"Vượt rào" lãi suất

Khung lãi suất huy động tiền đồng tối đa 14%/năm dường như đã mất hiệu lực khi hầu hết các ngân hàng đều huy động vượt rào và sử dụng nhiều "chiêu" lách trần lãi suất khá tinh vi. Dù vậy, ngân hàng vẫn than khó huy động vốn và người gửi thì vẫn liên tục "trả giá" cho các khoản tiền nhàn rỗi của mình.

Cạnh tranh nhau để  huy động vốn khiến nhiều ngân hàng khó lòng giữ được mức lãi suất quy định 14%/ năm. (Ảnh minh họa).

* Nhiều "chiêu" lách quy định

Ngày 10-5, chị Đoàn Thị N. (khu phố 2, phường Tân Tiến) đáo hạn khoản tiền gửi 400 triệu đồng tại một ngân hàng TMCP có vốn Nhà nước đóng tại đường 30-4 (TP. Biên Hòa) với lãi suất 14%/năm, đã quyết định rút hết để đến gửi ở ngân hàng D. trên đường Phạm Văn Thuận - nơi đồng ý trả tăng cho chị 3%/năm dù hợp đồng vẫn thể hiện mức 14%/ năm. Nhân viên ngân hàng này giải thích với chị, do quy định trần lãi suất 14% nên hợp đồng vẫn ghi 14% và 3% còn lại, chị N. sẽ được nhận bằng tiền mặt vào cuối kỳ.

Qua khảo sát thực tế, người viết nhận thấy, hầu hết các phòng giao dịch và chi nhánh của cả ngân hàng TMCP tư nhân lẫn Nhà nước tại TP. Biên Hòa khi được hỏi đều đồng ý trả mức lãi suất ít nhất 16%/năm cho số tiền từ 200 triệu đồng trở lên. Với những khoản tiền từ 500 triệu đồng, khách hàng thậm chí được trả đến 18%/năm. Hình thức trả lãi phổ biến của các ngân hàng là quy lãi suất cộng thêm ra tiền mặt và trả trực tiếp cho khách hàng, còn hợp đồng vẫn chỉ ghi 14%.

Để dễ hợp thức hóa các khoản tiền trả thêm, một số ngân hàng còn biến khoản tiền lãi trả thêm thành khoản tiền phạt mà phía ngân hàng phải chịu do vi phạm một điều khoản khó khăn nào đó trong hợp đồng. Như vậy, hợp đồng gửi tiền giữa hai bên sẽ được thêm vào một vài điều khoản thật khó và ngân hàng tự nguyện chịu phạt với số tiền phạt bằng với phần lãi suất trả thêm. Một hình thức khác được một số ít ngân hàng áp dụng là trả "phí môi giới" cho người môi giới được khách đến gửi tiền. Theo đó, nếu giới thiệu được người thân hay bạn bè đến gửi tiền, ngân hàng sẽ tặng tiền mặt cho người môi giới, thường cũng tương đương với mức lãi trả thêm trong 1 tháng của số tiền gửi. Trước đó, một số ngân hàng còn áp dụng hình thức huy động VNĐ đảm bảo bằng giá trị đồng USD, như vậy khách hàng vừa được trả lãi suất 14%/năm vừa có thể được hưởng chênh lệch nếu tỷ giá tăng vào ngày đáo hạn. Song, hình thức này vừa bị ngân hàng Nhà nước "thổi còi" do vi phạm nhiều quy định.

* "Co kéo" giữ khách

Chiều ngày 11-5, khi chúng tôi có mặt tại phòng giao dịch khu vực Tân Mai - Biên Hòa của một ngân hàng TMCP, giao dịch viên đang vất vả thuyết phục một khách hàng tiếp tục gửi tiền khi vị khách này nằng nặc đòi rút khoản tiền 1,5 tỷ đồng ra khỏi tài khoản vì "nhà có việc". Câu chuyện cho thấy mức lãi suất ngân hàng này trả cho vị khách trên là 17%/năm, vượt 3% so với trần lãi suất đã quy định. Sau một hồi nói chuyện, vị khách trên hé lộ, một ngân hàng khác đã đồng ý trả chị lãi suất 18%/năm với kỳ hạn gửi 1 tháng, do đó nếu ngân hàng cũ không trả hơn, chị sẽ rút tiền. Cuối cùng, sau khi điện thoại trao đổi với giám đốc, giao dịch viên báo cho khách là sẽ trả 18%/năm cho chị, bằng với ngân hàng khác đang "chèo kéo", vị khách này mới đồng ý gửi tiếp.

Giám đốc một chi nhánh ngân hàng TMCP có trụ sở trên đường Phạm Văn Thuận bộc bạch, "cuộc chiến huy động" giữa các ngân hàng đang rất quyết liệt và họ phải để mắt tới từng vị khách để không bị ngân hàng khác "rủ" đi mất. "Ngoài việc tìm kiếm khách gửi mới, từng nhân viên được giao nhiệm vụ quản lý tốt lượng khách hàng gửi tiền mình đã mời về được bằng nhiều cách, không để họ ôm tiền sang gửi chỗ khác. Chính vì vậy, khách hàng "đòi" lãi suất bao nhiêu ngân hàng phải đáp ứng, tất nhiên cũng dựa  trên thông tin lãi suất tham khảo từ "đối thủ" của mình" - vị giám đốc này nói.

Hiện tại, tình trạng khách hàng ôm tiền "chạy tới chạy lui" giữa các ngân hàng đang diễn ra khá phổ biến, vì chỉ cần khoản tiền nhàn rỗi từ 200 triệu đồng trở lên, người gửi đã có thể "trả giá" với ngân hàng. Chính sự "dòm ngó" này của khách gửi cũng như sự chiều chuộng của các ngân hàng gây nên sự rối loạn trên thị trường huy động vốn.

Phần lãi suất trả thêm sau khi lách trần huy động sẽ được hạch toán vào lãi suất cho vay. (Ảnh minh họa) Cho đến thời điểm này, theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh Đồng Nai thì chưa một tổ chức tín dụng nào trên địa bàn bị "tuýt còi" do huy động vốn vượt trần lãi suất. Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Đồng Nai nhận định, tình trạng huy động vượt trần diễn ra rất phổ biến tại Đồng Nai cũng như nhiều địa phương khác, song tất cả hồ sơ hợp đồng huy động vốn đều chỉ thể hiện mức lãi 14%. Mặt khác, phải thừa nhận, với tình hình thị trường hiện tại thì lãi suất huy động thực tế phải cao hơn 14%. Trong cuộc họp tới với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, chi nhánh sẽ có báo cáo kiến nghị tháo gỡ vấn đề này. K.Ngân

V.Lâm