Có bình ổn được giá thuốc?

Từ đầu năm đến nay, dược phẩm là mặt hàng đứng thứ hai sau nhóm thực phẩm có mức giá tăng cao nhất. Liệu có bình ổn được giá thuốc hay không khi mà Việt Nam hiện vẫn chưa chủ động được nguồn nguyên liệu?

Giá thuốc tăng, người bệnh là đối tượng chịu nhiều thiệt thòi nhất.

* Đồng loạt tăng giá

Dược sĩ (DS) Nguyễn Anh Đức, Giám đốc Công ty dược Đồng Nai cho biết, từ đầu năm đến nay, trong số 73 mặt hàng mà công ty sản xuất, đã có đến 10 mặt hàng buộc phải tăng giá từ 3- 20%. Mặt hàng tăng giá chủ yếu vẫn là kháng sinh và các loại vitamin. "Sở dĩ phải tăng giá là do giá nguyên liệu đầu vào quá cao. Có nguyên liệu tăng 63% so với trước. Bên cạnh đó, giá các tá dược và bao bì sản phẩm cũng tăng" - DS.Đức nói.

Giá thuốc do Công ty TNHH Sơn Minh phân phối từ tháng 5-2007 đến nay cũng có sự biến động. Ông Lê Tấn Mười, Chủ tịch Hội đồng thành viên của công ty cho biết: "Việc tăng giá thuốc của nhà sản xuất đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của công ty, trong đó khó khăn lớn nhất là chúng tôi phải giải thích cho khách hàng nguyên nhân dẫn đến sự tăng giá và thuyết phục họ tiếp tục mua, sử dụng sản phẩm do chúng tôi phân phối". Tại Sơn Minh, thuốc kháng sinh sản xuất trong nước vẫn là mặt hàng có giá tăng cao nhất, khoảng gần 50%. Các loại kháng sinh ngoại nhập và liên doanh sản xuất đa số vẫn giữ mức giá cũ hoặc có tăng nhưng mức tăng không đáng kể, chỉ từ 4 - 5%.

Theo dự báo của Bộ Công thương, thị trường dược phẩm trong những tháng cuối năm sẽ vẫn tăng do giá nguyên liệu đầu vào tăng. Như vậy, tại Đồng Nai, giá thuốc chắc chắn sẽ không tránh khỏi tình trạng tăng giá chung này.

* Quản lý còn nhiều bất cập

DS.Trần Công Hoạch, Trưởng phòng quản lý dược (Sở Y tế) cho biết, Việt Nam vẫn chưa chủ động được nguồn nguyên liệu sản xuất thuốc. Hiện vẫn có đến 95% nguyên liệu được nhập từ nước ngoài. Do vậy, thuốc tăng giá sẽ là điều khó tránh khỏi. "Bên cạnh đó, còn có những lý do hết sức tế nhị khác đã và đang thao túng thị trường thuốc, đẩy giá thuốc lên cao. Đó chính là nạn hoa hồng cùng với những dịch vụ đi kèm với viên thuốc"- DS. Hoạch nhấn mạnh.

Thực tế, giá thuốc cao chưa hẳn đã đi cùng với chất lượng tốt. Cùng một loại thuốc của hai nhà sản xuất khác nhau, có chất lượng ngang nhau nhưng khi bán trên thị trường, giá có thể chêch lệch hàng trăm %. Điều này tùy thuộc vào các dịch vụ đi kèm với viên thuốc. Đó là hoạt động hiệu quả của các trình dược viên, sự cộng tác nhiệt tình của các bác sĩ và chính sách ưu ái của nhà phân phối, sản xuất. Một trình dược viên nhiều kinh nghiệm hiện đang công tác tại Bệnh viện đa khoa Đồng Nai khẳng định: "Khó có một bác sĩ nào có thể cưỡng lại được % hoa hồng và chế độ đặc biệt khi làm trình dược viên cho nhãn hàng thuốc nào đó, kể cả khi bác sĩ ấy làm công tác quản lý. Chỉ cần kê toa theo đúng tên thuốc mà bác sĩ đồng ý là lập tức bác sĩ ấy đã có ngay phần trăm hoa hồng. Mức thu nhập này hơn gấp nhiều lần so với tiền lương và các chế độ phụ cấp khác trong bệnh viện".

Việc tăng giá thuốc, do đó, theo đánh giá của một số chuyên gia trong lĩnh vực dược phẩm là chuyện hết sức bình thường. DS.Tạ Đình Tuân (Công ty TNHH Sơn Minh) cho biết, việc bình ổn giá thuốc sẽ rất khó khăn nếu như những vấn đề tiêu cực trong thực hiện các quy định về cơ chế đấu thầu, niêm yết giá... không được thực hiện hiệu quả. Một yếu tố khác cũng góp phần đẩy giá thuốc lên, đó chính là tình trạng độc quyền của một số công ty, đơn vị nhập khẩu, phân phối thuốc. Vì là độc quyền nên những đơn vị này thường đưa ra giá trên trời sau khi đã cộng dồn tất cả các khoản chi phí đi kèm.

Cũng theo một số chuyên gia trong lĩnh vực dược phẩm, công tác quản lý của chúng ta hiện còn bộc lộ khá nhiều hạn chế. Chúng ta vẫn chưa nắm được phần chuôi của con dao và thường là chạy theo sự biến động của thị trường. Biện pháp quản lý từ cấp vĩ mô đến cơ sở còn nhiều bất cập dẫn đến việc đề ra các biện pháp nhằm bình ổn giá thuốc dường như không thu được kết quả như mong muốn.

* Biện pháp nào để bình ổn?

Ngày 31-8 vừa qua, liên Bộ Y tế - Tài chính - Công thương đã ban hành Thông tư liên tịch hướng dẫn thực hiện quản lý nhà nước về giá thuốc dùng cho người. Thông tư này yêu cầu các đại lý bán thuốc phải thực hiện đầy đủ hướng dẫn về kê khai và niêm yết giá thuốc. Phạm vi quản lý giá thuốc cũng được chia thành 3 khu vực: thuốc do Nhà nước đặt hàng; thuốc trong danh mục sử dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh công lập, các cơ sở y tế ngoài công lập có hợp đồng khám chữa bệnh bảo hiểm y tế với cơ quan bảo hiểm xã hội; thuốc lưu hành tại thị trường tự do. Cũng theo thông tư, các cơ sở sản xuất, xuất nhập khẩu, buôn bán thuốc tự định giá, cạnh tranh về giá dưới sự kiểm tra, giám sát của Cục Quản lý dược. Giá bán buôn của các doanh nghiệp dược được thống nhất cho toàn hệ thống nhằm hạn chế việc buôn bán lòng vòng. Giá bán lẻ không được cao hơn giá bán lẻ phổ biến của thuốc đó trên cùng địa bàn tại cùng thời điểm.

BS. Từ Thanh Chương, Giám đốc Sở Y tế cho rằng, Thông tư mới này chính là một biện pháp quản lý ở tầm vĩ mô, giúp cho công tác bình ổn thuốc đi đúng hướng, có hiệu quả. Riêng ở địa phương, theo đánh giá của người đứng đầu ngành y tế, giá thuốc có tăng do ảnh hưởng chung của cả nước song chưa có một sự đột biến về giá như thị trường của TP. Hồ Chí Minh hay Hà Nội. "Tuy nhiên, không ít người dân, nhất là đối tượng thường xuyên phải sử dụng đến thuốc rất bức xúc trước thực trạng này. Do vậy, trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra về giá thống nhất của Bộ Y tế đối với giá thuốc bán sỉ; yêu cầu các đơn vị bán lẻ thực hiện nghiêm việc công khai giá và niêm yết giá bán lẻ. Đơn vị nào không thực hiện đúng những quy định này sẽ bị rút giấy phép kinh doanh" - BS.Từ Thanh Chương nói.

N.P