Ly hôn là quyền của vợ chồng và được pháp luật ghi nhận khi mục đích hôn nhân của vợ chồng không đạt được. Tuy nhiên, hiện nay có không ít cặp vợ chồng lợi dụng quyền này để tạo chứng cứ ly hôn giả nhằm tẩu tán tài sản, xuất ngoại, sinh con thứ 3... dẫn đến những hậu quả khó lường.
Ly hôn là quyền của vợ chồng và được pháp luật ghi nhận khi mục đích hôn nhân của vợ chồng không đạt được. Tuy nhiên, hiện nay có không ít cặp vợ chồng lợi dụng quyền này để tạo chứng cứ ly hôn giả nhằm tẩu tán tài sản, xuất ngoại, sinh con thứ 3... dẫn đến những hậu quả khó lường.
 |
| Luật sư Cao Sơn Hà, Hội Luật gia tỉnh phát tài liệu tuyên truyền về Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 cho người dân xã Xuân Thọ (huyện Xuân Lộc). Ảnh: Đ. Phú |
* Khó phân biệt thật, giả?
Ông M. và bà L. (ngụ TP.Biên Hòa) thống nhất ra tòa ly hôn (thực chất là ly hôn giả nhằm trốn tránh việc trả nợ khi ông M. về quê ở tỉnh Thanh Hóa làm ăn). Theo đó, ông M. thỏa thuận giao toàn bộ nhà cửa lại cho bà M. và 2 con gái. Tuy nhiên, ông M. về quê lại kết hôn với một phụ nữ khác. Khi bà L. về quê chung sống cùng chồng thì bị người phụ nữ này đánh ghen, đòi thưa kiện bà L. về tội ngoại tình, phá vỡ hạnh phúc gia đình người khác.
Luật gia Lê Văn Nhân, Hội Luật gia tỉnh phân tích, trường hợp của ông M. và bà L. đã đồng thuận ly hôn và phân chia tài sản chung nên tòa ban hành quyết định ly hôn là đúng pháp luật. Khi bản án, quyết định ly hôn của tòa án có hiệu lực thì ông M. có quyền kết hôn với người khác. Trong trường hợp ông M. có vợ khác (đã đăng ký kết hôn) thì việc ông M. và bà L. vẫn chung sống với nhau như vợ chồng là trái pháp luật, bị pháp luật cấm. Việc vợ mới của ông M. đòi thưa kiện bà L. về tội ngoại tình là đúng pháp luật.
Một thẩm phán của Tòa án nhân dân TP.Biên Hòa cho hay, việc ngăn chặn ly hôn giả tạo hoặc chưa đủ điều kiện ly hôn của tòa chỉ thực hiện được trong quá trình giải quyết ly hôn. Trong thời gian thụ lý giải quyết ly hôn, tòa án thường không chấp nhận cho ly hôn, trả đơn yêu cầu tòa án xét xử ly hôn khi thấy khi cả hai không có chứng cứ làm sáng tỏ việc ly hôn xuất phát từ lý do mâu thuẫn hôn nhân tới mức trầm trọng; việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được...
“Tuy nhiên trên thực tế, tòa rất khó xác định và chứng minh việc vợ chồng đồng thuận ly hôn là ly hôn giả tạo, một khi cả hai đã bàn bạc, thống nhất nhau sẽ tạo ra những chứng cứ rất thuyết phục và hợp lý” - vị thẩm phán này cho biết.
* Ngăn cấm ly hôn giả tạo
Luật sư Lê Văn Nhân cho biết, ly hôn đúng pháp luật xuất phát từ việc hai bên cảm thấy không còn tình cảm để có thể tiếp tục chung sống hoặc một trong hai bên có hành vi bạo lực gia đình; vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được. Còn ly hôn giả tạo là việc lợi dụng ly hôn để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách, pháp luật về dân số hoặc để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân (theo Khoản 15, Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014).
“Dù là ly hôn giả tạo nhưng nếu đã được tòa án chấp nhận thì hậu quả pháp lý giống như ly hôn thật, tức là sẽ chấm dứt quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản giữa vợ chồng. Pháp luật không thể bảo vệ quyền làm chồng hay làm vợ của những người đã ly hôn, bất kể nội tình sự việc là giả hay thật. Do đó, các cặp vợ chồng không nên vì những toan tính thực dụng mà quyết định ly hôn giả để rồi phải trả giá đắt về hạnh phúc vợ chồng” - luật sư Lê Văn Nhân nhấn mạnh.
Tại Khoản 2, Điều 48, Nghị định 67/2015/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 110/2013/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã quy định: hành vi vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ - một chồng quy định, việc lợi dụng ly hôn để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách pháp luật về dân số hoặc để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân bị xử phạt từ 10-20 triệu đồng. Cơ quan có thẩm quyền xử phạt ly hôn giả tạo là UBND cấp xã.
Tuy nhiên, theo một số luật sư, việc xử phạt các trường hợp ly hôn giả tạo cũng không dễ vì khó tìm căn cứ chứng minh đó là ly hôn giả. Điều quan trọng là các cặp vợ chồng cần tìm hiểu kỹ trước khi quyết định ly hôn để không phải rơi vào cảnh ly hôn giả nhưng những hệ lụy phải gánh chịu là thật.
Đoàn Phú
