mát, 10 thùng đạn tiểu liên và súng trường đã được bàn giao cho chiến trường Trị Thiên.
Khi cuộc chiến ngày càng lan rộng và khốc liệt, Binh đoàn 559 chuyển các tuyến giao thông của mình sang sườn Tây của dãy Trường Sơn. Lực lượng cầu đường đã nguyện làm "tường đồng, vách sắt" kiên cường bám trụ, giành giật lại từng thước đường. Một đường bị chặn, thì hai, ba đường mới xuất hiện. Đường chạy đêm bị đánh, đường chạy ngày ("đường kín") xuất hiện. Địch đánh một, ta làm mười, các lực lượng công binh, thanh niên xung phong Trường Sơn đã làm nên mạng đường liên hoàn, vững chắc với 5 hệ thống đường trục dọc, 21 đường trục ngang, nối Đông với Tây Trường Sơn vươn tới các chiến trường, với tổng chiều dài gần 2 vạn km đường ô tô, 1.400km đường ống dẫn xăng dầu, 3.140km "đường kín" cho xe chạy ban ngày và xây dựng hàng ngàn cầu, cống, ngầm...
Lực lượng vận tải bí mật luồn rừng, bám vác tiến đến cơ giới hóa vận tải trên đường bộ, đường sông; vận chuyển xăng dầu bằng đường ống hợp thành một binh chủng vận tải cơ giới. Lực lượng pháo phòng không, từ những phân đội nhỏ ban đầu, đã nhanh chóng phát triển thành những lực lượng chiến đấu lớn, đủ sức đánh địch trên không, bảo vệ thắng lợi công cuộc chi viện chiến lược.
* Con đường của máu và niềm tin
Trường Sơn, theo nghĩa tiếng Việt là dãy núi dài. Về mặt lịch sử, Trường Sơn gắn liền với công cuộc giữ nước trong suốt thiên niên kỷ này và đã vang danh trên thế giới cùng với cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vĩ đại của dân tộc ta.
Đường Trường Sơn hôm nay đã mang một diện mạo khác.
Đường Trường Sơn còn được những người lính gọi là tuyến lửa. Bởi trong 16 năm tồn tại của mình, đường Trường Sơn gồm 5 hệ thống đường dọc, hàng trăm hệ thống đường ngang, nối Nghệ An với Bình Phước với tổng chiều dài trên 17.000km, tạo nên tuyến vận tải đường bộ đầu tiên nối liền Nam - Bắc, nhằm cung cấp kịp thời lương thực, vũ khí, đạn dược cho chiến trường miền Nam.
|
Khi đường mòn Trường Sơn bị địch phát hiện và tập trung đánh phá ác liệt mà miền |
Trong suốt những năm tháng chiến tranh ác liệt, đã có 1,5 triệu tấn hàng hóa, 45 triệu tấn vũ khí và 5,5 triệu mét khối xăng dầu đã chuyển tới chiến trường miền
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: "Sự có mặt của từng con người, khẩu súng, viên đạn ở chiến trường miền Nam lúc đó có ý nghĩa vô cùng lớn lao trong việc xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, trực tiếp góp phần đưa cách mạng miền Nam phát triển lên một cao trào mới - cao trào "Đồng khởi", mở ra một bước ngoặt mới của cách mạng miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước mà đường Trường Sơn đã đảm trách vai trò lớn. Đó là cung đường được xây dựng không chỉ bằng sức người, sức của mà còn bằng máu và niềm tin của quân dân cả nước".
Thu Trang – Đức Việt
