Bao giờ người dân xóm Chùa mới thoát nghèo?

Một góc khu tái định cư.

"Xóm Chùa ở thị trấn Định Quán (huyện Định Quán) ngày ấy và bây giờ cũng chỉ vậy thôi. Khác chăng chỉ là những ngôi nhà mới được Nhà nước cấp. Người dân xóm Chùa vốn nghèo nhưng hiện nay cũng chẳng khá hơn" - ông Mạch Trường Xuân, Trưởng khu tái định cư, khẳng định.

Một khu dân cư nhiều tai tiếng

Khi nhắc đến địa danh xóm Chùa, nhiều người dân ở thị trấn Định Quán đã tỏ ra hơi "dị ứng". Anh Nguyễn Văn Sơn, Công an thị trấn Định Quán cho chúng tôi biết: "Ở đây ai còn lạ gì dân cư xóm Chùa. Trộm cắp như rươi, đánh nhau như cơm bữa. Dân xóm Chùa hết đời này sang đời khác chuyên nghề làm thuê, lượm ve chai. Có không ít trường hợp thấy thuận tiện còn rinh luôn đồ nhà người khác. Đáng lưu ý là, khi cuộc sống bế tắc có gia đình lại nhẫn tâm hành hạ chính con cái mình bằng cách bắt những đứa trẻ lao động từ nhỏ!". Anh Sơn kể, với mức lương của một nhân viên bảo vệ  thì không có khả năng nuôi được 7 miệng ăn nên ông Trần Ngọc Th. đã nảy ra "sáng kiến" là giao chỉ tiêu kiếm tiền cho 5 đứa con mới lớn của mình. Ông Th. giao ước, bằng cách gì đó thì tùy, nhưng mỗi đứa con hàng ngày phải kiếm cho được từ 20 đến 30 ngàn đồng. Nếu không nộp đủ số tiền cho bố mẹ thì sẽ bị đánh đòn. Đó chỉ là một trong hàng trăm cách thức hành xử nhẫn tâm của một  số bậc cha mẹ đối với con cái xóm Chùa. Từ việc lũ trẻ phải đi kiếm tiền đã gây nên khá nhiều chuyện tai tiếng. Dĩ nhiên, những lao động "trẻ con" này rất ít em được đến trường. Chưa hết, mùa điều vừa qua, nhiều người dân ở thị trấn Định Quán đã chứng kiến cảnh đánh nhau tập thể giữa người dân xóm Chùa với người dân khu vực khác. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc mấy đứa nhỏ ở xóm Chùa đi mót điều, nhưng chủ các vườn điều không cho, thế là xảy ra cãi vã. Tụi nhỏ về gọi gia đình đến. Nghe chuyện, một số  người lớn vội vàng ra "hiện trường". Chẳng cần biết thực hư ra sao, cứ thấy phe "bên kia" là họ lao vào ẩu đả. Chỉ đến khi cơ quan Công an tới, mọi việc mới được giải quyết.

Ông Mạch Trường Xuân, trưởng khu tái định cư khẳng định, sau 3 năm sống ở nơi mới, cuộc sống của một số hộ đã tương đối ổn định. Tuy nhiên, phần lớn các gia đình gặp rất nhiều khó khăn trong chuyện làm ăn, thu nhập. Nguyên nhân là do ý thức của dân xóm Chùa về việc làm mang tính lâu dài chưa có. Bên cạnh đó, trách nhiệm của  các bậc cha mẹ đối với việc chăm lo cho con cái còn quá hời hợt. Cho nên, dân xóm Chùa đã nghèo lại còn ít học. Đây cũng là những trăn trở của các ban, ngành chức năng của thị trấn và huyện Định Quán. Bởi,  tương lai, nếu còn tình trạng nghèo khó và  thất học thì chắc chắn người dân nơi đây khó có cơ hội tìm việc làm để có thu nhập cao. "Hiện nay, xóm Chùa có 66 hộ dân, với trên 330 nhân khẩu. Nói đến hộ khá ở khu vực này chỉ đếm trên đầu ngón tay!"- ông Xuân bức xúc nói.

Làm sao giúp người dân xóm Chùa  thoát nghèo?

Lang thang trong khu tái định cư, chúng tôi gặp bà Nguyễn Thị Hôn. Bà Hôn mệt mỏi tâm sự: "Năm nay tôi đã ngoài 80 tuổi, nhưng có trên 40 năm sống ở xóm Chùa. Tôi có thể khẳng định một điều rằng, nếu không nhờ Nhà nước hỗ trợ xây nhà trên khu tái định cư thì có đến đời cháu, chắt tôi chưa chắc gì đã xây được nhà. Hồi ấy, rất nhiều hộ còn phải sống trong hang núi phía dưới đá Ba Chồng. Nay thì đã có chỗ ra vào tươm tất. Ngặt nỗi, nhà nào cũng nghèo nên nội  việc lo cơm áo, gạo tiền trong ngày đã thấy vất vả rồi, nói gì đến chuyện làm giàu...". Khi nghe bà Hôn kể về cuộc sống gia đình mình, chúng tôi mới biết một trong những yếu tố dẫn đến đói nghèo ở khu vực xóm Chùa là do phần lớn các gia đình đều đông con. Riêng bà Hôn có đến 11 người con, nhưng chỉ có duy nhất một người biết chữ. Giờ đây, trong cuộc mưu sinh, các con bà mỗi đứa mỗi nơi. Nhận thấy sự dốt nát là gốc rễ của cái nghèo, nên bà Hôn thường động viên các cháu của  mình cố gắng lao động và học tập thật tốt để sau này có thể "ngẩng cao đầu" và không sống bằng nghề hái, lượm như bà và cha mẹ chúng nữa. Suy nghĩ của bà Hôn cũng giống như suy nghĩ của ông Xuân, là rất muốn mọi đứa trẻ phải được học hành đến nơi đến chốn để mai này trở thành những người có ích cho xã hội. Nghe tôi hỏi vì sao xóm Chùa đông người nhưng quang cảnh khu tái định cư có vẻ hiu quạnh, bà Hôn nói tiếp: "Xóm tôi, người lạ rất ít khi tìm đến. Tới tuổi trưởng thành, dân xóm Chùa  chỉ "kết" với dân xóm Chùa. Vì cuộc sống khó khăn, nên chúng tôi hơi bó hẹp trong khuôn khổ riêng của mình...". Cô bé Võ Thị Thu Hương, cháu ngoại bà Hôn nói với chúng tôi: "Tụi con đi học cực lắm. Con đường lên đây vừa dốc cao lại vừa trơn trượt khiến tụi con té nhiều lần. Nếu như  có đường mới, mỗi lần mưa không còn là nỗi ám ảnh đối với tụi con khi đến trường!".

Nói về những tồn tại của  dân xóm Chùa, Phó chủ tịch UBND thị trấn Định Quán Huỳnh Minh Cảnh cho biết, trước đây, thị trấn đã bỏ ra 7 triệu đồng để san ủi con đường đi lên khu tái định cư, nhưng do nơi đây nằm trên đồi cao nên đường dốc. Giờ muốn sửa sang lại con đường thì người dân cũng phải có trách nhiệm đóng góp. Tiếc rằng dân còn nghèo quá, họ lo ăn đã hết hơi, làm gì có điều kiện để cùng với Nhà nước xây dựng lại đường sá. Về vấn đề giải quyết việc làm, Ông Cảnh khẳng định, khi đưa người dân lên sống ở khu tái định cư, địa phương cũng đã lên dự án bóc tách hột điều cho người dân. Nhưng khi tiến hành thực hiện, một số hộ đã lấy luôn cả sản phẩm đem về nhà. Vì lẽ đó mà dự án buộc phải ngưng. Không chỉ có thế, địa phương còn hỗ trợ vốn cho những hộ có đủ điều kiện làm ăn. Song, có lẽ dân xóm Chùa đã quá quen với công việc họ từng làm, nên khi đặt vấn đề vay vốn để tăng gia sản xuất, người dân không mặn mà lắm. "Một thực tế hiện nay ở khu xóm Chùa là do người dân không biết cách làm ăn, kể cả chăn nuôi. Nên điều chúng tôi cần là sự hướng dẫn cụ thể về một nghề nào đó, như chăn nuôi heo, bò chẳng hạn. Bên cạnh đó, người dân cần phải có ý thức hơn trong việc tạo dựng, trang bị cho bản thân một việc làm ổn định. Chỉ có thế thì mới hy vọng cuộc sống mai này của người dân chúng tôi mới khá hơn, thoát khỏi cảnh sáng lầm lũi đi, chiều lầm lũi về!" - ông Xuân nói với giọng tha thiết.

Sau cơn mưa giữa trưa, chúng tôi rời xóm Chùa có vẻ khó khăn hơn, vì con đường đất trơn trượt. Lúc này trong đầu chúng tôi hiện lên hình ảnh những đứa trẻ cặm cụi đi lượm bọc ny-lông. Tôi chợt nghĩ, nếu như người dân xóm Chùa thoát cảnh nghèo khó thì những đứa  trẻ chắc chắn sẽ có cuộc sống hạnh phúc hơn.

  Thu Dung