Oải vì cây giống "nhái"

Tại xã An Phước, huyện Long Thành có một vườn cây giống (chủ yếu là cây ăn trái) khá nổi tiếng hơn 10 năm nay. Đó là vườn ươm của Công ty TNHH giống cây ăn trái VACDONA. Mặc dù đã tạo được thương hiệu trên thị trường về sản xuất giống cây ăn trái, nhưng Công ty VACDONA vẫn cảm thấy oải với nghề này.

Một cây mận An Phước trong vườn mận gần một hécta của bà Hồng ở xã Bình An, huyện Long Thành.

Cách đây 15 năm, nhiều người biết đến VACDONA thông qua sản phẩm cây mận An Phước. Đây là giống mận có nguồn gốc từ Thái Lan được công ty nhập về trồng khảo nghiệm sau đó tuyển lựa nhân giống và được đặt tên là mận An Phước. Giống mận này cho năng suất cao, chất lượng trái ngon hơn hẳn so với mận địa phương nên được nhiều người tìm mua trồng. Tiếp theo đó là hàng loạt những giống cây ăn trái khác như: chôm chôm, bòn bon, sầu riêng, mít Viên Linh, dừa thơm v.v... được công ty nhân giống và thị trường đón nhận khá tốt. Nói về những công đoạn sản xuất giống ở đây, ông Nguyễn Ngọc Bảo Linh, cố vấn kỹ thuật về sản xuất giống, nguyên là giám đốc Công ty VACDONA cho hay: Mặc dù cây được nhập từ nước ngoài về nhưng vẫn phải trồng khảo nghiệm để chọn ra cây cho năng suất cao, chất lượng tốt, lúc đó mới được lấy chồi ghép. Thời gian chờ khảo nghiệm mất đến 2 - 3 năm. Các quy trình sản xuất giống ở đây phải tuân thủ khá nghiêm ngặt và chịu sự kiểm tra của các cơ quan quản lý nhà nước. Thế nhưng vẫn chưa đủ tiêu chuẩn để được công nhận giống quốc gia.

Theo ông Linh, để một loại cây đủ điều kiện trở thành cây giống quốc gia, thì cây đó phải được trồng khảo nghiệm theo dõi chặt chẽ, liên tục trong vòng 8 năm, diện tích trồng phải có 10 hécta và được hội đồng khoa học đánh giá. Như vậy, rất tốn kém và thời gian kéo dài sẽ không đáp ứng được cho nhu cầu của thị trường. Chính vì vậy, Công ty VACDONA đành chọn hướng để thị trường đánh giá chất lượng của mình mà không theo đuổi việc sản xuất cây giống theo tiêu chuẩn này. Mặc dù chưa được công nhận là giống quốc gia nhưng các giống cây trồng do VACDONA cung cấp đã tạo được uy tín với các nhà vườn và khi thấy cây giống có chất lượng là ngay lập tức trên thị trường cũng xuất hiện hàng "nhái". Ông Linh nói: "Khi công ty có giống mận An Phước cung cấp cho nông dân thì đi đến vựa giống nào cũng thấy người ta rao bán giống mận An Phước (?) và hiện nay là mít Viên Linh của VACDONA. Chúng tôi cũng rất lo lắng về chất lượng hàng "nhái"!".

Công ty VACDONA cũng đang có chủ trương thu hẹp dần việc sản xuất giống cây trồng và chuyển qua đầu tư vào lĩnh vực mới. Nguyên nhân do sản xuất, kinh doanh giống hiện nay không còn có lãi như trước nữa. Ông Linh đưa ra dẫn chứng cụ thể: "Năm năm trước chúng tôi bán một cây dừa thơm giống là 50 ngàn đồng, nhưng đến nay vẫn chỉ bán được với giá 50 ngàn đồng/cây, trong khi đó vật giá đã tăng lên rất nhiều". Ông Linh cũng cho biết thêm, nếu sản xuất giống theo kiểu "thiếu trách nhiệm" thì vẫn có lãi do chi phí thấp.

Quả thực, việc sản xuất, kinh doanh các loại giống cây trồng theo kiểu chụp giựt của một số nơi như vậy không chỉ làm hại đến những cơ sở sản xuất giống uy tín mà còn gây thiệt hại rất lớn đến người trồng.

Vân Nam