Thượng tá Nguyễn Mạnh Toàn, Phó giám đốc Công an tỉnh:

Đừng vì thiếu hiểu biết mà vi phạm pháp luật trên không gian mạng

Thượng tá Nguyễn Mạnh Toàn, Phó giám đốc Công an tỉnh. Ảnh: Đăng Tùng

Thời đại công nghệ phát triển, các nền tảng mạng xã hội cũng nở rộ, giúp người dùng dễ dàng trao đổi, chia sẻ các hoạt động trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, lợi dụng các nền tảng số này, nhiều người đã tìm cách “câu like”, “câu view” bằng nhiều hoạt động gây bức xúc dư luận. Chính từ thực tế này đã khiến nhiều người phải vướng vào lao lý.

Để tránh những vi phạm không đáng có, giúp người dân nhận ra những hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt là khi sử dụng các nền tảng mạng xã hội, phóng viên Báo Đồng Nai có cuộc trao đổi với thượng tá NGUYỄN MẠNH TOÀN, Phó giám đốc Công an tỉnh xung quanh vấn đề này.

* Những hành vi vi phạm pháp luật nào thường gặp trên không gian mạng, thưa ông?

- Cùng với sự phát triển của khoa học - công nghệ, nhiều nền tảng mạng xã hội như: Facebook, Zalo, TikTok... được đông đảo người dân sử dụng và trở thành công cụ hữu ích trong trao đổi thông tin, giao lưu, chia sẻ các hoạt động trong đời sống xã hội, kinh doanh... Bên cạnh những tác động tích cực, đây cũng là phương tiện được nhiều đối tượng lợi dụng nhằm thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.

Trong đó, một số hành vi vi phạm pháp luật xảy ra khá phổ biến như: thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại cho Nhà nước, người thi hành công vụ; xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân.

Ngoài ra, một số hành vi khác như: cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo; xúi giục, lôi kéo người khác phạm tội; các hoạt động tệ nạn: mại dâm, mua bán người; cung cấp, chia sẻ thông tin những hành động man rợ, kinh dị; kích động bạo lực, tội ác; quảng bá, chia sẻ thông tin về hàng hóa, dịch vụ cấm... Tình trạng xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử chủng tộc... Xử lý dữ liệu cá nhân trái với quy định của pháp luật; xử lý dữ liệu cá nhân tạo ra thông tin, dữ liệu gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia...

Tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả của các hành vi này có thể bị xử lý theo các quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, Luật An ninh mạng năm 2018.

* Ông cho biết cụ thể hơn, những hành vi nào được xác định là hành vi gây rối trật tự công cộng, nhất là lợi dụng mạng xã hội để gây rối?

- Hiện nay, khái niệm “gây rối trật tự công cộng trên không gian mạng” chưa được quy định ở bất cứ một văn bản luật nào. Bộ luật Hình sự hiện hành quy định tội gây rối trật tự công cộng được quy định tại Điều 318, trong đó quy định rõ những hành vi cấu thành tội danh này.

Chúng ta có thể hiểu các hành vi khách quan cấu thành tội danh này được thực hiện sau đó sử dụng video, clip ghi lại hành vi đó tung lên mạng xã hội gây ảnh hưởng đến trật tự công cộng và gây dư luận xấu thì bị xử lý hình sự. Hành vi gây rối diễn ra trong đời sống xã hội tại một khu vực có địa giới hành chính nhất định chứ không phải diễn ra trên không gian mạng.

* Nhiều người vẫn không hiểu vì sao một người mẫu nổi tiếng ở TP.HCM sử dụng xe phân khối lớn, lưu thông trên đường phố hoặc biểu diễn các động tác nguy hiểm rồi quay clip tung lên mạng xã hội cũng được xác định là hành vi gây rối trật tự công cộng? Ông có thể giải thích rõ hơn về hành vi vi phạm trong trường hợp này?

- Theo quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, Luật Giao thông đường bộ năm 2018, Nghị định số 38/2005/NĐ-CP ngày 18-3-2005 của Chính phủ quy định một số biện pháp bảo đảm trật tự công cộng, Nghị định 144/2021/NĐ-CP ngày 31-13-2021 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình thì “mọi hành vi vi phạm pháp luật về bảo đảm trật tự công cộng đều phải được phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật”.

Hành vi một số người vi phạm pháp luật về bảo đảm trật tự công cộng diễn ra ở bất kỳ đâu, bất kỳ thời điểm nào, nếu có căn cứ chứng minh hành vi vi phạm đều được xử lý theo đúng quy định.

Việc một người mẫu nổi tiếng sử dụng xe phân khối lớn, lưu thông trên đường phố hoặc biểu diễn các động tác nguy hiểm rồi quay clip tung lên mạng xã hội là một trong những cơ sở để cơ quan chức năng phát hiện và căn cứ để xử lý hành vi vi phạm pháp luật của người vi phạm. Đối với một người nổi tiếng có nhiều người theo dõi thì hành vi vi phạm cần phải xử lý nghiêm, không để một bộ phận người dân nhận thức sai, làm theo các hành vi vi phạm này.

* Chế tài xử phạt cho hành vi này như thế nào, theo ông đã đủ sức răn đe?

- Theo quy định pháp luật tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP ngày 30-12-2019 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt; Nghị định 144/2021/NĐ-CP; Điều 318 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì chế tài xử lý về các hành vi nói trên tùy vào tính chất, mức độ và hậu quả của từng hành vi là phù hợp, đủ sức răn đe đối với người vi phạm.

Các đối tượng chạy xe bốc đầu, quay clip đăng lên mạng xã hội bị Công an H.Long Thành khởi tố điều tra về hành vi gây rối trật tự công cộng. Ảnh cắt từ clip

* Làm gì để tránh tình trạng người dân vi phạm pháp luật trên mạng, trong đó có hành vi lợi dụng không giang mạng để gây rối trật tự công cộng?

- Lực lượng chức năng đã và đang triển khai đồng bộ các biện pháp công tác để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi sai phạm. Trong đó chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nhất là Luật An ninh mạng năm 2018 và các văn bản liên quan để người dân nắm bắt, chấp hành, nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc đăng tải thông tin trên không gian mạng.

Đồng thời, các lực lượng chức năng cũng đang tăng cường công tác kiểm soát, tiếp nhận thông tin để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm những người có hành vi lợi dụng mạng xã hội để vi phạm pháp luật.

* Đối với những thông tin, hình ảnh mang tính biểu diễn, quảng cáo của các nghệ sĩ, diễn viên, người nổi tiếng trên mạng xã hội..., cần có những cảnh báo hoặc quy định nào để tránh vi phạm quy định gây rối trên không gian mạng, giúp người dân nhận biết hành vi nguy hiểm, tránh làm theo?

- Pháp luật của chúng ta đang từng bước xây dựng và hoàn thiện để quản lý xã hội. Không chỉ có các nghệ sĩ, diễn viên mà bất kỳ ai khi đăng tải thông tin, hình ảnh, clip lên không gian mạng đều cần phải nắm rõ quy định pháp luật. Các quy định và chế tài liên quan đều được đăng tải công khai trên không gian mạng, mọi người đều có thể dễ dàng tiếp cận.

Đối với những nội dung biểu diễn nguy hiểm, nếu thực hiện nơi công cộng cần phải xin phép cơ quan quản lý có liên quan và phải đảm bảo an toàn khi thực hiện. Khi đăng tải cần có khuyến cáo đến đối tượng xem để tránh làm theo gây mất an ninh trật tự, nguy hiểm đến tính mạng, bản thân và cộng đồng.

* Xin cảm ơn ông!

Trần Danh (thực hiện)