Thành phố Lào Cai được thành lập từ năm 2004 với 12 phường, xã. Từ trên cao nhìn xuống, cảnh quan thành phố nằm lọt trong vùng trũng thấp của những dãy đồi núi. Dân số ước tính khoảng 10 vạn trên diện tích 22.150 hécta. Có 27 dân tộc cộng cư. Đây là thành phố duy nhất ở nước ta có cửa khẩu với đường bộ, đường sắt, đường thủy giáp với đường biên giới phía Tây Nam Trung Quốc.
 |
| Trung tâm quản lý cửa khẩu quốc tế Lào Cai. |
Thành phố Lào Cai được thành lập từ năm 2004 với 12 phường, xã. Từ trên cao nhìn xuống, cảnh quan thành phố nằm lọt trong vùng trũng thấp của những dãy đồi núi. Dân số ước tính khoảng 10 vạn trên diện tích 22.150 hécta. Có 27 dân tộc cộng cư. Đây là thành phố duy nhất ở nước ta có cửa khẩu với đường bộ, đường sắt, đường thủy giáp với đường biên giới phía Tây Nam Trung Quốc.
* Đường đến cửa khẩu
Cửa khẩu quốc tế Lào Cai nằm trên địa bàn phường Lào Cai của thành phố cùng tên này. Từ công viên Nhạc Sơn của trung tâm thành phố hiện tại, mất khoảng 7.000 đồng cho một cuốc xe ôm, ta đến được cửa khẩu với đoạn đường chưa đầy 6 cây số. Đường phố Hoàng Liên là trục chính của thành phố. Phường Cốc Lếu nằm cách cửa khẩu chưa đầy 1,5 cây số là khu vực thương mại buôn bán nhộn nhịp nhất ở đây.
Chợ Cốc Lếu là chợ lớn với hàng hóa phong phú. Đủ loại mặt hàng từ trái cây các vùng miền, hàng thảo dược đến đồ chơi, đồ điện tử, giày da, túi xách các loạià Mặt hàng điện tử được bày bán tại nhiều sạp hàng với nhiều chủng loại hàng hoá. Một chủ hàng cho tôi biết, những khách từ các tỉnh khác, đặc biệt ở trong
Từ chợ Cốc Lếu đến cửa khẩu Lào Cai không xa lắm nhưng phải qua cây cầu cùng tên bắc qua đoạn sông Hồng. Một đoạn đường chạy song song với bờ sông, có dãy phố khá khang trang. Thế nhưng, đoạn phố này trông bình lặng, không có cảnh buôn bán sầm uất với địa thế của vùng cửa khẩu. Gần nhất với cửa khẩu là một số nhà phố với khách sạn, nhà cho thuê nghỉ trọ, quán ăn, cửa hàng buôn bán... Cửa khẩu Lào Cai có vị thế khá đẹp ngay ngã ba sông. Có hai công trình kiến trúc quy mô nổi bật nhất là Trung tâm quản lý cửa khẩu và Trung tâm thương mại. Trung tâm thương mại quốc tế Lào Cai với kiến trúc hiện đại, nhiều tầng đang trong quá trình xây dựng với quy mô lớn. Trung tâm quản lý cửa khẩu đi vào hoạt động năm 2002. Đây là nơi làm việc của bộ phận hải quan cửa khẩu và bộ phận biên phòng chuyên về xuất nhập cảnh. Cảnh làm việc ở đây khá nhộn nhịp với những người làm thủ tục hàng hóa hay xuất, nhập cảnh qua hai bộ phận song hành. Bên phía phải của Trung tâm là một điểm dịch vụ của Trung tâm lữ hành du lịch của Lào Cai. Theo một chiến sĩ biên phòng cho biết, vào những ngày cuối tuần, lượng khách xuất nhập cảnh qua cửa khẩu khá đông đảo. Hầu hết, số khách du lịch tự do qua lại cửa khẩu trong thời gian ngắn. Khách du lịch đi theo đoàn thường đăng ký với Trung tâm lữ hành quốc tế. Khách du lịch đến thị trấn Hà Khẩu bên kia sông để tham quan và mua sắm trong một ngày rồi về.
Cửa khẩu quốc tế Lào Cai có lượng hàng hóa xuất nhập khá lớn. Những chủng loại hàng hóa xuất khẩu chủ yếu tập trung trong các nhóm hàng như: nông sản, thủy hải sản, hoa quả tươi của đồng bằng Bắc bộ, Nam bộ; hàng tiêu dùng (bột giặt, đồ nhựa, giày dép, cà phê, hạt điều, bánh kẹo đủ loại...); nguyên liệu (cao su, gỗ rừng trồng, sắn khô...) và các loại quặng được khai thác ở vùng Tây Bắc Việt Nam. Hàng nhập khẩu chủ yếu là máy móc thiết bị, nguyên vật liệu, vật tư kim khí, hóa chất, các loại giống cây trồng... Trước cửa khẩu, nhiều xe tải đợi hàng. Cửa khẩu đóng lúc 10 giờ đêm mỗi ngày.
Trước trung tâm quản lý cửa khẩu, có nhiều "cò" làm giấy xuất nhập cảnh và đội ngũ xe ôm đón khách. Đặc biệt, có bến đậu của xe điện. Đây là loại xe nhỏ, cơ động mà trong các đô thị miền
* Những điểm tham quan nơi cửa khẩu
Cột mốc biên giới đất liền số 102 giữa Lào Cai (Việt Nam) và Hà Khẩu (Trung Quốc) được cắm vào ngày 13-7-2002. Cột mốc nằm trong khuôn viên của di tích đền Mẫu, ngay cạnh cửa khẩu, cầu Hồ Kiều II. Cũng cần nói thêm, cửa khẩu quốc tế Lào Cai và cửa khẩu Hà Khẩu thông thương qua cầu Cầu Kiều II bắt đầu từ năm 2002. Trước năm 2002, cầu Hồ Kiều có tuyến đường sắt chạy qua hiện cách cửa khẩu hiện tại khoảng gần 200 mét là cửa khẩu chính thức. Có lẽ, với tâm lý đến được vùng biên giới xa xôi mà tôi nhìn thấy nhiều người đã chọn Cột mốc biên giới 102 này để chụp những tấm ảnh làm kỷ niệm. Và tất nhiên, tôi cũng không là ngoại lệ.
Bên cạnh cửa khẩu là đền Mẫu. Một di tích có kiến trúc vừa phải nhưng thu hút đông đảo khách đến tham quan. Bên trong đền bày trí nhiều bàn thờ thể hiện tín ngưỡng dân gian với các đối tượng như mẫu Liễu Hạnh, mẫu Thượng ngàn và phối thờ nhiều vị vị thần khác... Ngược lên phía trên dòng Nậm Thi, có đường nhựa dẫn đến đền Thượng. Đây là một di tích lịch sử của Lào Cai đã được xếp hạng. Di tích đền toạ lạc trên đồi cao. Có cây đa phía dưới lưng chừng đồi toả bóng rất đẹp. Từ cổng lên đền có một hành lang tam cấp dài đường vòng được tu bổ mới. Đối tượng thờ trong đền Thượng cũng khá phong phú nhưng chính yếu là Đức Thánh Trần với hai nàng công chúa, quận chúa theo hầu; mẫu đệ nhị sơn trang, mẫu thượng ngàn
Tại các di tích tín ngưỡng đền Mẫu, đền Thượng đều có lối bài trí với nhiều tượng thờ màu vàng thẫm trên mỗi bàn thờ, san sát nhau trong một không gian hẹp như làm cho người đến tham quan, viếng khấn cầu lễ như thấy mình được thần linh nhìn thấy tứ bề, thấp bé lại ở chốn thờ phụng linh thiêng. Tôi bắt gặp nhiều người nhất là giới nữ đến sắm mâm lễ, dâng cúng tiền trên các bàn thờ với sự cung kính.
Nếu tản bộ, có thể ta đi theo con đường nhựa chạy song song với suối Nậm Thi. Phía bên kia Nậm Thi là dãy núi thuộc huyện Hà Khẩu (Trung Quốc) cao ngất. Trên lưng chừng núi có những ngôi nhà của người dân sinh sống. Có những đường mòn dẫn lên tới đỉnh. Cánh xe ôm cho tôi biết, những con đường đó được một số người tải hàng lậu qua lại. Phía dưới cửa suối đổ ra sông Hồng, đứng bên này bờ Nậm Thi, ta có thể nhìn thấy rõ bên cửa khẩu Hà Khẩu với những công trình kiến trúc khá hiện đại, phố xá sầm uất. Hoặc nhìn qua bên kia sông Hồng là cảnh quan của phường Duyên Hải thuộc thành phố Lào Cai. Những dãy phố nằm ven thượng nguồn sông Hồng. Bờ kè sông Hồng và đường ven đang trong quá trình xây dựng khá quy mô.
 |
| Một góc cửa khẩu quốc tế Lào Cai. |
* Trong hướng phát triển tương lai
Trong hướng quy hoạch, thành phố Lào Cai có nhiều tiềm năng để phát triển. Trong những ngày lưu lại thành phố này, qua nhiều kênh thông tin, tôi được biết địa phương đã xúc tiến những hoạt động kêu gọi đầu tư ở các địa bàn khác, trong đó có những tỉnh phía Tây Nam Trung Quốc. Trong thời gian qua, Trung Quốc đã thực hiện công cuộc khai phá miền Nam với nhiều chính sách quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của vùng Tây Nam gồm 12 tỉnh, thành phố có diện tích 5 triệu km2, với số dân 386 triệu người mà tỉnh Vân Nam giáp Lào Cai là một trong những địa bàn quan trọng.
Thành phố Lào Cai với vị trí địa lý thuận lợi của mình cũng đang trở mình trong hướng phát triển. Chính phủ nước ta chấp thuận cho Lào Cai thành lập Khu kinh tế cửa khẩu với những chính sách ưu đãi. Cửa khẩu Lào Cai đang thực hiện từng bước của quá trình phát triển với những công trình đang được xây dựng như Trung tâm thương mại, Khu kiểm hóa, nâng cấp ga quốc tế... Và một dự án khá quy mô là Khu đô thị Kim Thành ở phía Bắc phường Duyên Hải có diện tích 250 héc ta. Những bước xây dựng cơ sở hạ tầng cũng đang được tiến hành. Đây là đô thị thương mại đối đẳng qua hai bờ sông Hồng với Khu mậu dịch tự do của Hà Khẩu (Trung Quốc).
Cùng với những giá trị di sản văn hóa, tiềm năng về kinh tế và thuận lợi về địa lý, vùng cửa khẩu quốc tế Lào Cai không chỉ là một địa bàn thu hút khách du lịch mà còn là cửa ngõ thông thương quan trọng trong phát triển kinh tế. Cửa khẩu quốc tế Lào Cai được xác định là địa bàn thông thương quan trọng trong trục phát triển giữa Tây Nam Trung Quốc - Tây Bắc và Hải Phòng của Việt
Phan Đình Dũng
![[Video_Chạm 95] Phường Phước Long](/file/e7837c02876411cd0187645a2551379f/122025/cham_95_phuong_phuoc_long_sua_1.mp4.00_00_53_23.still001_20251227132624.jpg?width=400&height=-&type=resize)
