Đưa thịt an toàn xuống chợ: Còn phải nỗ lực!

Nhiều ý kiến tại hội thảo "An toàn thực phẩm và giải pháp quản lý" diễn ra mới đây tại UBND tỉnh cho thấy, ước tính các chợ ở Đồng Nai bán ra trên 80% lượng thịt các loại cho người tiêu dùng, còn các cửa hàng và siêu thị chỉ cung cấp một lượng thịt nhỏ. Làm sao để quản lý đầu vào lẫn đầu ra của các loại thịt ở chợ vẫn đang làm đau đầu các nhà quản lý.

Nhiều ý kiến tại hội thảo "An toàn thực phẩm và giải pháp quản lý" diễn ra mới đây tại UBND tỉnh cho thấy, ước tính các chợ ở Đồng Nai bán ra trên 80% lượng thịt các loại cho người tiêu dùng, còn các cửa hàng và siêu thị chỉ cung cấp một lượng thịt nhỏ. Làm sao để quản lý đầu vào lẫn đầu ra của các loại thịt ở chợ vẫn đang làm đau đầu các nhà quản lý.

* Kiểm soát thịt sạch ở chợ còn yếu

Thịt gia súc, gia cầm các loại trên toàn tỉnh hiện đang thông qua 4 siêu thị lớn có kinh doanh thực phẩm tươi sống và gần 190 chợ các loại (không kể chợ tự phát) với hơn 2.000 hộ kinh doanh mặt hàng này. Về cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm, cả tỉnh có trên 230 cơ sở có phép. Tuy nhiên, chỉ có một nhà máy giết mổ gia súc, gia cầm D&F là được đầu tư dây chuyền giết mổ hiện đại và đồng bộ, số còn lại còn dùng nhiều công đoạn thủ công, vẫn chưa đảm bảo vệ sinh. Riêng với các cơ sở giết mổ lậu, hiện các ngành chức năng chưa thể thống kê và kiểm soát được.

Việc kiểm soát nguồn thịt bày bán tại các chợ vẫn chưa tốt. (ảnh có tính chất minh họa)

Bà Đào Thị Tuệ, Trưởng ban quản lý chợ Biên Hòa, phân tích: "Mỗi ngày, người dân TP.Biên Hòa tiêu thụ hàng ngàn tấn thịt gia súc, gia cầm. Trong khi đó, cả thành phố chỉ có 11 lò giết mổ gia súc, gia cầm có phép, song lại hoạt động rải rác, xa trung tâm thành phố, khó phục vụ nhu cầu các hộ kinh doanh trong nội ô. Từ đó làm nảy sinh tình trạng giết mổ lén lút rồi đem tiêu thụ "chui" ở các chợ. Vì vậy, việc đảm bảo kiểm soát 100% nguồn gốc thịt bày bán ở các chợ là vô cùng khó". Ông Đặng Viết Liêm, Trưởng ban quản lý chợ Tân Hiệp, cho biết: "Mỗi ngày chợ Tân Hiệp tiêu thụ khoảng trên 3 tấn thịt gia súc, gia cầm các loại, nguồn hàng chủ yếu lấy từ các cơ sở giết mổ. Việc kiểm tra nguồn gốc thịt được giao cho lực lượng bảo vệ trật tự của chợ thực hiện hàng ngày. Tuy nhiên, ngăn chặn nguồn thịt chưa kiểm dịch trà trộn vào thịt đã kiểm dịch là rất khó khăn, nhất là với thịt đã được xả miếng, phân loại ra từng bộ phận. Ước tính, lượng thịt mổ lậu trà trộn vào thịt đã kiểm dịch hàng ngày ở chợ khoảng 10-20%".

Tại các chợ lớn có ban quản lý, chuyện kiểm soát nguồn gốc thịt đã gặp khó, nên ở các chợ tự phát, chợ nông thôn vẫn chưa có cách nào kiểm soát được thịt đưa vào tiêu thụ đã kiểm dịch hay chưa!? Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn thừa nhận, có đến 50% lượng thịt tiêu thụ trên thị trường là thịt giết mổ lậu với những điều kiện vệ sinh thiếu an toàn, không kiểm soát được dịch bệnh.

* "Rào cản" là tập quán tiêu dùng

Cách đây hơn 1 năm, hai "đại gia" chế biến thực phẩm lớn ở Đồng Nai là Công ty  chăn nuôi CP và Nhà máy chế biến thực phẩm D&F đã xây dựng kế hoạch đưa nguồn thịt an toàn xuống tận các chợ thông qua hệ thống phân phối sỉ cho tiểu thương và các sạp bán hàng. Tuy nhiên, dự án đó đến nay vẫn chưa thực hiện nổi vì còn gặp nhiều rào cản. Trong đó, "lực cản" mạnh nhất chính là thói quen sử dụng thịt "nóng" của người tiêu dùng, không muốn sử dụng thịt đã qua trữ lạnh dù có đảm bảo vệ sinh và chất lượng.

Tại hội thảo bàn giải pháp đưa thịt sạch xuống chợ, Phó giáo sư - Tiến sĩ Bùi Văn Miên, Trường đại học nông Lâm TP.Hồ Chí Minh, nhận định: "Tập quán sử dụng thịt "nóng" rất phổ biến với người dân Việt Nam, người tiêu dùng lựa chọn thịt chỉ thông qua hình thức bề ngoài, không quan tâm đến nguồn gốc, cách bảo quản, vệ sinh nơi bán... Điều này gây không ít trở ngại cho nỗ lực nâng cao vệ sinh an toàn thực phẩm của các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, nhìn từ tập quán đó, phải thấy rằng việc bố trí cơ sở giết mổ, tạo mạng lưới lưu thông thịt phải lưu ý đến điều này vì thói quen của người tiêu dùng không thay đổi ngay được".

Ông Phùng Khôi Phục, Phó tổng giám đốc Tổng công ty CN thực phẩm Donataba, cũng khẳng định, tập quán thích sử dụng thịt "nóng" của người tiêu dùng là một câu hỏi khó mà những doanh nghiệp có dây chuyền giết mổ quy mô lớn phải tìm lời giải. Nếu theo đúng nguyên tắc giết mổ vệ sinh, thịt sau khi giết mổ bắt buộc phải trữ lạnh trước khi bán tới tay người tiêu dùng. Song, cứ "thịt lạnh" là đa phần người tiêu dùng không lựa chọn dù rất hợp vệ sinh và an toàn về nguồn gốc. Hiện D&F đang xây dựng kế hoạch đem thịt sạch đến 2 chợ được chọn thí điểm là chợ Biên Hòa và chợ Tân Mai với mục đích thử nghiệm và tạo thói quen mua thịt sạch ngay tại chợ cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, ông Phục cho rằng, kiểm soát liên tục và phạt thật nặng các sạp kinh doanh thịt "bẩn" tại các chợ mới là biện pháp hữu hiệu để hạn chế bớt nguồn thịt thiếu an toàn đến bữa ăn của người tiêu dùng.

V.Lâm