Thấy gì qua các chợ công nhân?

Chưa có con số thống kê chính xác về số lượng các chợ dành cho công nhân "mọc" lên ở các cổng công ty, hoặc khu vực tập trung nhiều nhà trọ công nhân, hay trước các khu công nghiệp... Tuy nhiên, khảo sát cho thấy, hàng trăm ngàn công nhân đang phải bỏ tiền mua nhiều loại hàng hóa chất lượng thấp, hàng không nhãn mác, hàng nhái... tại các khu chợ này.

* Hàng hóa khó kiểm soát!

Sau một hồi lật đi lật lại mớ cá biển thịt đã hơi mềm, chị Trương Thị Thủy, công nhân Công ty P., nhà ở xã Hóa An (TP.Biên Hòa) quyết định mua 1kg với giá 18.000đ, rẻ hơn giá ở các chợ khác khoảng 5.000 đ/kg. Nói về mặt hàng mới mua, chị Thủy cho biết: "Dĩ nhiên cá ở đây không thể tươi ngon như những chỗ khác, nhưng được cái rẻ hơn!". Tương tự chị Thủy, nhiều khách hàng là công nhân cũng đang hối hả chọn thịt, cá, rau... cho bữa ăn chiều tại khu chợ công nhân (CCN) tự phát trên đường Nguyễn Thị Tồn, phường Bửu Hòa. Điều dễ nhận thấy tại khu chợ này là hầu hết thực phẩm bán tại đây đều không tươi ngon, thậm chí chỉ là hàng loại 2, loại 3 mà những chợ khác không bán được.

Một sạp bán quần áo tại KP7, phường Long Bình, TP. Biên Hòa.

Khảo sát tại nhiều CCN tự phát ở TP.Biên Hòa như: KP7, KP5 (phường Long Bình), Pouchen (Bửu Hòa), cây xăng 26 (Trảng Dài)..., chúng tôi nhận thấy, "tiêu chí" đầu tiên và quan trọng nhất của hàng hóa bán tại CCN là giá rẻ, còn chất lượng, xuất xứ, nhãn mác, thành phần, độ an toàn của hàng hóa... gần như người mua không mấy chú ý. Chị Trang, một tiểu thương bán rau ở CCN trên đường Bùi Văn Hòa, KP7, phường Long Bình thừa nhận, rau-củ-quả mà chị bán ở đây là loại có chất lượng thấp, bởi đã qua mấy lần chọn lựa của những chủ hàng bán ở các chợ khác. "Tôi cho rằng, hàng hóa ở CCN giá rẻ, nhưng miễn là chất lượng không quá tệ, thì vẫn chấp nhận được!" - chị Trang nói.

Ngoài thực phẩm, các loại hàng tiêu dùng khác bày bán tại các khu CCN cũng chưa được kiểm soát kỹ về chất lượng, xuất xứ. Tại một gian hàng bán mỹ phẩm và hàng tiêu dùng cho công nhân ở chợ KP5, phường Long Bình, có thể thấy rất nhiều loại mỹ phẩm, nước hoa, kem tắm trắng... không có nhãn mác và xuất xứ; hoặc có nhưng là hàng nhái những thương hiệu nổi tiếng, song lại được nhiều công nhân chọn mua. Chị Nguyễn Thị An, quê Nghệ An, đang làm việc ở KCN Long Bình bộc bạch: "Phần lớn công nhân đều có thu nhập thấp, cũng chẳng có nhiều thời gian chọn lựa, nên các khu CCN là những nơi mua sắm chủ yếu của mình. Thực tế, hàng hóa ở CCN cũng phải chọn lọc trong vô số hàng hóa bày bán, nhưng điều mà công nhân quan tâm, chính là giá rẻ. Thực ra, người tiêu dùng là công nhân thì rất khó phân biệt được đâu là hàng giả, hàng thật; hay thực phẩm nào có hóa chất độc hại. Song vì hợp với túi tiền nên bọn mình đành phải chọn mua thôi!".

* Kiểm tra chợ công nhân, tại sao không?

Phải nói rằng, với tốc độ ra đời chóng vánh và số lượng khó thống kê, hiện vấn đề quản lý nguồn gốc chất lượng hàng hóa, vệ sinh an toàn thực phẩm... tại các khu CCN gần như bị bỏ trống.

Mua thực phẩm buổi chiều ở phường Long Bình.

Ông Huỳnh Kim Hóa, Trưởng phòng Nghiệp vụ Chi cục quản lý thị trường Đồng Nai thừa nhận, lâu lâu mới có đoàn kiểm tra liên ngành đi thực tế tại các khu CCN. "Các chợ phục vụ công nhân hầu hết là tự phát, tính ổn định thấp nên rất khó kiểm soát về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa, nhãn mác, vệ sinh, dịch bệnh... Mặc dù thực tế ai cũng biết là những khu chợ này có nguy cơ về dịch bệnh rất cao. Tồn tại ở đây, chính là nơi tiêu thụ nhiều mặt hàng giá rẻ và chất lượng thấp..." - ông Hóa khẳng định. Cùng quan điểm với ông Hóa, ông Lê Xuân Trường, Chi cục phó Chi cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng Đồng Nai cũng cho biết, rất hiếm khi các khu CCN "được" đoàn kiểm tra "ghé thăm" để xem xét các vấn đề liên quan đến chất lượng, độ an toàn của hàng hóa, thực phẩm bày bán tại đây. Một trong những nguyên nhân khiến các ngành chức năng chưa quan tâm nhiều đến CCN, là bởi các khu chợ này có số lượng quá nhiều, hoạt động phức tạp. Do đó, nếu có phát hiện vi phạm, cũng khó "bắt giò" được các tiểu thương, vì đa phần người bán là dân tứ xứ, kinh doanh không mấy ổn định.

Thực tế cho thấy, đa phần giới công nhân còn rất đơn giản trong suy nghĩ và cách ăn uống, mua sắm. Thông thường, tâm lý chung của công nhân là ưa rẻ, nhưng lại không chú ý đến chất lượng hàng hóa, nhất là thực phẩm. Vì thế, thịt, cá, rau, củ đều là những loại đã qua sự sàng lọc của khách hàng ở những chợ lớn. Để giải quyết vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời bảo đảm sức khỏe, quyền lợi cho người tiêu dùng khi chọn mua hàng hóa tại các CCN, nhất thiết phải có sự phối hợp tốt giữa chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng. Giải quyết "đầu vào" của hàng hóa một cách cẩn thận, đúng quy định, thì "đầu ra" cơ bản sẽ được an toàn hơn.

V.Lâm