Rau sông: Món ăn một thời mở đất

Sự độc đáo và khác lạ của món bánh tráng phơi sương Trảng Bàng không chỉ nằm ở chiếc bánh tráng mà còn ở các loại rau gia vị ăn kèm, trong đó nổi bật nhất là rau sông.

Bà con gọi là "rau sông" vì đó là những loại rau mọc dại theo triền hai con sông Sài Gòn và Vàm Cỏ, nằm ôm lấy bờ Bắc và bờ Nam của vùng đất Trảng Bàng, Tây Ninh. Để ăn với bánh tráng phơi sương, người dân chịu khó đi hái về.

Nghề làm bánh tráng kéo theo một nghề nữa phát triển, đó là nghề hái rau sông. Anh Bùi Quang Hùng, nhà ở Củ Chi, đã làm nghề này hơn 30 năm qua cho biết có trên 20 loại rau sông có thể ăn được. Rau sông lạ lắm, cứ hái đọt non này, cây sẽ tức nảy ra đọt mới trong khoảng 15 ngày, nên dù có hái thường xuyên cũng không hết. Mỗi ngày anh cung cấp khoảng 15 - 30kg rau cho các nhà hàng, quán ăn. Mỗi kg rau bán được 10.000 đồng. Cái nghề tuy không bỏ vốn nhưng tìm được rau thì cũng vất vả không kém vì phải lặn lội khắp nơi để tìm đủ hương vị cho món bánh tráng.

Bên cạnh rau sông mọc dại, còn có rau vườn, do bà con tự trồng. Nhiều loại rau rất khó để có được như rau lá lụa, là một loại rau có vị chua đặc biệt, mỗi tháng chỉ ra một ngọn nhỏ. Hay là rau quế vị, loại rau được xem là không thể thiếu khi ăn bánh tráng phơi sương.

Rau dùng với bánh tráng phơi sương phải đủ 5 vị là chát, ngọt, chua, cay, thơm. Sự tổng hợp của các loại rau  không chỉ giúp thực khách ngon miệng mà có tác dụng như những vị thuốc Nam. Chắc không có món ăn nào đòi hỏi một lúc nhiều loại rau phong phú và lạ như ăn bánh tráng phơi sương. Rau đã góp phần tôn vinh chiếc bánh tráng phơi sương, tôn vinh cái nghề nhọc nhằn nhưng cũng đầy thú vị.

Khi ăn bánh tráng, còn thêm các loại khác như: giá, đồ chua... Riêng thịt heo để ăn bánh tráng phơi sương phải là thịt đùi, phần thịt ngon nhất. Cách ăn bánh tráng phơi sương thể hiện rõ tính cách của người Phương Nam: đơn giản mà cầu kỳ, đặc biệt luôn gắn liền với thiên nhiên dân dã.

Ông Colin Yam, một khách du lịch đến từ Singapore nói: "Thức ăn thật là ngon. Cũng là cuốn nhưng nó có nhiều điểm khác biệt so với quê hương tôi, kiểu ăn cũng rất lạ, tôi thật thú vị với món ăn này". Còn ông Alan Chan, một người Malaysia từng du lịch Việt Nam nhiều lần nhưng lần đầu tiên được ăn bánh tráng Trảng Bàng đã thốt lên: "Từ trước đến giờ tôi chỉ mới biết ăn rau trong các món ăn như bún, phở của Việt Nam, nhưng cuốn bánh với rau như thế này thì đây là lần đầu, rất ngon. Các loại rau trộn chung nhau tạo nên hương vị khác đặc biệt".

Từ bánh tráng, một món lương khô của người Việt thời đi mở đất, món ăn dân dã theo người dân Trảng Bàng suốt nhiều thế kỷ qua, nay đã tạo nên một thương hiệu mới là bánh tráng phơi sương, trở thành món ngon trong văn hóa ẩm thực Việt Nam.

Cuốn một miếng bánh tráng phơi sương, có ai biết được cái công của người làm bánh, người hái rau. Sự yêu nghề gửi trong từng chiếc bánh, từng cọng rau, đã làm cho vị ngọt của bánh khi ăn cũng trở nên đậm đà hơn. Một món ăn đã tổng hợp được tinh hoa của trời, của đất để khách ăn một lần là nhớ mãi.

Phong Lan