Mùa du lịch trái cây miệt vườn
Bị... lỗi hẹn!

Những vườn dâu ở Phú Hội (huyện Nhơn Trạch) là điểm hẹn của nhiều du khách đến chơi trong mùa hè.

Sắp tới tết Đoan Ngọ (mùng 5 - 5 âm lịch) thường là vào mùa trái cây và cũng bắt đầu mùa du lịch hè đến các khu vườn cây ăn trái ở miền Đông Nam bộ, trong đó có Đồng Nai. Thế nhưng năm nay không khí thật yên ắng. Tại những điểm bán trái cây nổi tiếng nằm dọc quốc lộ 1 thuộc địa bàn Long Khánh, Xuân Lộc hay  quốc lộ 51 thuộc huyện Long Thành hoặc quốc lộ 25A, 25B của huyện Nhơn Trạch, các chủ sạp chỉ bán toàn là mít và đôi mớ sầu riêng cùng mấy chùm dâu. Riêng chôm chôm dường như chưa thấy bóng dáng. Nhiều chủ vườn hàng  năm vẫn đón khách du lịch đến chơi vào dịp hè, không khỏi bâng khuâng trước một mùa trái cây... "lỗi hẹn"!

* Long Thành - Nhơn Trạch "lỗi hẹn" cùng khách du lịch

Nghe hỏi về mùa trái cây  mùa hè năm nay, ông Huỳnh Văn Lớn, cán bộ nông nghiệp xã Phú Hội, huyện Nhơn Trạch (một địa phương có truyền thống đón khách du lịch vào mùa hè) lắc đầu cho biết: Mùa trái cây năm nay ở Phú Hội bị mất mùa một phần do chủ vườn không còn mặn mà đầu tư và một phần do thời tiết gây ra. Phú Hội có diện tích vườn  khoảng 147 héc ta, chủ yếu là vườn tạp. Diện tích vườn của mỗi gia đình khá nhỏ, trung bình khoảng 3 sào. Những hộ có diện tích vườn từ  5 sào trở lên chỉ đếm trên đầu ngón tay. Do vườn nhỏ, hiệu quả kinh tế không cao, nên rất ít người dân chú tâm đầu tư cho vườn cây ăn trái của mình, dẫn đến các vườn trái cây của Phú Hội suy thoái nhanh chóng. Ông Tư  Sáng, một lão nông tri điền ở ấp Xóm Hố nhận xét: "Hiện nay Phú Hội chỉ còn một ít vườn trái cây là được chăm sóc tương đối, còn hầu như không còn mấy người quan tâm đến vườn nữa". Đó cũng là nguyên nhân làm trái cây ở Phú Hội ngày càng "lu mờ" dần đi. Đặc sản sầu riêng Phú Hội nức tiếng một thời, nay cũng đang lùi vào quá khứ (do cây bị già cỗi chết, người dân không trồng lại); chôm chôm cũng rất thưa thớt, chỉ còn cây dâu là đang "cầm cự". 

Đưa khách đi tham quan vườn, ông Nguyễn Văn Giáo có 4 sào dâu không khỏi băn khoăn: "Phân bón cũng khá, tược cây được ngắt kịp thời (dâu phải ngắt hết những lá nhỏ mọc ra từ thân cây mới trổ bông), thậm chí khi cây trổ bông,  tôi còn mua cả thuốc tăng đậu quả để xịt, vậy mà cũng không đậu được mấy trái. Sắp đến mùng 5  tháng 5 mà đã đợt dâu sau hết trái rồi" - ông Giáo nói. Năm nay, với 28 cây dâu gần 30 năm tuổi, hằng năm gia đình ông vẫn thu gần 2 tấn dâu, vậy mà vụ dâu này ông ước chỉ đạt 1 tấn bằng một nửa so với những năm trước. Những nhà vườn ở Phú Hội cho hay, vào dịp tết Đoan ngọ năm nay khách du lịch đến đây sẽ thất vọng nhiều vì trái cây không được như mong đợi.

Không riêng gì Nhơn Trạch, nhà vườn ở Long Thành cũng có một mùa trái cây ảm đạm không kém. Vùng trái cây được nhiều khách du lịch mùa hè biết đến thuộc khu vực ấp 8, xã An Phước. Ở đây có nhiều vườn rộng 1 - 2 hécta nên vào mùa hè, những ngày cuối tuần khách du lịch nhiều nơi đến nghỉ ngơi, thư giãn khá đông. Khách đến trả cho chủ vườn từ 8.000 - 10.000 đồng/người rồi vào vườn ăn trái cây và chơi thỏa thích cả ngày. Mùa trái cây này thật khó khăn cho các chủ vườn nơi đây, bởi thế mạnh là chôm chôm và sầu riêng nhưng hiện chôm chôm mới trổ bông và trái còn rất nhỏ, sầu riêng thì bị nạn thối rễ, xì mủ hoành hành nên rất ít vườn có sầu riêng bán. Anh Nguyễn Văn Thu, chủ 1 héc ta vườn sầu riêng xen canh chôm chôm cho biết, năm nay sầu riêng của gia đình anh chỉ đủ ăn, chôm chôm giờ đang trổ bông nên cũng không ước lượng sẽ cho thu hoạch được bao nhiêu. "Năm trước tôi thu hoạch được 10 tấn chôm chôm, còn năm nay, đến giờ này chỉ biết chôm chôm sẽ thất thu hơn năm ngoái, còn được cụ thể bao nhiêu thì chưa rõ". Lý giải về hiện tượng chôm chôm trổ bông muộn, ông Lê Văn Tư có  8 sào vườn cây ăn trái, trong đó 4 sào là chôm chôm cho hay, thời gian trước tết Nguyên đán vừa qua mưa kéo dài dẫn đến việc cây chậm thay lá nên trổ bông trễ gần 1 tháng so với mọi năm. Chôm chôm chín muộn, gặp phải mưa nhiều sẽ bị sâu làm hư trái. Đây cũng là một tổn hại lớn cho các chủ vườn chôm chôm. Ông Tư tâm sự: "Mấy năm nay giá trái cây rẻ, có được lượng khách du lịch đến chơi vườn cũng là một đầu ra cho các chủ vườn trái cây, nhưng năm nay thì thua!".

* Chôm chôm Long Khánh - Xuân Lộc với nỗi lo mất mùa.

Cũng do ảnh hưởng của thời tiết, nhiều chủ vườn chôm chôm ở thị xã Long Khánh và  huyện Xuân Lộc cũng đang thấp thỏm lo sợ mất mùa. Riêng diện tích chôm chôm ở Xuân Lộc có khoảng 1.718 hécta đang bước vào thu hoạch, tập trung chủ yếu ở 2 xã: Xuân Định và Bảo Hòa. Tại khu vực ấp Bưng Cần, xã Bảo Hòa, chúng tôi chứng kiến nhiều vườn chôm chôm của người dân nơi đây đang đứng trước nguy cơ mất mùa. Vườn chôm chôm của anh Nguyễn Đức Nước rộng gần 1 hécta đã đến giáp mùng 5  tháng 5, vậy mà mới chỉ được vài cây đậu trái, còn lại phần lớn đang trong giai đoạn trổ bông! Nhiều cây chôm chôm bông bị thui đen và trái non rụng hàng loạt. Hiện tại anh đang cố gắng xịt thuốc với hy vọng đợt bông tiếp theo sẽ khả quan hơn may ra cứu vãn được chút nào hay chút ấy. Theo ước tính của anh Nước, năng suất chôm chôm vườn của anh vụ này sẽ giảm khỏang 60% so với năm ngoái. "Như mọi năm, giờ này là đã có chôm chôm bán được rất nhiều rồi, nhưng đến thời điểm này chúng tôi chưa có được kilôgam chôm chôm nào bán ra thị trường". Cũng như gia đình anh Nước, ông Út Trai ở ấp Chiến Thắng thuộc xã Bảo Hòa với thâm niên trên 30 năm trồng chôm chôm  nhưng nay ông cũng chịu nhìn cảnh vườn chôm chôm xơ xác không trổ bông. Ông Trai cho biết, thực tế  người trồng chôm chôm chỉ mong vào lọat trái bán đầu mùa có giá cao từ 7.000 - 8.000 đồng/kg, lúc  chôm chôm chín rộ chỉ còn giá 1.500 - 2.000 đồng/kg. Với thời tiết và giá cả như hiện nay, theo ông Trai, diện tích chôm chôm trong những năm tới sẽ giảm. Điển hình như gia đình ông trước đây có tới 3 hécta chôm chôm nhưng ông đã chặt dần, nay chỉ còn 1 hécta. Đứng trước tình hình bất ổn về giá cả và thời tiết, ông Trai cũng đang có dự tính tiếp tục chặt bớt chôm chôm để chuyển sang trồng cây khác. Ở Xuân Lộc, không riêng gì anh Nước hay ông Trai mà nhiều người trồng chôm chôm khác cũng đang phải đối mặt với một vụ chôm chôm đầy khó khăn...

Mùa hè là mùa khách du lịch đến thăm các vườn trái cây ở Đồng Nai, nhưng đứng trước tình cảnh mất mùa như hiện nay khiến nhiều chủ vườn thấp thỏm lo âu và thất vọng!

Vân Nam - Lê Tùng