Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024: Nhiều quy định mới

Luật Trật tự, an toàn giao thông (ATGT) đường bộ năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1-1-2025) có nhiều quy định mới so với Luật Giao thông đường bộ năm 2008, được kỳ vọng sẽ từng bước lập lại trật tự, ATGT đường bộ trong thời gian tới.

Một trường hợp dừng, đậu xe không đảm bảo an toàn giao thông trên đường 30-4 (thành phố Biên Hòa). Ảnh có tính minh họa: Đ.Phú

Những vấn đề luật cấm

Với 9 chương, 89 điều, Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 quy định rất nhiều hành vi bị nghiêm cấm đối với người, phương tiện nhằm đảm bảo trật tự, ATGT.

Điều 9 Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 quy định rất cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm liên quan tới việc điều khiển, giao phương tiện, cải tạo phương tiện, can thiệp trái phép vào công tác xử lý, kiểm tra…

Chẳng hạn, tại các khoản 1, 2, 3 và 27, Điều 9 Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 nghiêm cấm hành vi: điều khiển xe cơ giới tham gia giao thông đường bộ mà không có giấy phép lái xe (GPLX) theo quy định của pháp luật; điều khiển xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ mà không có GPLX hoặc chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ, bằng hoặc chứng chỉ điều khiển xe máy chuyên dùng. Điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong cơ thể có chất ma túy hoặc chất kích thích khác mà pháp luật cấm sử dụng. Điều khiển vật thể bay, tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ hoạt động trong phạm vi khổ giới hạn đường bộ gây cản trở hoặc nguy cơ mất an toàn cho người, phương tiện tham gia giao thông đường bộ, trừ tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ được cấp phép bay.

Ngoài ra, tại các khoản: 4, 21, 22 và 23, Điều 9 Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 nghiêm cấm hành vi: xúc phạm, đe dọa, cản trở, chống đối hoặc không chấp hành hiệu lệnh, hướng dẫn, yêu cầu kiểm tra, kiểm soát của người thi hành công vụ về bảo đảm trật tự, ATGT đường bộ. Cản trở người, phương tiện tham gia giao thông trên đường bộ; ném gạch, đất, đá, cát hoặc vật thể khác vào người, phương tiện đang tham gia giao thông trên đường bộ. Lợi dụng, lạm dụng nhiệm vụ bảo đảm trật tự, ATGT đường bộ để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, nhũng nhiễu, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nghề nghiệp của bản thân hoặc người khác để vi phạm pháp luật về trật tự, ATGT đường bộ hoặc can thiệp, tác động vào quá trình xử lý vi phạm pháp luật về trật tự, ATGT đường bộ.

Đồng thời, tại khoản 10, 11, Điều 9 Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 nghiêm cấm hành vi: cải tạo xe ô tô loại khác thành xe ô tô chở người (trừ cải tạo thành xe ô tô chở người phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh). Cải tạo trái phép; cố ý can thiệp làm sai lệch chỉ số trên đồng hồ báo quãng đường đã chạy của xe ô tô; cắt, hàn, tẩy xóa, đục sửa, đóng lại trái phép số khung, số động cơ của xe cơ giới, xe máy chuyên dùng…

Nhiều quy định mới được quan tâm

Luật gia Đỗ Văn Gọn, Phó trưởng ban Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục và xây dựng pháp luật (Hội Luật gia tỉnh), cho biết ngoài những quy định mới về các hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 9 Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024, còn có nhiều điểm mới được dư luận quan tâm như: trừ điểm GPLX (Điều 58); trường hợp không được dừng xe, đậu xe (khoản 6, Điều 18); thời gian bắt buộc bật đèn xe (khoản 1, Điều 20);  trường hợp được chở 2 người trên xe mô tô, xe gắn máy (khoản 1, Điều 33); đấu giá biển số xe (Điều 37); thay đổi phân hạng GPLX (Điều 57)…

Cụ thể, Điều 58 Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 quy định: điểm của GPLX được dùng để quản lý việc chấp hành pháp luật về trật tự, ATGT đường bộ của người lái xe, bao gồm 12 điểm. Số điểm trừ mỗi lần vi phạm tùy thuộc tính chất, mức độ của hành vi vi phạm. Đây là một trong những quy định mới được quan tâm nhất trong Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024.

Dữ liệu về điểm trừ GPLX của người vi phạm sẽ được cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu ngay sau khi quyết định xử phạt có hiệu lực. GPLX được phục hồi đủ 12 điểm khi chưa bị trừ hết điểm và không bị trừ điểm trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày bị trừ điểm gần nhất.

Ngoài ra, Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 quy định, trẻ em dưới 10 tuổi hoặc chiều cao dưới 1,35m được chở trên xe ô tô con không được ngồi cùng hàng ghế của người lái xe khi tham gia giao thông đường bộ. Trẻ em dưới 4 tuổi phải được chở bằng ghế thiết kế dành cho trẻ em (trừ xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách theo quy định của pháp luật đường bộ). Người lái xe có trách nhiệm kiểm tra, hướng dẫn việc thắt dây an toàn cho trẻ em được chở trên xe.

Đáng chú ý, Điều 46 Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 quy định, xe ô tô kinh doanh vận tải chở trẻ em mầm non, học sinh phải có thiết bị ghi nhận hình ảnh trẻ em mầm non, học sinh và thiết bị có chức năng cảnh báo, chống bỏ quên trẻ em trên xe. Khi đưa - đón trẻ em mầm non, học sinh tiểu học phải bố trí tối thiểu một người quản lý trên mỗi xe ô tô để hướng dẫn, giám sát, duy trì trật tự và bảo đảm an toàn cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học trong suốt chuyến đi.

Cũng theo luật gia Đỗ Văn Gọn, Luật Trật tự, ATGT đường bộ năm 2024 còn quy định người đi bộ cần phải đi trên vỉa hè, lề đường, đường dành riêng cho người đi bộ; trường hợp đường không có vỉa hè, lề đường, đường dành riêng cho người đi bộ thì người đi bộ phải đi sát mép đường bên phải theo chiều đi của mình.

“Quy định trên bắt buộc người đi bộ cũng phải chấp hành nghiêm khi đi trên đường. Đây cũng là cơ sở để xử phạt người đi bộ nếu đi sai quy định” - luật gia Đỗ Văn Gọn lưu ý.        

Đoàn Phú