Nơi người nghèo tìm đến nhờ bảo vệ sự công bằng

Với nhiệm vụ tuyên truyền pháp luật, trợ giúp pháp lý, đại diện bào chữa và bảo vệ quyền lợi cho các đối tượng nghèo, chính sách tại tòa án, đến nay sau 10 năm thành lập Trung tâm trợ giúp pháp lý (TGPL) Nhà nước tỉnh Đồng Nai đã thực sự trở thành chỗ dựa tin cậy của người nghèo khi gặp vướng mắc về các vấn đề liên quan đến pháp luật.

Với nhiệm vụ tuyên truyền pháp luật, trợ giúp pháp lý, đại diện bào chữa và bảo vệ quyền lợi cho các đối tượng nghèo, chính sách tại tòa án, đến nay sau 10 năm thành lập Trung tâm trợ giúp pháp lý (TGPL) Nhà nước tỉnh Đồng Nai đã thực sự trở thành chỗ dựa tin cậy của người nghèo khi gặp vướng mắc về các vấn đề liên quan đến pháp luật.

Bà Lài và luật sư Hồng (thứ tư và thứ năm từ trái qua)  - cộng tác viên của Trung tâm TGPL tại phiên tòa phúc thẩm.

Nói đến vụ bà Nguyễn Thị Lài ở xã Bình Hòa (huyện Vĩnh Cửu) được "giải oan" khỏi món nợ trên 600 triệu đồng, Phó giám đốc Sở Tư pháp, Giám đốc Trung tâm TGPL Ngô Văn Toàn cho rằng, đó là một vụ nổi bật trong các vụ việc mà Trung tâm TGPL bảo vệ quyền lợi cho người nghèo. Năm 2007, bà Nguyễn Thị Lài tìm đến Trung tâm trình bày về việc bị kiện đòi trả nợ số tiền trên 600 triệu đồng. Luật sư Trương Thị Hồng được phân công bảo vệ quyền lợi cho bà Lài. Đến tận nơi tìm hiểu, luật sư Hồng biết rõ bà Lài thuộc diện nghèo "rớt mùng tơi", hàng ngày bà Lài phải đi mót phân bò, lượm củi khô kiếm sống. Nhưng trớ trêu là bà Lài lại bị một chủ nợ kiện đòi trả nợ hơn 600 triệu đồng, một số tiền quá lớn mà ngay cả những người có thu nhập ổn định vẫn không dám nghĩ đến. Vậy mà bà Lài lại có giấy vay nợ hẳn hoi. Bà trình bày, sở dĩ bà ký giấy vay nợ là vì bà mang ơn "chủ nợ" đã cho đong gạo thiếu. Ở cấp sơ thẩm, Tòa án huyện Vĩnh Cửu căn cứ vào tờ giấy nợ đã buộc bà Lài phải trả nợ trên 600 triệu đồng. Tuy nhiên, ở phiên tòa phúc thẩm, trước những quan điểm mà luật sư đưa ra và trước những chứng cứ xác thực, hội đồng xét xử đã bác bỏ yêu cầu của phía chủ nợ, bà Lài đã được "giải oan" khỏi món nợ khổng lồ mà cả cuộc đời bà có nằm mơ cũng không thấy. Cũng ở huyện Vĩnh Cửu, Trung tâm TGPL đã trợ giúp bảo vệ quyền lợi cho ông Nguyễn Trung Trực, một cựu chiến binh ở ấp 4, xã Phú Lý. Năm 2004, con trai ông Trực bị thiệt mạng trong một vụ tai nạn giao thông. Suốt một thời gian dài ông Trực đã gửi đơn đến các cơ quan chức năng ở huyện Vĩnh Cửu yêu cầu làm rõ và xử lý người có liên quan đến vụ tai nạn làm chết con ông. Tuy nhiên, không cơ quan nào giải quyết. Trung tâm TGPL đã làm việc với Công an huyện Vĩnh Cửu, 1 tháng sau vụ án được khởi tố. Người liên can đến vụ án bị xử lý hành chính và bồi thường tổn thất cho gia đình bị tổn thất. Tuy nhiên sau đó, người bị xử lý trong vụ án này lại tiếp tục hành hung ông Trực, Trung tâm TGPL lại đứng ra bảo vệ quyền lợi cho ông Trực... Chị Nguyễn Thị Thanh, chuyên viên Trung tâm trợ giúp pháp lý kể lại vụ anh L.V.H ở Long Thành bị tai nạn giao thông dẫn đến mất trí nhớ. Người vợ ly hôn, tòa sơ thẩm xử chia đôi tài sản là diện tích đất và nhà ở. Gia đình H. kháng cáo, Trung tâm TGPL chứng minh cho thấy tài sản tranh chấp là của anh H. có trước hôn nhân, tòa phúc thẩm xét xử đã hủy án sơ thẩm.  

Trên đây chỉ là một số vụ điển hình trong hàng trăm vụ việc do Trung tâm TGPL đảm nhiệm trong các năm qua. Chỉ riêng trong năm 2007, Trung tâm TGPL đã nhận trợ giúp 104 vụ việc. Qua quá trình hướng dẫn và tư vấn về pháp luật, người dân đã hiểu được ý nghĩa của hoạt động trợ giúp pháp lý. Vì vậy, số người tìm đến Trung tâm để nhờ bào chữa ngày càng nhiều. Ngoài việc đại diện bào chữa và bảo vệ quyền lợi cho các đối tượng nghèo, chính sách tại tòa án nhân dân các cấp, Trung tâm còn chú trọng đến công tác tuyên truyền pháp luật, tổ chức các đợt tuyên truyền đến các xã vùng sâu vùng xa về Luật bầu cử HĐND, bầu cử Quốc hội. Đặc biệt, trung tâm đã phối hợp với chi nhánh ở các huyện, thị xã tổ chức các buổi tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho cán bộ và nhân dân tại các xã vùng sâu và học sinh về các chuyên đề phòng chống tội phạm, phòng chống ma túy, buôn bán phụ nữ và trẻ em, Luật khiếu nại tố cáo. Theo ông Ngô Văn Toàn, Phó giám đốc Sở Tư pháp, thì hoạt động trợ giúp pháp lý lưu động của Trung tâm đến các xã vùng sâu, vùng xa đã cho thấy nhu cầu tìm hiểu pháp luật của người dân rất cao. Do trình độ văn hóa thấp, thiếu các thông tin về pháp luật nên có nhiều vụ việc người dân lúng túng trong hướng giải quyết hoặc để quá thời hiệu khiếu nại dẫn đến không giải quyết được. Các vấn đề xảy ra ở nông thôn thường được yêu cầu trợ giúp là giấy khai sinh, hộ khẩu, tranh chấp đất đai, tranh chấp về thừa kế. Qua các đợt trợ giúp pháp lý lưu động, các chuyên viên, luật sư, cộng tác viên của Trung tâm đã hướng dẫn, giải đáp thắc mắc của người dân và tạo được sự tin tưởng cao trong nhân dân và chính quyền cơ sở. Nhiều vụ khiếu nại đã hòa giải không thành, nhưng qua tư vấn của Trung tâm với những phân tích có lý có tình, nhiều trường hợp người dân đã không còn khiếu nại, tranh chấp. Trong đó có những vụ Trung tâm đứng ra đại  diện, bào chữa trước tòa, bảo vệ được quyền lợi chính đáng cho người dân nghèo.

Mạnh Thắng