Số đông không phải bao giờ cũng đúng

Gần đây, có sự kiện hàng loạt xe taxi của hãng Vinasun ở các tỉnh, thành lớn như Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Đồng Nai đã dán biểu ngữ trên xe: "Đề nghị dừng thí điểm Uber, Grab vì quá nhiều bất công về điều kiện kinh doanh", "Yêu cầu Uber, Grab phải tuân thủ pháp luật Việt Nam".

Gần đây, có sự kiện hàng loạt xe taxi của hãng Vinasun ở các tỉnh, thành lớn như Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Đồng Nai đã dán biểu ngữ trên xe: “Đề nghị dừng thí điểm Uber, Grab vì quá nhiều bất công về điều kiện kinh doanh”, “Yêu cầu Uber, Grab phải tuân thủ pháp luật Việt Nam”. Đây là cách tài xế hãng xe taxi Vinasun dùng “số đông” tạo thành dư luận xã hội để phản đối đề án của Bộ Giao thông - vận tải về thí điểm người dân gọi xe bằng hợp đồng điện tử, còn gọi là Uber, Grab...

Ngày 6-10-2017, một số tài xế cố tình sử dụng tiền lẻ trả phí qua Trạm BOT đường tránh TP.Biên Hòa gây ách tắc giao thông trong nhiều giờ liền, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân. Ảnh: T. Hải

Không riêng gì các tài xế Vinasun, thời gian qua trong cả nước đã bắt đầu xuất hiện hiện tượng dùng số đông phản đối theo kiểu “lấy thịt đè người” như trên. Trước đó, giới tài xế kinh doanh vận tải liên kết nhau dùng tiền lẻ “tấn công” các trạm thu phí BOT Cai Lậy, Biên Hòa. Khuynh hướng sử dụng số đông để gây áp lực dường như ngày càng phổ biến.

* Số đông không phải luôn đúng

Một trong những nguyên tắc hoạt động cơ bản của hệ thống chính trị nước ta là nguyên tắc tập trung dân chủ, “thiểu số phục tùng đa số”. Trong thực tế, áp lực số đông thường cũng gây nên tiếng vang và tạo sức ép không nhỏ. Nhưng có phải số đông bao giờ cũng đúng?

Lưu thông trên đường, không khó để nhìn thấy cảnh nhiều người vi phạm Luật Giao thông đường bộ diễn ra nhan nhản mỗi ngày, từ vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ, lấn tuyến, vượt phía bên phải cho đến những hành vi rất nguy hiểm như tạt đầu xe, đua xe. Trong sinh hoạt, cũng có rất nhiều người thản nhiên xả rác bừa bãi trên đường phố, khu dân cư, thậm chí vứt rác xuống cống gây tắc nghẽn dòng chảy nước thoát dẫn đến tình trạng ngập lụt khi mưa lớn. Trong hoạt động nghệ thuật, số đông khán giả với tiếng cười dễ dãi đã góp phần gia tăng xu hướng “hài nhảm”, dung tục, kéo thị hiếu thẩm mỹ công chúng xuống dốc. Trong ứng xử, ngày 4-12-2013, tài xế Hồ Kim Hậu khi chở 1.360 thùng bia trên quốc lộ 1 đến vòng xoay Tam Hiệp thì xe bị nghiêng làm bia đổ xuống đường, đám đông đã lao vào “nhặt”, cướp mất 1 ngàn thùng bia trong sự van xin bất lực của tài xế… Đó là những ví dụ cho thấy số đông chưa hẳn đã đúng, mà trong những trường hợp trên đã tạo ra một sự vô tâm, phản cảm, xa rời các giá trị chuẩn mực chung của cả một cộng đồng.

* Đừng để kẻ xấu lợi dụng

Trong một số trường hợp khác, cách hành xử của số đông trở nên đáng quan ngại khi gây ra sức ép ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội, thậm chí vi phạm pháp luật. Không thể không nhắc đến “sự cố” các ngày 13, 15-5-2014, số đông công nhân quá khích đã kéo nhau diễu hành phản đối hành động Trung Quốc xâm phạm chủ quyền biển đảo của Việt Nam, sau đó tiến tới đập phá tài sản nhiều doanh nghiệp nước ngoài ở Bình Dương, Đồng Nai, Hà Tĩnh, TP.Hồ Chí Minh…

Ngày 15-5-2017, một số giáo dân trên địa bàn xã Diễn An, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An bị xúi giục, kích động đã tổ chức chặn xe trên quốc lộ 1, gây sức ép để Công an tỉnh Nghệ An thả đối tượng phản động Hoàng Đức Bình, trong khi đối tượng này có những hoạt động công khai lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức công dân, chống người thi hành công vụ.

Ngày 6-10-2017, một số tài xế cố tình sử dụng tiền lẻ trả phí qua Trạm BOT đường tránh TP.Biên Hòa gây ách tắc giao thông trong nhiều giờ liền, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân. Ảnh: T. Hải

Trong vụ việc nhiều tài xế dùng tiền lẻ trả phí qua Trạm thu phí dự án đầu tư xây dựng tuyến quốc lộ 1, đoạn tránh TP.Biên Hòa, theo lý luận của tài xế là nhằm phản đối trạm thu phí “đặt sai chỗ”, nhưng phương thức phản đối bằng cách gây ách tắc giao thông trên quốc lộ là cố tình, có tổ chức (qua mạng xã hội Facebook, Zalo, điện thoại), có tính toán (chuẩn bị sẵn tiền lẻ 200, 500 đồng, thậm chí có người cung cấp tiền lẻ). Đỉnh điểm của sự kiện này là vào ngày 6-10-2017 dù nhân viên trạm đã không thu phí đối với các tài xế dùng tiền lẻ, nhưng nhóm này vẫn cố tình không chịu qua trạm mà đậu xe chắn ngay các làn xe ngay vào giờ cao điểm, ngăn cản các xe phía sau gây ách tắc giao thông trên quốc lộ nhiều giờ liền, ảnh hưởng đến việc đi học, đi làm của học sinh, công nhân và nhiều người khác.

Với các trường hợp trên, dù rằng đám đông này có thể là thiểu số trong một cộng đồng lớn hơn, nhưng hiện tượng này cần phải được lưu ý. Người dân có quyền phản biện, phản bác, phản đối, bày tỏ ý kiến đối với các quy định, chủ trương, chính sách mà mình cho rằng chưa hợp lý nhưng phải diễn ra trong khuôn khổ của pháp luật, không ai có quyền viện dẫn bất cứ lý do nào để vi phạm pháp luật. Vụ việc gia đình ông Đoàn Văn Vươn (xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng, TP.Hải Phòng) là một ví dụ. Dù chính quyền xã, huyện có những sai phạm trong chính sách và sau đó đã bị xử lý, nhưng biện pháp phản đối bằng cách chống người thi hành công vụ của anh em ông Vươn cũng là vi phạm pháp luật nên những người tham gia cũng bị lãnh án tù.

Ngoài ra, khi đám đông tụ tập trong trạng thái tâm lý kích động thường dễ dẫn đến “hiệu ứng bầy cừu”, dễ bị dẫn dắt để a dua làm theo hành vi nào đó mà không kịp suy nghĩ, cân nhắc đúng sai, thậm chí bị lợi dụng. Trong vụ Formosa Hà Tĩnh xả thải gây ô nhiễm vùng biển miền Trung làm cá chết hàng loạt ảnh hưởng đến đời sống người dân, lợi dụng tâm trạng bức xúc của người dân, đối tượng phản động Hoàng Đức Bình đã thành lập trái phép “Hiệp hội ngư dân miền Trung” với ý đồ tập hợp lực lượng nhằm phá rối an ninh trật tự, lật đổ chính quyền. Nhóm này đã tung ra những thông tin sai sự thật gây hoang mang dư luận, “đào sâu khoét rộng” bức xúc của người dân từ đó kích động, lôi kéo đông người tham gia biểu tình, tuần hành, gây rối làm mất an ninh trật tự; chủ động thông báo thời gian, địa điểm, cách thức tổ chức biểu tình, chuẩn bị các loại băng rôn, biểu ngữ, hướng dẫn cách thức đối phó với cơ quan chức năng, chuẩn bị các “kịch bản” nhằm kéo dài các cuộc tụ tập gây rối. Cụ thể, vào ngày 2-4-2017, Hoàng Đức Bình và Bạch Hồng Quyền (là đối tượng đang bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Hà Tĩnh truy nã toàn quốc về tội gây rối trật tự công cộng), đã kích động người dân giáo xứ Trung Nghĩa (xã Thạch Bằng, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh) bao vây, tấn công tổ tuần tra của Công an huyện Lộc Hà và Công an xã Thạch Bằng, làm 1 công an bị thương; bao vây, đập phá tài sản nhà Trưởng công an xã Thạch Bằng, kéo nhau đến trụ sở Công an huyện, UBND huyện Lộc Hà gây mất an ninh trật tự. Thậm chí, nhiều đối tượng của hội này còn kêu gọi sử dụng dao, bom xăng để tấn công lực lượng chức năng và lật đổ chính quyền.

Ngày 11-5-2017, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nghệ An đã ra quyết định khởi tố bị can, tạm giam điều tra đối với Hoàng Đức Bình về tội “Chống người thi hành công vụ; lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân” quy định tại Điều 257, 258 Bộ luật Hình sự.

Hiện nay, một số tổ chức phản động, hội, nhóm đội lốt “dân chủ” luôn tìm cách lợi dụng các sự kiện chính trị, sơ hở trong quản lý nhà nước cũng như bức xúc của người dân để kích động, gây rối làm cho tình hình trở nên phức tạp hơn nhằm phá hoại sự ổn định kinh tế - xã hội trong nước tiến tới lật đổ chính quyền. Vì vậy, các tầng lớp nhân dân cần đề cao cảnh giác, không để kẻ xấu lợi dụng để thực hiện ý đồ.

Tịnh Hà