Cảnh giác "bả độc" thông tin trên mạng

Trong bối cảnh hiện nay, những "bả độc" thông tin đang ngày càng gây tác động xấu trong đời sống tinh thần bởi tốc độ lan truyền nhanh chóng và tác hại lớn cả về chiều rộng lẫn chiều sâu đến nhận thức, tư tưởng, tình cảm của các tầng lớp trong xã hội.

Trong bối cảnh hiện nay, những “bả độc” thông tin đang ngày càng gây tác động xấu trong đời sống tinh thần bởi tốc độ lan truyền nhanh chóng và tác hại lớn cả về chiều rộng lẫn chiều sâu đến nhận thức, tư tưởng, tình cảm của các tầng lớp trong xã hội.

Trong khuôn khổ Hội nghị Diễn đàn kinh tế thế giới về ASEAN 2018 (WEF ASEAN 2018), sáng 12-9-2018, tại Hà Nội, diễn ra phiên thảo luận về an ninh mạng. Ảnh: TTXVN

“Bả độc” thông tin là những thông tin giả, thông tin xấu với mục đích xuyên tạc, bôi đen hiện thực đất nước; thổi phồng những hạn chế, khiếm khuyết trong quá trình lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước; phóng đại, khuyếch trương những tiêu cực trong xã hội; bóp méo các chủ trương, chính sách, luật pháp... Những “bả độc” này hầu hết do các thế lực thù địch tung ra nhằm tạo ra nhận thức sai lệch về hiện thực theo chiều hướng xấu, hình thành tâm lý chán ghét, phẫn nộ đối với chế độ và bộ máy chính quyền các cấp. “Bả độc” thường có tính kích động, tạo cảm xúc tiêu cực cho người đọc. Tuy nhiên, có những trường hợp “bả độc” lại thu hút bởi đánh vào sự tò mò, bản năng và tâm lý phản kháng, bất mãn trước những tiêu cực của một bộ phận cán bộ, quan chức... Người xem nếu không có bản lĩnh chính trị và thiếu nhận thức đúng đắn sẽ dễ dàng tin theo và cổ súy cho những thông tin xấu ấy, từ đó cảm thấy bi quan, bất mãn với xã hội, với cuộc sống và với chế độ.

* Cảnh giác thông tin “bôi đen” hình ảnh đất nước

Một trong những luận điệu mà các thế lực chống phá chế độ thường đưa ra rằng đất nước ta hiện là một quốc gia kém phát triển, lạc hậu, ô nhiễm, đói nghèo, được “chứng minh” bằng những số liệu về nợ công, tình trạng tham nhũng, ô nhiễm môi trường, từ đó quy kết rằng đó là do sự yếu kém của chế độ cộng sản. Đặc biệt, gần đây khi Đảng và Nhà nước ta quyết tâm đẩy mạnh công tác phòng chống tham nhũng, kiên quyết xử lý những cán bộ, quan chức tham nhũng thì “bả độc” lại cho rằng đây là cuộc thanh trừng nội bộ, hoặc cho rằng những tiêu cực như tham nhũng, lãng phí, quan liêu, nhũng nhiễu của một bộ phận công chức là đặc trưng của chế độ xã hội chủ nghĩa, chỉ ở Việt Nam mới có.

Trong thực tế, rõ ràng so với thời điểm đất nước thống nhất năm 1975 đến nay, chỉ trong vòng 43 năm nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đạt được những thành tựu lớn trong phát triển kinh tế - xã hội, vị thế của đất nước ngày càng được nâng cao, đời sống của người dân đã được cải thiện hơn rất nhiều. Những vấn đề còn bất cập như tình trạng nợ công hay ô nhiễm môi trường là vấn đề tất yếu của quá trình phát triển mà hầu như bất cứ quốc gia nào cũng gặp phải và phải trải qua, và Chính phủ Việt Nam luôn có những nỗ lực để hạn chế tối đa những vấn đề đó. Tình trạng tham nhũng, tiêu cực cũng luôn là “câu chuyện đau đầu” không chỉ riêng của Việt Nam mà tồn tại ở rất nhiều quốc gia, hầu như Nhà nước nào, chế độ nào cũng phải đương đầu tùy theo mức độ nặng nhẹ khác nhau.

Những thông tin về sự phát triển của đất nước, về những thành tựu cũng như những mặt tốt đẹp của Việt Nam đến từ sự đánh giá của quốc tế cũng như các cơ quan thống kê, các tổ chức trong nước đều có thể dễ dàng tìm thấy trên các trang mạng, báo chí, nhưng các thế lực chống phá đất nước đã phủ nhận hoặc “lờ” đi, còn những người bị ảnh hưởng bởi “bả độc” không có/không chịu tư duy về tính đúng sai, logic, căn nguyên của những thông tin đó, thậm chí còn cho rằng đó là những thông tin “một chiều”, dối trá.

Trong bối cảnh phát triển chóng mặt của công nghệ thông tin, phần lớn người dân Việt Nam đều dễ dàng tiếp cận với nhiều loại hình thông tin, đặc biệt là mạng xã hội. Chính từ đặc điểm ai cũng có thể “sản xuất” được thông tin trên mạng xã hội, khiến cho việc thẩm định và kiểm soát tính đúng đắn, phù hợp với các chuẩn mực luật pháp và đạo đức ngày càng trở nên khó khăn. Đây chính là yếu tố mà những lực lượng thù địch, chống đối triệt để lợi dụng để tung ra các “bả độc” thông tin.

Theo thống kê của Tập đoàn công nghệ Bkav, có tới 63% người dùng ở Việt Nam thường xuyên đọc tin tức giả mạo trên Facebook, trong đó có 40% là nạn nhân hằng ngày. Với gần 60 triệu tài khoản Facebook ở Việt Nam, có thể dễ dàng hình dung tin tức giả mạo có tác động lớn như thế nào đến người dùng mạng xã hội trong nước.

Quy luật tâm lý có đặc điểm là thông tin dù sai, dù giả nhưng nếu lặp đi lặp lại nhiều lần thì không ít người nghe cũng sẽ dần dần cho là thật. Có những nghiên cứu cho rằng, con người có xu hướng chia sẻ và tìm đọc những thông tin tiêu cực nhiều hơn là những thông tin tích cực. Đó cũng là một trong những lý do để “bả độc” thông tin dễ tiếp cận và tiêm nhiễm vào những độc giả không đủ năng lực và sức “đề kháng”.

Đặc biệt, một trong những lý do khiến người ta dễ tin vào các thông tin giả, xấu, độc là bởi vì trong nhiều trường hợp, kẻ tung “bả độc” đã sử dụng chiêu trò “dùng 99% sự thật để bảo vệ 1% giả dối”. Nghĩa là trong những thông tin xuyên tạc đó thường có một phần sự thật, nhưng lồng ghép “bả độc” vào đó một cách tinh vi khiến cho không ít người đọc chẳng nghi ngờ trong quá trình tiếp nhận.

Xã hội chúng ta cũng đã từng chứng kiến những bi kịch liên quan đến tác hại của việc số đông tin vào những thông tin giả dối có tính kích động. Điển hình là những vụ tấn công tập thể vào những người vô tội khi có thông tin cho rằng họ là kẻ bắt cóc trẻ con, là kẻ ăn trộm chó hay thôi miên lừa đảo. Và gần đây nhất, dự thảo Luật An ninh mạng nhằm bảo vệ công dân, doanh nghiệp và an ninh quốc gia trên không gian mạng thì lại bị cho rằng hạn chế tự do của công dân…

* Ứng phó thích ứng với “bả độc” thông tin

 Với loại “bả độc” thông tin gây tác hại đến chế độ, đến hình ảnh của đất nước, đến sự phát triển ổn định của xã hội như trên, không chỉ các tầng lớp nhân dân nhất là giới trẻ, mà ngay cả các cơ quan chức năng cũng cần có sự nhận diện cũng như giải pháp phòng ngừa, xử lý phù hợp.

Trong đó, quan trọng nhất là vấn đề củng cố niềm tin của người dân vào chế độ, vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước. Phải hạn chế được những tiêu cực, suy thoái trong bộ máy, đội ngũ cán bộ, đảng viên để không tạo ra bức xúc từ cơ sở. Bởi khi có được sự đồng thuận thực chất, thì không thế lực thù địch nào có thể dùng “bả độc” thông tin để lung lạc niềm tin của nhân dân vào Đảng, vào chế độ. Thời gian qua, công tác phòng chống tham nhũng của Đảng đã góp phần củng cố niềm tin của người dân đối với quyết tâm làm trong sạch và xây dựng Đảng vững mạnh, nhưng đó chỉ mới là những nền tảng ban đầu. Toàn hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở còn phải cải cách, đổi mới rất nhiều để đáp ứng nuyện vọng, nhu cầu của người dân.

Song song đó, vấn đề nâng cao nhận thức, kỹ năng ứng phó với “bả độc” của người dân, nhất là giới trẻ cũng rất quan trọng. Các cơ quan chức năng cần xây dựng phương thức mới để làm sinh động hơn các hoạt động tuyên truyền của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, đưa các hoạt động này tiếp cận dễ hơn, nhanh hơn đến cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Bên cạnh các phương thức tuyên truyền truyền thống như: tuyên truyền miệng, hệ thống truyền thanh cơ sở, cổ động, cần có sự đổi mới, sử dụng các phương tiện thông tin hiện đại như internet, tuyên truyền qua mạng xã hội… Ngành GD-ĐT cũng cần đổi mới để truyền đạt các môn lý luận, lịch sử, kiến thức luật pháp, đạo đức trong hệ thống các trường học từ cấp phổ thông đến đại học nhằm tăng cường kiến thức nền trong học sinh, sinh viên cũng như kỹ năng ứng phó “bả độc” thông tin trên mạng xã hội…

Một trong những nhu cầu bức thiết của người dân đó là sớm thông tin chính thức, chính xác, rõ ràng cụ thể về những vấn đề “nóng” trong xã hội. Vì thế, cơ quan chức năng cần kịp thời, nhanh nhạy trong nắm bắt, phát hiện các thông tin xấu độc, bịa đặt lan truyền trong xã hội, đặc biệt là trên không gian mạng, qua đó nhanh chóng định hướng dư luận bằng những thông tin đúng đắn, các luận điểm thuyết phục để phản bác lại; hạn chế sự lan tỏa, sự ảnh hưởng của các luồng thông tin xấu, độc hại vào nhận thức xã hội.

P.V