Khiếu nại sai sự thật vẫn rất nhiều

"Khiếu nại và tranh chấp đất đai có nhiều diễn biến phức tạp; khiếu nại đông người với thái độ gay gắt, tụ tập kéo lên trụ sở cơ quan Nhà nước có xu hướng gia tăng..." - đó là đánh giá của UBND tỉnh về tình hình khiếu nại, tố cáo (KNTC) trên địa bàn toàn tỉnh trong 9 tháng đầu năm 2009.

"Khiếu nại và tranh chấp đất đai có nhiều diễn biến phức tạp; khiếu nại đông người với thái độ gay gắt, tụ tập kéo lên trụ sở cơ quan Nhà nước có xu hướng gia tăng..." - đó là đánh giá của UBND tỉnh về tình hình khiếu nại, tố cáo (KNTC) trên địa bàn toàn tỉnh trong 9 tháng đầu năm 2009.

Điều đó cho thấy, tình hình KNTC đang trở nên phức tạp hơn. Trong số 59 lượt đoàn đông người đến Phòng tiếp dân của tỉnh và 31 đoàn đến Phòng tiếp dân cấp huyện cho thấy, các khiếu nại đều tập trung đến việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để thực hiện các dự án: chợ Long Khánh, Vĩnh Tân, Quảng Biên, Đông Hòa, Sặt; hồ chứa nước Sông Ray; khu công nghiệp Giang Điền; đường cao tốc TP.Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây... Song nổi lên nhất là vụ khoảng 200 hộ tiểu thương chợ Sặt (TP.Biên Hòa) đến Phòng tiếp công dân của Thanh tra Chính phủ đóng tại TP.Hồ Chí Minh để khiếu nại. Sau đó, cơ quan Thanh tra đã kết hợp với UBND TP.Biên Hòa tổ chức đối thoại với các hộ tiểu thương nhằm tìm biện pháp xử lý, giải quyết hợp lý hợp tình.

Ngoài ra, một số trường hợp như bà Huỳnh Thị Nhân cùng 2 em là Huỳnh Thị Bé và Mai Thị Nở; Trương Thị Quý, Nguyễn Thị Thúy Nhung vẫn tiếp tục ra Hà Nội khiếu nại. Cách giải quyết các vụ việc khiếu nại "vượt cấp" này là UBND huyện Trảng Bom (nơi có công dân khiếu nại) phải cử cán bộ ra Hà Nội vận động, thuyết phục để đưa những người này trở về địa phương.

Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh còn 19 vụ khiếu nại đông người, phức tạp đang được rà soát, xử lý. Trong đó có 5 vụ Thanh tra Chính phủ đang xem xét thông báo chấm dứt giải quyết khiếu nại; 3 vụ được Thanh tra Chính phủ và Bộ Tài nguyên - môi trường tiếp tục xem xét lại, đó là khiếu nại của các ông: Nguyễn Thời, Nguyễn Song Hào (TP.Biên Hòa) và Nguyễn Văn Siêu (huyện Long Thành); 5 vụ khác thì tỉnh đang tổ chức thực hiện theo chỉ đạo của trung ương gồm khiếu nại của các ông, bà: Nguyễn Văn Đoàn, Ngô Thị Con, Nguyễn Thị Hạt, Huỳnh Thị Nhân và Hợp tác xã Thanh Hòa. Ngoài ra, còn có 6 vụ khiếu nại thuộc thẩm quyền địa phương đã được xem xét giải quyết xong nhưng dự án chậm thực hiện hoặc đang xem xét giải quyết, trong đó có các dự án: khu du lịch Sơn Tiên, khu dân cư An Viễn, Bắc Sơn và chợ Long Khánh.

Bên cạnh những vụ nổi cộm như thế, số vụ khiếu nại còn lại được các cơ quan chức năng từ tỉnh đến cơ sở giải quyết nhanh chóng, kịp thời và đúng luật được người dân đồng tình ủng hộ. Một trong những cách làm có hiệu quả là tăng cường tổ chức đối thoại giữa cơ quan quản lý nhà nước với các bên đương sự liên quan. Ông Nguyễn Quốc Cường, Phó chánh Thanh tra tỉnh cho biết, trong số 1.511 vụ khiếu nại thì các cơ quan đã thụ lý được 1.097 vụ, đạt tỷ lệ giải quyết bước đầu là 72,6%. Và trong số 1.097 vụ đã giải quyết thì các cơ quan từ cấp xã đến cấp tỉnh đã tổ chức đối thoại 988 vụ trước khi ban hành quyết định. Việc đối thoại như thế được xem là cơ sở quan trọng để hạn chế những sai sót, khiếu nại phát sinh khi đã có quyết định giải quyết lần đầu.

Cũng theo đánh giá của cơ quan Thanh tra, điều đáng buồn là tình trạng khiếu nại không đúng sự thật. Qua phân tích 1.097 đơn khiếu nại đã giải quyết thì thấy, chỉ có 156 đơn khiếu nại đúng, đến 463 khiếu nại sai và số còn lại có đúng có sai. Nguyên nhân là người dân chưa am hiểu các quy định của pháp luật, nhất là Luật Khiếu nại - tố cáo. Có những việc thay vì thắc mắc, phản ánh hoặc trực tiếp gặp cán bộ hỏi cho rõ; những vụ chỉ đơn thuần là tranh chấp giữa các cá nhân với nhau nhưng người dân làm đơn khiếu nại và "nhân tiện" tố cáo luôn cán bộ chỉ vì vụ việc chậm được giải quyết hoặc giải quyết không theo ý của họ. Một phát sinh khác của khiếu nại gửi đến các cơ quan Nhà nước là do người dân ít chọn lựa khởi kiện ra tòa án đối với quyết định hành chính vì lý do ngại tốn kém (đóng án phí, thuê luật sư bào chữa) cũng như không nắm vững các thủ tục khởi kiện. Còn khiếu nại đến cơ quan Nhà nước thì người dân chỉ tốn...  mỗi lá đơn mà hầu như không hề bị biện pháp hạn chế, chế tài nào dù KNTC sai sự thật. Đây là kẽ hở của pháp luật cũng như hạn chế của cơ quan quản lý nhà nước cần được điều chỉnh, khắc phục kịp thời nhằm hạn chế KNTC phát sinh.

Trường Quân