Tăng giá ở một số dịch vụ: Có "tát nước theo mưa"?

Cùng với việc tăng giá liên tục ở những mặt hàng thiết yếu, thời gian qua, nhiều ngành kinh doanh dịch vụ cũng đang đối mặt với những khó khăn chung. Song có một thực trạng là một số người lợi dụng tăng giá để trục lợi.

Cùng với việc tăng giá liên tục ở những mặt hàng thiết yếu, thời gian qua, nhiều ngành kinh doanh dịch vụ cũng đang đối mặt với những khó khăn chung. Song có một thực trạng là một số người lợi dụng tăng giá để trục lợi.

Thực phẩm ngoài chợ có tăng giá nhưng vẫn còn "chậm" hơn so với các quán ăn bình dân!

* Nhiều mặt hàng tăng giá vô tội vạ!

Có thể nói, hiếm có một ngành dịch vụ nào có tốc độ tăng giá nhanh và nhiều như dịch vụ ăn uống bình dân. Khảo sát ở nhiều cửa hàng ăn uống bình dân trên địa bàn TP. Biên Hòa hiện nay cho thấy, mức giá phổ biến cho một dĩa cơm, tô phở, tô bún... dao động từ 14.000đ đến 20.000đ, thay vì khoảng từ 12.000đ - 17.000đ như thời điểm trước Tết Nguyên đán 2008. Chỉ ở những khu vực gần các trường học, nhà máy như: Trường cao đẳng sư phạm Đồng Nai, Trường đại học dân lập Lạc Hồng, Công ty giày Lạc Cường, Công ty Pouchen... chuyên bán cho sinh viên, công nhân hoặc người thu nhập thấp thì mức giá mới "mềm" hơn. Trao đổi với chúng tôi, những người kinh doanh lý giải rằng, do các mặt hàng thiết yếu như: gạo, thịt, rau quả... đều tăng giá mạnh nên cơm, phở cũng phải tăng theo. Tuy nhiên, rất nhiều người tiêu dùng nhận xét rằng, mức độ tăng giá ở các dịch vụ ăn uống bình dân thời gian qua là quá cao. Điều này gây ra không ít khó khăn cho người có thu nhập trung bình trở xuống (đối tượng khách hàng chính của các dịch vụ ăn uống bình dân) vì số tiền chi cho nhu cầu ăn uống trở nên quá cao. Anh Tuấn, một công chức nhà ở phường Tân Tiến (TP.Biên Hòa) nhận xét: "Riết rồi không dám ăn uống bên ngoài nữa. Một tô phở trung bình cũng đã 15 - 20 ngàn, dĩa cơm 15 ngàn đồng, trong khi đó, lương chỉ tròm trèm trên dưới 2 triệu đồng/tháng, chỉ tính tiền ăn sáng, ăn trưa thì mỗi tháng đã chi gần hết tiền lương".

Nhiều người kinh doanh dịch vụ ăn uống bình dân nhận định, từ 2 năm nay, giá cả cứ... đều đều tăng vào bất cứ thời điểm nào trong năm. Điều này xuất phát từ việc thị trường có quá nhiều biến động: giá thực phẩm tăng, sốt gạo, giá xăng dầu tăng... Và chỉ cần nắm bắt được thông tin tăng giá ngoài thị trường, lập tức những người kinh doanh dịch vụ ăn uống cũng sẽ... tăng theo, bất kể việc những mặt hàng khác tăng giá có ảnh hưởng trực tiếp nguồn nguyên liệu mua vào chế biến thức ăn hay không. Bình quân mức tăng dao động từ 1.000 - 3.000đ/phần thức ăn cho mỗi lần tăng. Tình trạng nâng giá này thường phổ biến ở những dịch vụ ăn uống nhỏ lẻ và khó kiểm soát. Điều này dẫn đến một hiện tượng khá "lạ" là hiện nay, giá cả ở các quán phục vụ ăn uống bình dân từ lề đường đến quán nhỏ đã tăng gần bằng mức giá của một số nhà hàng, khách sạn và những quán ăn uy tín như nhà hàng Đồng Nai, khách sạn Hòa Bình, khách sạn Vĩnh An.. dù chất lượng sản phẩm, cung cách phục vụ và việc kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm thì... khác xa nhau. Ngoài thức ăn, một số dịch vụ khác như: photocopy, cắt tóc, dịch vụ vui chơi của trẻ em cũng tăng giá với lý do... giá xăng tăng(?!).

* Giá tăng do nguyên liệu đầu vào tăng!

Trên lĩnh vực dịch vụ du lịch, việc giá phòng, cước vận chuyển và các dịch vụ khác tăng giá đã khiến một số công ty du lịch buộc phải tăng giá tour để đảm bảo kinh doanh. Theo thông tin từ Phòng Du lịch của Sở Văn hóa - thể thao và du lịch, ngoài khách sạn Newstar, hầu hết các nhà nghỉ, khách sạn ở Đồng Nai đều đồng loạt tăng giá từ 10 - 30%. Lý giải về việc này, một số chủ khách sạn, nhà nghỉ cho rằng, do nguồn cung không đủ cầu, cộng với chi phí như: xăng dầu, điện, nhân công tăng nên kéo giá phòng cũng tăng theo. Ngoài ra, các dịch vụ kèm theo như: ăn uống, vé, trò chơi... tại các khu du lịch cũng tăng. Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, mỗi lần một ít, phí dịch vụ đi kèm tại các khu du lịch đã tăng từ 10 - 15%. Cụ thể, phí dịch vụ tại khu du lịch thác Giang Điền tăng 15%; khu du lịch nghỉ dưỡng Vườn Xoài tăng 10%; cù Lao Ba Xê tăng 10%, khu du lịch Bò Cạp Vàng tăng 15%... Lý giải tình trạng tăng giá này, Phó giám đốc Sở Văn hóa - thể thao và du lịch Mai Văn Nhơn cho rằng, đó là do nhiều yếu tố khách quan nên khó có thể yêu cầu các doanh nghiệp xuống giá được. Điều quan trọng hiện nay là phải phát huy vai trò hợp tác của các đơn vị lữ hành để giữ bình ổn giá. Ngoài ra, các ngành chức năng phải có chính sách thỏa đáng kêu gọi đầu tư cho khách sạn đảm bảo đủ số lượng để góp phần giảm giá thuê phòng. Đây sẽ là những giải pháp trước mắt để ngành du lịch không bị ảnh hưởng nhiều bởi giá tăng. Tuy nhiên, ông Nhơn cũng nói rằng, yếu tố giá tour rẻ là một trong những điều làm nên sức hấp dẫn của du lịch Đồng Nai, thì ngày nay, các doanh nghiệp đừng vì lợi nhuận trước mắt mà "tát nước theo mưa" làm ảnh hưởng đến sự phát triển chung của ngành du lịch tỉnh nhà.

Đối với ngành vận tải, khi giá xăng dầu tăng mạnh cũng bị ảnh hưởng không nhỏ. Trừ những dịch vụ vận tải nhỏ lẻ như: xe ôm, xe ba gác, xe dù... còn các doanh nghiệp vận tải lớn thì khi tăng giá cũng phải nhìn trước ngó sau. Với những tuyến xe cố định, mỗi lần tăng giá, đơn vị vận tải đều phải báo với cơ quan quản lý trực tiếp là các bến xe và mức tăng phải hợp lý để bảo đảm giữ được khách hàng.

Có thể nói, nhiều trường hợp các dịch vụ tăng giá là do yếu tố khách quan. Việc tăng giá được kiểm soát chặt chẽ. Song, theo ghi nhận của chúng tôi, tình trạng "mượn gió bẻ măng" để tăng giá vô tội vạ ở một số lĩnh vực, mặt hàng không phải là hiếm. Có những mặt hàng, những loại hình dịch vụ không bị ảnh hưởng nhiều do giá xăng dầu, giá nguyên liệu "đầu vào" tăng, song vẫn cứ ngang nhiên nâng giá. Những người tự cho quyền tăng giá lý giải rằng, do xăng dầu tăng, công vận chuyển tăng và các chi phí khác cũng tăng nên giá bán ra của sản phẩm phải tăng theo. Song, vấn đề không chỉ tăng tương ứng mà một số người nhập nhằng, lợi dụng tăng giá để tăng giá bán ra cao gấp nhiều lần để trục lợi.

* Kiểm soát ra sao?

Lãnh đạo Sở Công thương cho biết, cơ quan chức năng sẽ tăng cường kiểm soát thị trường, không để xảy ra tình trạng lợi dụng tăng giá để vô tội vạ nhằm trục lợi. Ông Đào Hải Lý, Trưởng phòng Nghiệp vụ tổng hợp  (Chi cục quản lý thị trường tỉnh thì cho rằng, hiện tượng tăng giá kiểu "tát nước theo mưa" diễn ra phổ biến ở những đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ như dịch vụ ăn uống bình dân, khó kiểm soát nhưng lại ảnh hưởng đến đại đa số người dân. Có những nơi chỉ dăm bữa nửa tháng lại tăng giá một lần. Tất nhiên cũng có những nguyên nhân  khách quan như giá lương thực, thực phẩm trên thị trường thời gian gần đây tăng mạnh. Tuy nhiên, mức tăng của dịch vụ ăn uống trong thời gian qua vẫn quá cao. Ông Lý cũng nói, việc tăng giá đại trà, tạo ra một mặt bằng giá mới để đua nhau kiếm lãi cũng sẽ làm thị trường trở nên thiếu lành mạnh và góp phần đẩy những mặt hàng khác tăng cao hơn. Do vậy, các cơ quan chức năng cần phải đẩy mạnh rà soát thường xuyên trong việc niêm yết giá, kiểm tra việc bán đúng giá... để hạn chế phần nào tình trạng tăng giá vô tội vạ. Còn với những đơn vị kinh doanh lớn, việc kiểm tra, quản lý thường xuyên nạn đầu cơ tích trữ, găm hàng ép giá cũng là nhiệm vụ quan trọng đối với các cơ quan quản lý giá cả thị trường. Hiện nay, lực lượng kiểm tra sẽ thường xuyên hoạt động nhằm phát hiện, xử lý nghiêm những hành vi gian lận để làm lành mạnh thị trường.

Vi Lâm - Kim Luôn