Sách bán ở vỉa hè - vàng thau lẫn lộn

Khách ghé vào điểm bán sách trên vỉa hè ở quốc lộ 15.

Khoảng gần 1 tháng nay, trên đường phố Biên Hòa vào ban đêm, những người bày bán sách rất bắt mắt trên các vỉa hè. Sách mới toanh, giá mềm (thường thấp hơn giá bìa từ 20-30%). Những chiếu sách vỉa hè này có cả những quyển đang "nóng" như: Lê Vân yêu và sống, Thế giới phẳng, Rừng Na Uy...

* Bán sách kiểu bình dân

Đọc sách vốn là thói quen và thú vui của rất nhiều người. Nhưng mua một quyển sách mới với giá cả tương đối cao như hiện nay cũng là một vấn đề làm nhiều người suy nghĩ. Giá một quyển sách mới thường khá cao so với đồng lương công chức, với túi tiền học sinh, sinh viên - những người thường xuyên đọc sách. Giới bán sách vỉa hè nắm được ngay nhu cầu đó. Ở TP Hồ Chí Minh, những chiếu sách vỉa hè đã bày bán từ mấy năm nay, rất rộn ràng và có đối tượng khách hàng ổn định. Tuy nhiên, mới chỉ gần đây, TP Biên Hòa xuất hiện sách vỉa hè bày bán công khai.

Chị Ngọc Lan, người đang ngồi bán sách gần cầu Mương Sao (quốc lộ 15) cho biết: "Tụi em là dân TP. Hồ Chí Minh, xuống đây bán sách được khoảng 1 tháng nay. Khách hàng cũng lai rai, không đông như TP. Hồ Chí Minh nhưng được cái ít người cạnh tranh". Ngọc Lan đi bán cùng với anh trai, chiều chất sách lên xe chở xuống Biên Hòa, khuya lại chở về. Cả nhà chị Lan đều làm nghề bán sách vỉa hè... Chị Lan cho biết, để có được khoảng 100 đầu sách thì cần 10 -15 triệu đồng tiền vốn. Sách giảm giá từ 20- 30% tùy cuốn, sách càng mới giảm giá càng ít.

So với chiếu sách của chị Ngọc Lan thì chiếu sách của anh Cường (cũng sống ở TP. Hồ Chí Minh) trông bắt mắt hơn nhiều ở cách sắp xếp sách. Ngồi ngay trước cổng Cục Hải Quan Đồng Nai, sách của anh trải dài đến 4 - 5 mét. Anh Cường cho biết. Chúng tôi cũng thường theo dõi báo chí xem quyển gì đang bán chạy để nhanh chóng lấy về. Tôi mới bán ở Biên Hòa được khoảng 1 tuần  nay, mỗi ngày cũng được vài chục cuốn. Mỗi tối bán xong, anh Cường đem sách về gửi ở nhà chị ruột rồi lại lên TP. Hồ Chí Minh lấy thêm sách mới. Anh cho biết thêm, chỉ cần có nhu cầu, sách nào anh cũng lấy về bán được.

* Sách lậu "chào sân"

Chủng loại sách vỉa hè rất đa dạng: sách tham khảo, từ điển, sách kinh tế, văn học, tâm lý... thậm chí cả bói toán lẫn tử vi, để đáp ứng được nhiều dạng khách hàng, từ chị công nhân đến cậu học sinh, cả những người làm kinh doanh hay công chức nhà nước. Anh Cường bật mí: "Chọn sách bán là việc đòi hỏi phải có kinh nghiệm, theo dõi nhu cầu thường xuyên của khách hàng. Chúng tôi lấy hàng là phải mua đứt, lời ăn lỗ chịu, không được ký gửi lẫn gối đầu, nên nếu không cẩn thận là hụt vốn như chơi".

Một điều dễ nhận thấy là ngoài những tựa sách giảm giá nhờ chiết khấu phát hành cao, hầu hết những tựa sách hấp dẫn bạn đọc nhất hiện nay ở các chiếu sách này là... sách lậu, với những đặc điểm "nhận dạng": bìa đẹp như sách thật nhưng không có tem chống giả, chất lượng giấy thấp hơn sách thật, lỗi đánh máy rất nhiều. Cuốn Lê Vân yêu và sống là một ví dụ. Cuốn này có giá bìa là 45 ngàn đồng, nhưng mua ở vỉa hè chỉ 32 ngàn đồng/ quyển. Nội dung không có gì thay đổi nhưng nét chữ in nhòe, lỗi chính tả nhiều, các trang trong đều mỏng và dễ rách. Hỏi người bán nguồn gốc xuất xứ cuốn sách, người viết chỉ nhận được một câu trả lời chung chung là "lấy hàng trực tiếp từ các nhà sách ở TP. Hồ Chí Minh". Điểm đặc biệt là các chiếu sách vỉa hè lúc nào cũng nhạy bén. Sách mới ra hôm trước, có khi một số nhà sách lớn còn chưa bày bán thì đã thấy xuất hiện ở các chiếu sách vỉa hè với chất lượng tương đối và giá rẻ hơn sách thật từ vài ngàn đến vài chục ngàn. Chị Trần Thị Kim Liên, đại diện Công ty phát hành sách Đồng Nai cho biết: Biên Hòa trước nay đã có nhiều đợt sốt sách như trường hợp của nhật ký Mãi mãi tuổi 20, Nhật ký Đặng Thùy Trâm, Harry Potter... nhưng hầu hết đều qua các hệ thống phát hành chính thức trong tỉnh. Có thể nói, đây là lần đầu tiên Biên Hòa xuất hiện sách lậu  ở một tựa sách đang sốt. Trước sự "chào sân" thị trường Biên Hòa của sách lậu, chị cho rằng doanh số bán ra của những tựa sách "nóng" có thể giảm nhưng các nhà sách lớn ở Đồng Nai vẫn có lợi thế cạnh tranh hơn nhiều bởi sự phong phú tựa sách, chất lượng đảm bảo. Cũng có ý kiến khác cho rằng sự xuất hiện của chiếu sách, chứng tỏ Biên Hòa đang bước vào "guồng quay" của hệ thống phân phối... sách lậu. Nhưng nếu nhìn ở khía cạnh lạc quan lại cho thấy một tín hiệu vui về nhu cầu đối với văn hóa đọc của người Biên Hòa.

Vi Lâm - Kiến Quân