Tường trình của cộng tác viên báo Đồng Nai từ Yên Bái:
Như một trận đại hồng thủy ở Yên Bái

Do ảnh hưởng của hoàn lưu cơn bão số 7, tại khu vực Tây Bắc và các địa phương của tỉnh Yên Bái đã có mưa lớn trong các ngày 26, 27 và rạng sáng ngày 28-9, nước sông Hồng và các con suối lớn như ngòi Thia, ngòi Lâu, Nậm Đông, ngòi Lao... lên rất nhanh. Lũ lớn đã gây thiệt hại nghiêm trọng tại một số địa phương trong tỉnh.

Nỗi đau mất người thân do lũ quét.

Do ảnh hưởng của hoàn lưu cơn bão số 7, tại khu vực Tây Bắc và các địa phương của tỉnh Yên Bái đã có mưa lớn trong các ngày 26, 27 và rạng sáng ngày 28-9, nước sông Hồng và các con suối lớn như ngòi Thia, ngòi Lâu, Nậm Đông, ngòi Lao... lên rất nhanh. Lũ lớn đã gây thiệt hại nghiêm trọng tại một số địa phương trong tỉnh. 8 giờ sáng ngày 28-9 nước sông Hồng đã lên mức báo động 3 gây ngập lụt toàn bộ đường phố Thanh Niên và đường Yết Kiêu, một số hộ dân ở thôn Xuân Lan, xã Tuy Lộc thành phố Yên Bái đã phải chạy lũ. Nước lũ đã làm hơn 900 hécta lúa và màu của huyện Trấn Yên, 200 hécta lúa của huỵện Văn Yên đã bị ngập nước. Do điều kiện thông tin liên lạc bị cắt đứt, đường giao thông từ thành phố Yên Bái tỉnh lỵ đi các huyện, thị Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chải... bị sạt lở gây ách tắc nên thông tin về lũ lụt ở các khu vực này đến rất chậm.

Do mất hoàn toàn thông tin liên lạc nên 8 giờ 30 sáng ngày 28-9 chúng tôi mới có thông tin xã Cát Thịnh, huyện Văn Chấn bị lũ quét với hàng chục người chết và mất tích. Mặc dù biết chắc đã tắc đường nhưng chúng tôi vẫn quyết tâm đi. Bằng tất cả những khả năng có thể: đi xe gắn máy, thuê xe đạp "ôm" và chạy bộ, sau 3 giờ chúng tôi cũng đã vượt qua được đoạn đường 60 km với cả chục điểm sạt lở ta - luy lớn. Là người đã đến Cát Thịnh nhiều lần, chúng tôi được biết đây là khu vực sầm uất nhất huyện Văn Chấn, nhưng chúng tôi đã hoàn toàn bất ngờ trước cảnh thị tứ này đã trở nên tan hoang; già trẻ, trai gái chạy ngược chạy xuôi, đường phố ngập ngụa bùn, nước, gỗ quý và đồ đạc bị hư hỏng. Những khuôn mặt đau đớn vì mất người thân, những vẻ mặt ngơ ngác và kinh hoàng vì không thể hiểu nổi nhà cửa, tài sản nhà mình là thế mà hôm nay chỉ còn lại đống gạch vụn, những nhà gần suối chỉ còn lại đúng cái nền. Tại khu ngầm tràn liên hợp trên đường đi Phù Yên, tỉnh Sơn La thuộc thị tứ Ngã Ba của xã Cát Thịnh có hàng chục hộ kinh doanh thương mại và sản xuất hàng cơ khí đã bị nước san phẳng. Các bà các chị đang gào khóc thảm thiết vì mất người, mất của; đàn ông con trai bê bết bùn đất đang cố thu nhặt những món đồ mà nước chưa kịp cuốn đi. Nhìn họ cực kỳ bơ phờ và như sắp kiệt sức. Đứng trên mảnh đất bằng phẳng như ruộng mạ, một người đàn ông tên Hùng khoảng 60 tuổi cho biết: "Nhà tôi đây còn gì nữa đâu, may mà  không chết ai" Giống như nhiều hộ dân khác ở Cát Thịnh gia đình ông Hùng rất chủ quan, vì bản năng và kinh nghiệm của người sống ở vùng cao lâu năm cho thấy nước không thể lên nhanh và cao đến thế nên đêm đến mặc dù có mưa lớn nhưng mọi người vẫn đi ngủ. Sáng 28-9, tại cổng Trường THPT Văn Chấn, hàng chục phụ huynh học sinh đang gào khóc thảm thiết, bởi hiện chưa có tin tức gì về con em mình, chỉ biết có khá nhiều học sinh đang ở trọ tại các gia đình ven suối mà một số gia đình này đã bị lũ cuốn. Một người mẹ hét lên trong nước mắt khi nhìn thấy đứa con gái chạy tới, chị  ôm chặt con vào lòng mà khóc. Cháu gái khóc còn to hơn vì các bạn của cháu đã bị lũ cuốn. Trong tiếng nức nở, cháu cho biết: Cháu và hai bạn nữa đang ngủ thì nghe tiếng kẹt kẹt, cả nhà cả giường trôi đi, cháu kịp nắm được một vật cứng gì đó rồi ngoi được lên bờ.  Sự mừng vui vì thoát chết của mẹ con người phụ nữ ấy đã khiến những người gần đó càng lo lắng và khóc to hơn. Phía bên kia suối, thầy giáo Hoàng Ngay đang gào rất to và vung tay ra hiệu gì đó nhưng tiếng suối chảy ào ào nên  không  ai nghe thấy gì.

Phía bên kia cổng Trường THPT là trụ sở xã Cát Thịnh, nơi đặt trung tâm chỉ huy phòng chống lụt bão, lực lượng bộ đội của Bộ chỉ huy quân sự tỉnh đang tập trung chờ triển khai mệnh lệnh. Đại tá Nguyễn Tiến Nguyệt, chỉ huy trưởng quyết định: "Một tiểu đội di chuyển nhanh về Mũi Kim (cách đó 15 km) đón lỏng cứu người, vớt xác, tôi trực tiếp chỉ huy. Số còn lại nghe tin ở đâu cần cứu người vớt xác thì đến ngay. Tỉnh và Quân khu đang điều động thêm quân". Đúng lúc đó một chiến sĩ của Huyện đội Văn Chấn vừa chạy hàng cây số từ xã Nghĩa Tâm (Văn Chấn) báo tin: "Nghĩa Tâm có 8 người chết, ba nhà trôi, hiện đã tìm thấy 7 xác nạn nhân" Một chiến sỹ khác, người đẫm nước chạy về báo: "Phát hiện một xác chết mắc trên ngọn cây, cách đây khoảng 10 cây số". Một vị chỉ huy giọng Hà Tĩnh ra lệnh: "Tiểu đội một, cởi áo, ngoài đeo phao cứu sinh, một hàng ngang tập hợp!. Vận động tại chỗ... theo sự dẫn đường của dân quân, chạy nhanh đến nơi người gặp nạn, nhanh chóng đưa xác về nơi tập kết". Đoàn quân di chuyển khi hậu cần đang nấu ăn trưa, họ nhịn đói ra đi, chắc chắn là đến chiều mới quay về. Người dân nhìn bộ đội trong ánh mắt cảm phục và biết ơn. Khu vực Cát Thịnh hoàn toàn bị cô lập, tuyến đường từ Yên Bái vào có 2 điểm sạt lở cực lớn. Đường từ Cát Thịnh đi trung tâm huyện lỵ có hàng trăm điểm sạt lớn nhỏ, có điểm hàng nghìn khối đất đá, có điểm nước cuốn trôi cả chục mét đường sâu tới 10 mét. Mặc dù vậy, chúng tôi  vẫn  quyết định về thôn Ba Khe I, bởi nơi đây cũng chịu những thiệt hại thảm khốc. Được sự giúp đỡ của nhiều người dân, sau khoảng 2 giờ chúng tôi đã về tới Ba Khe I. Gặp đồng chí Thường vụ Huyện ủy Văn Chấn Trần Mộc đang chỉ huy công tác cứu hộ ở đây. Anh chỉ tay về một bãi cát lớn, lổn nhổn đá và gỗ: "Chỗ này có ba nhà dân cùng nhiều cây cối, hoa màu". Thật không thể nào tưởng tượng nổi sự thảm khốc của cơn lũ. Lúa, hoa màu cùng hàng nghìn gia súc, gia cầm đã bị lũ cuốn hoàn toàn. Cả thôn bây giờ tập trung tại gầm một ngôi nhà sàn để làm ma cho cháu Phạm Văn Khương (sinh năm 1991) con chị Hoàng Thị Ngũ. Cả nhà chị đã bị lũ cuốn trôi, Khương là nạn nhân đầu tiên được tìm thấy xác. Hiện mẹ cháu và em cháu chưa biết ở phương nào.

Tính tới thời điểm 13 giờ ngày 30-9, toàn tỉnh Yên Bái có 50 người chết và mất tích, đã tìm thấy 39 xác nạn nhân. Xã Cát Thịnh chết 24 người, trong đó có 4 gia đình chết cả nhà, Nghĩa Tâm 8 người, Trạm Tấu 7 người (đã tìm thấy xác). Hơn 100 ngôi nhà bị lũ cuốn trôi hoàn toàn, hàng trăm nhà khác bị ngập, sập và hư hại tài sản nặng. Hàng nghìn hécta hoa màu mất trắng hoàn toàn.

Dưới sự chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, sự hỗ trợ đắc lực của lực lượng vũ trang Quân khu II, công tác cứu hộ và khắc phục hậu quả đang triển khai rất tích cực. Hàng trăm chiến sĩ của Trung đoàn 174, Lữ đoàn Công binh 543 Quân khu II và 3000 dân quân tự  vệ và bộ đội địa phương Yên Bái dưới sự chỉ huy của Thiếu tướng Ma Thanh Toàn, Tư lệnh trưởng trực tiếp chỉ huy đang dũng cảm cứu hộ, giúp dân thu dọn nhà cửa, làm nhà bạt tạm ổn định cuộc sống cho dân và sửa chữa đường giao thông. Hàng trăm chuyến hàng cứu trợ của các cơ quan ban, ngành tỉnh Yên Bái, và các tỉnh, thành bạn trong cả nước đã đến Cát Thịnh, Nghĩa Tâm với  hơn 400 triệu đồng, 400 thùng mì ăn liền, hơn 200 bộ quần áo. 50 lều bạt đã được dựng. Rất nhiều cơ quan, doanh nghiệp, nhà hảo tâm đã đến tận nơi trao tiền và đồ dùng trực tiếp cho người dân. Trong nỗi khốn khó, đồng bào Văn Chấn đang rất cần sự trợ giúp của trung ương và tấm lòng của đồng bào cả nước.

Người dân xã Cát Thịnh, huyện Văn Chấn, Yên Bái dọn dẹp nhà cửa bị hư hại do lũ quét.

Dù đang trong cảnh khốn khó, bà con Cát Thịnh đã nhường cho nhau từng nắm gạo ẩm để nấu cháo đỡ lòng. Họ quyên góp những đồng tiền sũng nước để mua áo quan cho người đã chết. Chị Hà Thị Dung ở thôn Đá Gân  cho biết: "Tôi mất quá nửa tài sản rồi, may mà người thì không sao. Thôi còn người, còn của tôi đang đi quyên góp để làm ma cho nhà hàng xóm để linh hồn họ đỡ lạnh lẽo".

Đến thời điểm này từ Yên Bái đến Cát Thịnh vào huyện lỵ Văn Chấn, đường đã được thông.  Riêng đoạn từ Văn Chấn đi Nghĩa Lộ thì chưa thể thông, bởi cầu Thia (cầu duy nhất) đã hỏng nặng. Giao thông đi Nghĩa Lộ, Trạm Tấu, Mù Cang Chải tê liệt hoàn toàn.

 Trước sự đau thương mất mát của người dân Yên Bái, ngày 29-9, Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải đã gửi điện thăm hỏi và chia buồn. Chiều 29-9, Tổng bí thư Nông Đức Mạnh đã đến thăm tận nơi thiệt hại nhất của xã Cát Thịnh, huyện Văn Chấn. Xúc động trước cảnh tang thương của người dân nơi đây, Tổng bí thư đã ân cần thăm hỏi động viên đồng bào, đồng thời biểu dương cấp ủy, chính quyền và lực lượng cứu hộ đã nỗ lực vì dân. Tổng bí thư yêu cầu Ủy ban MTTQ tỉnh làm nòng cốt vận động nhân dân quyên góp giúp các gia đình bị thiệt hại; quyết tâm không để người nào chịu đói, chịu rét. Đồng thời đề nghị Yên Bái cần nghiên túc rút kinh nghiệm trong việc phòng chống, lũ lụt, giảm nhẹ thiên tai.

Lúc này chúng tôi thấy rất nhiều đoàn xe cứu trợ đang chạy về hướng Văn Chấn. Nhân dân vùng bị bão lụt đang rất cần những tấm lòng của đồng bào cả nước .

               Lê Phiên

(Cộng tác viên của báo Đồng Nai tại Tây Bắc)