Xã Xuân Định (huyện Xuân Lộc) từ nhiều năm nay đã nổi tiếng với nghề trồng nấm mèo và nhiều gia đình đã vươn lên khá giả cũng từ nghề này. Nhưng dịp này, về thăm những hộ trồng nấm ở Xuân Định, chúng tôi không còn thấy nét vui vẻ hào hứng khi nói chuyện về cây nấm như mọi lần. Bởi, vụ nấm này đang bị thất thu, năng suất chỉ bằng nửa các vụ khác...
 |
| Tỷ lệ ra nấm cũng giảm hơn các vụ khác. |
* Khi nấm không lên meo
Xã Xuân Định có gần 300 hộ chuyên trồng nấm mèo đen. Trong đó, khoảng 100 hộ làm meo nấm để bán và tự cung cấp giống cho mình, vì thế lợi nhuận từ trồng nấm của họ khá cao. Với chu trình khép kín như vậy, nếu nấm được mùa họ có thể lời từ 800 ngàn đến 1 triệu đồng/thiên (1 thiên là 1 ngàn bịch). Thế nhưng vụ này có hàng loạt bịch nấm không lên meo, bịch lên meo được thì năng suất không cao khiến nhiều hộ làm nấm chỉ hòa vốn, có hộ còn bị lỗ. Ông Trương Văn Định ở ấp Bảo Thị cho biết: "Gia đình tôi làm nấm mèo quanh năm, mỗi vụ khoảng 30 ngàn bịch. Như các vụ khác, tôi thu từ 1,4 đến 1,5 tấn nấm khô, trừ chi phí đi cũng còn lời trên 10 triệu đồng. Nhưng vụ này không hiểu các bịch nấm bị bệnh gì mà lên meo chỉ đạt khoảng 60%, những bịch lên meo được thì năng suất cũng chỉ bằng 2/3 các vụ khác".
Còn ông Trần Đức Thắng ở ấp Bảo Thị thì nói: "Gia đình tôi chuyên đóng bịch, sau đó cấy meo vào đợi lên mốc trắng thì bán. Một ngày với 4 lao động, tôi làm được 4 ngàn bịch. Công đoạn này hết khoảng 20 ngày, với giá bán hiện nay là 1.400 đồng/bịch, trừ chi phí, tôi lời khoảng 400 đồng/bịch. Các vụ trước tỷ lệ bịch không lên meo chỉ khoảng 10%, tôi lời 1 ngày 1 triệu đồng. Nhưng đợt này tỷ lệ bịch lên meo trắng chỉ đạt trên 70% thành ra không có lời". Theo tính toán của các hộ chuyên đóng bịch, cấy meo nấm khi lên mốc trắng, nếu tỷ lệ đạt dưới 72%, thì người đóng bịch sẽ lỗ. Còn một số người trồng nấm thì cho biết, chi phí tiền giống và công cho 1 thiên nấm khoảng 1,5 triệu đồng, giá nấm hiện nay là 35 ngàn đồng/kg, nếu năng suất nấm dưới 43 kg/thiên (bình thường 50 -60 kg/thiên) thì người trồng sẽ lỗ vốn.
* Vẫn chưa tìm ra nguyên nhân gây bệnh
Ông Nguyễn Đình Tuấn, Phó chủ tịch Hội Nông dân xã cho hay, Xuân Định trồng nấm cả gần 10 năm nay, nhưng chưa khi nào thấy nấm có hiện tượng không lên mốc trắng hàng loạt như vậy. Trước đây, hiện tượng này có nhiều cũng chỉ khoảng 10-15% , nhưng vụ này tỷ lệ hư chiếm đến 40-45% có hộ tỷ lệ hư tới 60%. Vụ này nấm mất mùa, gây thiệt hại cho bà con trong xã tới vài tỷ đồng. Để khắc phục tình trạng trên, xã cũng đã mời một số kỹ sư nông nghiệp về tìm hiểu nguyên nhân gây ra tình trạng các bịch nấm không lên mốc trắng được hàng loạt nhưng hiện vẫn chưa tìm ra nguyên nhân. Hỏi thăm một số người có kinh nghiệm lâu năm trong nghề làm meo và trồng nấm thì được biết, quy trình làm của họ vẫn như trước. Vẫn dùng loại mùn cưa của cây cao su, đều đóng bịch có qua khử trùng bằng vôi. Khâu hấp trong lò và ủ rồi đem treo cũng được làm rất cẩn thận nhưng có bịch lên meo, có bịch lại không.
Hiện nhiều hộ trồng nấm ở Xuân Định rất lo lắng. Tuy họ làm nấm quanh năm nhưng dịp này thời tiết thuận lợi nên nấm thường cho năng suất cao nhất trong năm. Với quy mô nhà vườn trồng nấm khoảng 40 thiên/vụ, ông Trương Văn Lý ở ấp Bảo Thị cho biết: "Nếu không tìm ra được nguyên nhân gây bệnh để phòng trừ, những hộ chuyên canh cây nấm như chúng tôi sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Vụ này thất thu đã đành, nhưng lo nhất là những vụ sau vẫn xảy ra hiện tượng này thì tụi tui không biết làm gì để sống".
Hỏi thăm một số hộ làm nấm ở thị trấn Gia Ray (Xuân Lộc), thị xã Long Khánh và huyện Trảng Bom được biết, tuy không đến mức như ở Xuân Định nhưng dịp này tỷ lệ các bịch nấm không ra được mốc trắng cũng nhiều hơn các vụ trước và họ đều chưa có biện pháp để khắc phục.
Hương Giang
