Xuất khẩu đồ gỗ - cần quan tâm đến chứng chỉ rừng

Xuất khẩu đồ gỗ là một thế mạnh của Việt Nam nói chung và Đồng Nai nói riêng. Thế nhưng, gần đây nhiều thị trường nhập khẩu mặt hàng này đã đưa ra những yêu cầu khắt khe hơn, trong đó có chứng chỉ gỗ nguyên liệu.

Xuất khẩu đồ gỗ là một thế mạnh của Việt Nam nói chung và Đồng Nai nói riêng. Thế nhưng, gần đây nhiều thị trường nhập khẩu mặt hàng này đã đưa ra những yêu cầu khắt khe hơn, trong đó có chứng chỉ gỗ nguyên liệu. Các doanh nghiệp (DN) sản xuất phải sử dụng nguồn gỗ có chứng chỉ FSC (chứng chỉ về quản lý rừng bền vững của Hội đồng quản trị rừng thế giới). Đây đang là thách thức đối với các nhà sản xuất hàng gỗ xuất khẩu của Đồng Nai.

* Không có chứng chỉ FSC - coi chừng mất thị trường 

Anh Nguyễn Minh, Giám đốc Công ty TNHH Tiến Phát - TP.Hồ Chí Minh (có nhà máy sản  gỗ tại huyện Trảng Bom) cho biết, sản phẩm của công ty là bàn ghế ngoài trời bằng gỗ dầu xuất khẩu qua thị trường châu Âu. Các đơn hàng ở đây hoàn toàn sử dụng gỗ nhập khẩu, bởi nguồn gỗ này có chứng chỉ FSC đáp ứng yêu cầu của khách hàng. Anh Minh tâm sự: "Chúng tôi muốn mua gỗ trong nước để sản xuất cũng không được, vì đa số gỗ trong nước không có chứng chỉ FSC. Mặc dù giá gỗ nguyên liệu mua trong nước rẻ hơn khoảng 10% so với gỗ cùng loại nhập khẩu, thế nhưng DN phải chấp nhận vì thị trường châu Âu rất khó tính".

Gỗ nguyên liệu nhập khẩu của Công ty cổ phần tổng hợp gỗ Tân Mai.

Câu chuyện của Công ty Tiến Phát cũng là của nhiều DN chế biến gỗ xuất khẩu khác ở Đồng Nai và cả nước. Theo nhận định của các DN, sắp tới thị trường Mỹ và nhiều nước khác nhập khẩu sản phẩm gỗ cũng sẽ yêu cầu chứng chỉ FSC như châu Âu. Anh Trương Thành Nhân, Giám đốc Công ty tư vấn TSC cho hay, hiện nhiều DN chế biến gỗ xuất khẩu, nhất là DN vừa và nhỏ đang gặp thách thức lớn từ khách hàng yêu cầu sản phẩm gỗ phải sử dụng bằng nguồn nguyên liệu có chứng chỉ FSC. Anh Nhân nói: "Chúng tôi đã gặp nhiều trường hợp khách hàng yêu cầu đột xuất DN chế biến phải có chứng chỉ gỗ nguyên liệu mới nhận hàng khiến DN trở tay không kịp. Đây là một xu hướng tất yếu nên DN phải có bước chuẩn bị từ trước". Theo anh Nhân, nếu như rừng trồng trong nước không được quan tâm để có chứng chỉ  FSC thì một nguồn gỗ sẽ mất đi giá trị rất lớn và DN sản xuất gỗ xuất khẩu vẫn phải phụ thuộc hoàn toàn vào gỗ ngoại nhập.

* Hội nhập, nhưng còn lơ là!

Nhu cầu về nguồn nguyên liệu gỗ có kiểm soát ngày một gắt, thế nhưng để có được chứng chỉ cho những cánh rừng trồng ở trong nước cũng không dễ dàng. Anh Lê Thiện Đức, chuyên viên của Quỹ quốc tế về bảo vệ thiên nhiên, cho biết đến nay cả nước mới có một DN duy nhất  trồng rừng ở tỉnh Bình Định với diện tích 10 ngàn hécta được cấp chứng chỉ FSC. So với gần 13 triệu hécta rừng toàn quốc (trong đó có khoảng 5,5 triệu hécta rừng sản xuất) thì diện tích rừng có chứng chỉ như vậy là quá ít. Theo anh Đức, nguyên nhân của rừng trong nước khó đạt chứng chỉ FSC, bởi căn cứ theo bộ tiêu chuẩn (10 tiêu chuẩn) của Hội đồng quản trị rừng thế giới thì có nhiều điều bị vướng như quyền sử dụng đất rừng chưa được tách riêng; chủ rừng không hoàn toàn chủ động được kế hoạch sản xuất, hàng năm phải dựa vào nguồn kinh phí của UBND tỉnh v.v... Đối với rừng tư nhân, do các DN trồng để chủ động nguồn nguyên liệu sản xuất thì diện tích lại nhỏ, không liền thửa, chủ yếu là vườn rừng. Đây là những khó khăn để thực hiện việc quản lý rừng bền  vững theo tiêu chuẩn của Hội đồng quản trị rừng thế giới nhằm đạt được chứng chỉ FSC. "Thiết nghĩ, đã đến lúc Nhà nước cần quan tâm hơn cho lĩnh vực lâm nghiệp và có những chính sách hỗ trợ các DN đầu tư vào trồng rừng để đạt được chứng chỉ FSC. Có như vậy, sẽ nâng cao được hiệu quả kinh tế cho ngành chế biến gỗ xuất khẩu. Một số nước như Malaysia, điều kiện và kỹ thuật trồng rừng của họ không hơn Việt Nam nhưng hàng năm các DN chế biến gỗ xuất khẩu của nước ta vẫn phải nhập gỗ rừng trồng ở đây về chế biến, chỉ vì rừng của họ đạt được chứng chỉ FSC" - anh Đức chia sẻ.

Vân Nam