Trong 5 năm 2001-2005, ngành công nghiệp (CN) vùng Đông Nam bộ (ĐNB) đã duy trì tốc độ tăng trưởng cao, giá trị sản xuất công nghiệp (GTSXCN) tăng 17,25%/năm, chiếm tỷ trọng 50% cơ cấu của cả nước.
Trong 5 năm 2001-2005, ngành công nghiệp (CN) vùng Đông Nam bộ (ĐNB) đã duy trì tốc độ tăng trưởng cao, giá trị sản xuất công nghiệp (GTSXCN) tăng 17,25%/năm, chiếm tỷ trọng 50% cơ cấu của cả nước.
* Đâu là những ngành công nghiệp chủ lực của miền Đông?
5 năm qua (2001-2005), công nghiệp miền ĐNB tự hào về thành tích thu hút đầu tư nước ngoài (ĐTNN) với tỷ trọng chiếm 47% trong cơ cấu công nghiệp của vùng. Công nghiệp ĐTNN đã đóng một vai trò quan trọng trong phát triển công nghiệp với tổng vốn đầu tư khoảng 32,1 tỷ USD với khoảng 3.800 dự án, góp phần làm chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành và cơ cấu kinh tế của cả nước. Chỉ riêng xuất khẩu năm 2005, các tỉnh, thành ở vùng ĐNB đã chiếm hơn 80% so với cả nước (chủ yếu của TP. Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai và Bình Dương). Nhiều ngành công nghiệp chiếm ưu thế trong cả nước về quy mô sản xuất và trình độ công nghệ như: ngành công nghiệp điện - điện tử, hóa chất, cao su, plastic... Bên cạnh đó là những ngành đã có sẵn ưu thế như: khai thác tài nguyên khoáng sản và sản xuất vật liệu xây dựng, chế biến nông sản thực phẩm, dệt may, giày dép...
Tuy nhiên, theo các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp ĐNB, thì sự chuyển dịch cơ cấu các ngành CN chủ yếu của vùng chưa có bước đột phá, các ngành thu hút nhiều lao động vẫn chiếm tỷ trọng cao và ngược lại các ngành CN kỹ thuật cao, công nghệ hiện đại, giá trị gia tăng cao vẫn chiếm tỷ trọng nhỏ. Đồng thời, sự phát triển CN chưa đồng đều, vẫn còn tập trung chủ yếu ở TP. Hồ Chí Minh - Đồng Nai - Bà Rịa - Vũng Tàu - Bình Dương. Trong định hướng 5 năm 2006-2010, ĐNB xác định có 9 ngành công nghiệp chủ yếu dựa vào lợi thế so sánh của vùng. Đó là ngành CN khai thác và sản xuất vật liệu xây dựng (với tốc độ tăng trưởng 8-10%/năm, chủ yếu vẫn là ở "tứ giác" trọng điểm và đầu tư phát triển ngành này về phía Tây Ninh, Bình Phước); ngành CN chế biến nông, lâm sản thực phẩm và đồ uống (chiếm tỷ trọng 43,8% so với cả nước và chiếm 20,5% so với các ngành CN khác trong vùng và sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng 14 -16%/năm); ngành dệt may - giày dép (với mức tăng trưởng bình quân 16 -18%/năm); ngành công nghiệp giấy, sản phẩm từ giấy (12-14%/năm); ngành CN hóa chất, cao su, plastic (20-22%/năm); ngành CN cơ khí (22-24%/năm); ngành điện - điện tử, công nghệ thông tin (ngành này đang đứng vị trí thứ 6 trong các ngành CN của vùng); ngành CN chế biến và sản xuất đồ gỗ và ngành CN điện - nước...
* Liên kết để phát triển
Điều này đã được các nhà lãnh đạo công nghiệp trong vùng ĐNB khẳng định. Đặc biệt, trong 9 ngành CN chủ yếu của vùng đều đã có phân định rõ. Những tỉnh, thành có thế mạnh về ngành nào thì mời gọi đầu tư, khai thác nguồn lực, tiềm năng và lợi thế của mình để phát triển ngành đó. Nếu TP. Hồ Chí Minh ưu tiên cho các ngành: CN cơ khí chế tạo và gia công kim loại (lắp ráp ô tô, tàu thủy, máy nổ, máy công cụ thế hệ mới...), điện tử - tin học, phần mềm, hóa chất, sản xuất vật liệu mới, thì Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ tập trung phát triển CN khai thác chế biến dầu khí, CN hóa dầu, cơ khí phục vụ dầu khí, CN luyện và cán thép các loại, sản xuất hóa chất cơ bản, CN năng lượng, VLXD...; Đồng Nai sẽ ưu tiên phát triển CN chế biến nông sản, CN khai thác tài nguyên khoáng sản, dệt - may, giày dép, đồng thời khuyến khích đầu tư vào các ngành CN kỹ thuật cao, có hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao; phát triển ngành công nghiệp phụ trợ, tăng tỷ lệ nội địa hóa gắn với các ngành sản xuất linh kiện, phụ kiện, sửa chữa, bảo dưỡng...; Bình Dương tập trung phát triển cơ khí lớn (máy CN hạng trung, máy xây dựng, chi tiết và bộ phận xe ô tô, xe máy), CN chế biến nông lâm sản, thực phẩm, VLVD, da giày, hóa chất tiêu dùng. Riêng 4 tỉnh: Tây Ninh, Lâm Đồng, Bình Thuận và Bình Phước, thì tùy theo thế mạnh của từng nơi mà tập trung phát triển CN chế biến nông sản, lâm sản, CN khai khoáng, VLXD hay thủy điện, thủy hải sản, thủ công mỹ nghệ, CN kéo sợi bông...
Trong 5 năm tới, mục tiêu ngành CN ĐNB đề ra là phát triển ổn định, bền vững, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của cả nước. Tốc độ tăng trưởng GTSXCN bình quân giai đoạn 2006-2010 của ĐNB đạt 17,8%/năm, so với 5 năm trước đó là 17,25%. Trong phân công phát triển, vùng ĐNB quan tâm đến việc hỗ trợ nhau để chuyển dịch cơ cấu kinh tế của từng địa phương sẽ tỷ lệ thuận với phát triển chung của toàn vùng. Trong khi các tỉnh, thành trong tứ giác động lực sẽ giảm dần các dự án có công nghệ trung bình, sử dụng đông lao động phổ thông, thì các tỉnh vùng vành đai của tứ giác động lực có thể phát triển đón nhận những dự án này để sử dụng hợp lý nguồn lao động có sẵn và chuyển dịch dần cơ cấu kinh tế, tăng tỷ trọng CN lên nhanh hơn.
Tuy nhiên, vấn đề đau đầu nhất hiện nay của CN vùng ĐNB vẫn là thiếu vắng bàn tay quy hoạch trong chiến lược phát triển ngành CN của địa phương gắn với CN vùng và CN của cả nước. Nếu như chưa có một quy hoạch chung cho vùng ĐNB gắn với phát triển CN chung của cả nước sẽ không tránh khỏi sự trùng lắp trong đầu tư, dẫn đến cạnh tranh lẫn nhau bằng mọi giá và gây lãng phí về đầu tư, quản lý... Thực tế thời gian qua đã có sự trùng lắp trong cơ cấu sản phẩm, chưa có sự phối hợp để xác định sản phẩm CN chủ lực của vùng, phát triển ngành công nghiệp phụ trợ, phát triển vùng nguyên liệu. Một vấn đề không kém phần tế nhị nữa là việc phân công, phân cấp trong quản lý Nhà nước về CN trên địa bàn còn có sự chồng chéo, do vậy mới xảy ra tình trạng ngành CN ở các địa phương không nắm được hiện trạng, thực lực, ngành nghề sản xuất của các doanh nghiệp trong các khu công nghiệp, khu chế xuất. Vấn đề này chúng tôi đã đặt ra với Thứ trưởng Bộ CN Nguyễn Xuân Thúy nhưng dường như câu trả lời vẫn còn ở phía trước! Điều này có nghĩa là, muốn phát triển bền vững, muốn thể hiện rõ vai trò là vùng kinh tế động lực của cả nước, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, trước mắt vùng ĐNB vẫn phải thể hiện sự năng động, bản lĩnh, tự vượt lên những khó khăn để giữ vững tốc độ phát triển, đạt hiệu quả về kinh tế cũng như trong quản lý liên kết vùng.
Bài, ảnh : Kim Loan
- Vina cà phê xây dựng thương hiệu uy tín toàn cầu đảm bảo cho sự phát triển lâu dài.
![[Video_Chạm 95] Phường Bình Phước](/file/e7837c02876411cd0187645a2551379f/122025/4_c95_binh_phuoc.mp4.00_00_45_19.still001_20251221105654.jpg?width=400&height=-&type=resize)
