"Loạn" nước tinh khiết!

Rẻ, tiện lợi là những ưu điểm khiến những năm gần đây, nước uống tinh khiết đóng chai trở thành mặt hàng thiết thực của nhiều cơ quan, doanh nghiệp và gia đình. Tuy nhiên, tình trạng "nhà nhà sản xuất" nước tinh khiết, có liên quan trực tiếp tới sức khỏe người dùng, đang trở thành mặt hàng đáng lo ngại.

* Sản xuất ở mọi nơi

Lần theo địa chỉ in trên vỏ bình, chúng tôi đến cơ sở sản xuất nước uống đóng chai tên N.T (phường Tân Hiệp, TP. Biên Hòa) với yêu cầu làm đại lý phân phối. Toàn bộ cơ sở sản xuất nước uống đóng chai khá quy mô này chỉ gói gọn trong tầng trệt của một căn nhà bình thường với mặt tiền làm nơi giao dịch và phòng trong dùng để sản xuất. Tất cả các công đoạn từ bơm, lọc nước, chiết rót, súc rửa bình... nằm trọn trong một gian phòng chưa đến 20m2 với sàn nhà lênh láng nước và nhà vệ sinh nằm ngay sau khu vực lọc nước. Nơi súc rửa vỏ bình chỉ có vài chiếc thau nhựa cáu bẩn và sàn nước chật hẹp, khó mà đảm bảo vệ sinh.

Nhu cầu sử dụng nước uống đóng chai phát triển mạnh, do đó các cơ sở sản xuất mặt hàng này cũng thi nhau "nở rộ". (Ảnh minh họa)

Tương tự, một cơ sở sản xuất nước uống đóng chai có nhãn hiệu M. nằm trong một con hẻm nhỏ phường Tân Tiến cũng không mấy sạch sẽ khi "dồn" toàn bộ công đoạn sản xuất trong một căn phòng, khu vực súc rửa bình thì nằm sát nhà vệ sinh, đầy rác và bốc mùi hôi nồng do... hàng xóm nuôi heo!

Theo quy định, sản xuất và kinh doanh mặt hàng nước uống đóng chai phải tuân theo nhiều điều kiện về chất lượng nguồn nước, cơ sở hạ tầng, quy trình công nghệ... Tuy nhiên, quan sát cho thấy khâu chấp hành về cơ sở hạ tầng hiện rất bất cập do hầu hết các hộ gia đình đều tận dụng phòng trống để sản xuất, không tuân theo quy chuẩn phân chia các công đoạn ra thành từng khu riêng, không cách biệt với nhà vệ sinh...

Hiện tại, thị trường nước uống đóng chai đang ngày càng nở rộ bởi tính tiện lợi khi công sở, trường học, doanh nghiệp, gia đình... là những nơi tiêu thụ mặt hàng này thường xuyên. Do đó, các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai cũng "thi nhau" phát triển. Rất khó thống kê tại Đồng Nai hiện có bao nhiêu nhãn hiệu nước uống đóng chai, song thị trường của mặt hàng này hiện phủ rộng từ thành thị đến nông thôn bởi sản xuất quá dễ dàng.

Qua tìm hiểu, đầu tư một dây chuyền sản xuất nước uống đóng chai không quá phức tạp với vốn đầu từ khoảng 100 triệu đồng trở lên. Chị T., chủ cơ sở nước uống đóng chai nhãn hiệu S. tại phường Tân Phong, cho biết: "Quy trình sản xuất nước uống đóng chai không quá phức tạp, không cần mặt bằng lớn, vốn cũng không nhiều so với các ngành nghề kinh doanh khác nên hiện tại có nhiều người tham gia thị trường này".

* Thanh tra không xuể

Về chuyên môn, hiện các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai được phân cấp quản lý như sau: Sở Y tế, cụ thể là Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm sẽ quản lý các DN lớn, còn các cơ sở nhỏ và hộ gia đình do phòng y tế các địa phương trực tiếp quản lý. Tuy nhiên, do số lượng cơ sở sản xuất gia tăng quá mạnh nên công tác quản lý nước uống đóng chai còn khá nhiều bất cập.

Bác sĩ Đinh Gia Hiến, Chánh thanh tra của Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm cho biết, từ đầu năm 2010 đến nay, đoàn thanh tra của chi cục đã kiểm tra trực tiếp 17 cơ sở sản xuất nước uống đóng chai trên toàn tỉnh và hầu hết đều vi phạm. Trong đó, chủ yếu là vi phạm về chấp hành các quy định về cơ sở hạ tầng, quy trình sản xuất, như: các công đoạn sản xuất không được tách biệt; nhiễm vi sinh; mẫu nước có độ pH cao; chỉ số coliform trong mẫu nước cao hơn nhiều lần so với quy định...

Trong đợt kiểm tra một số mẫu nước uống đóng chai trong tỉnh sản xuất, cơ quan chức năng đã phát hiện trực khuẩn mủ xanh ở 3 - 4 mẫu nước uống đóng chai của một số cơ sở sản xuất tại Xuân Lộc, Biên Hòa, Cẩm Mỹ... Trực khuẩn mủ xanh đã được Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Đồng Nai gửi đi xét nghiệm từ đầu năm 2010 sau khi một số địa phương khác phát hiện loại vi khuẩn này trong nước uống đóng chai. Theo đó, trong điều kiện thuận lợi, loại vi khuẩn này phát triển mạnh ở các vết thương, vết bỏng; gây nhiễm trùng đường hô hấp kết hợp với các vi khuẩn khác; gây nhiễm trùng các vết thương ở mắt. Từ những vị trí này, trực khuẩn mủ xanh có thể xâm nhập sâu vào cơ thể gây hoại tử vết thương, nhiễm trùng huyết, viêm màng não. Đa số các chủng trực khuẩn mủ xanh đề kháng nhiều loại kháng sinh làm khó khăn cho việc điều trị. Trực khuẩn mủ xanh là loại vi khuẩn thường gặp trong nhiễm trùng bệnh viện.

"Tuy có nhiều vi phạm, song mức phạt đối với các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai không cao. Chẳng hạn, phạt lỗi vi phạm về cơ sở hạ tầng chỉ từ 300 - 600 ngàn đồng nên chủ cơ sở "sẵn sàng" chấp hành. Mặt khác, các cơ sở sản xuất mặt hàng này ra đời và đóng cửa liên tục nên việc theo dõi xử lý không dễ. Thanh tra đột xuất là biện pháp tốt, song chúng tôi cũng chưa thực hiện được nhiều vì đội ngũ thanh tra chuyên môn hiện chỉ có... 2 người, làm không xuể với hàng trăm cơ sở sản xuất trên toàn tỉnh" - bác sĩ Hiến cho biết.

Vỏ chai tái sử dụng cần được kiểm soát kỹ

Khu vực súc rửa bình tại một cơ sở sản xuất nước uống đóng chai ở TP. Biên Hòa rất sơ sài và không hợp vệ sinh.

Hiện tại, giá thị trường của một bình nhựa loại 21 lít từ 15 - 25 ngàn đồng/cái. Do đó, đa số các cơ sở sản xuất đều sử dụng lại nhiều lần các bình chứa để giảm chi phí. Song kết quả kiểm tra cho thấy, việc súc rửa và tái sử dụng vỏ bình nước tinh khiết chưa đảm bảo, có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, nhất là trong điều kiện sản phẩm phải vận chuyển đi nhiều cửa hàng khắp thành phố. Theo quy định, các loại bình chứa nước uống loại từ 5 lít trở lên được phép tái sử dụng với quy trình ngâm, súc rửa, phơi... khá kỹ lưỡng. Tuy nhiên, hầu hết các cơ sở sản xuất nước uống đóng chai hiện tại đều súc rửa bình tái sử dụng theo cách thủ công với nước lạnh thông thường, rất hiếm có cơ sở đầu tư dây chuyền súc rửa tự động. Tình trạng này làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn và tái nhiễm khuẩn mẫu nước ở mặt hàng nước uống đóng chai.

K.N

V.Lâm