Dự án điện rác: Khi nào thực hiện?

Trên địa bàn Đồng Nai hiện có 2 dự án xử lý rác thải sinh hoạt bằng công nghệ đốt thu hồi nhiệt phát điện (điện rác) được đề xuất thực hiện. Theo đó, 1 dự án đã được đưa vào quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2011-2020 có xét đến năm 2030 (Quy hoạch điện VII điều chỉnh), 1 dự án đang trình Bộ Công thương thẩm định.

Lò đốt rác thải nguy hại tại Khu xử lý chất thải xã Quang Trung (H.Thống Nhất). Ảnh: L.An

Nếu 2 dự án trên được triển khai trước năm 2030 thì 10 năm tới tỉnh không phải đầu tư thêm dự án xử lý rác sinh hoạt mà còn có thêm nguồn năng lượng phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.

* Chờ thẩm định, phê duyệt

Nhiều năm trước, Đồng Nai có chủ trương đầu tư các dự án điện rác để vừa giảm tỷ lệ chôn lấp, vừa bổ sung nguồn năng lượng cho phát triển kinh tế - xã hội. Năm 2017, một doanh nghiệp đề xuất triển khai dự án Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt phát điện tại xã Vĩnh Tân (H.Vĩnh Cửu) với diện tích 12ha, công suất 1,2 ngàn tấn rác/ngày và tổng vốn đầu tư hơn 2 ngàn tỷ đồng.

Sau đó, UBND tỉnh hoàn thiện hồ sơ trình và được Thủ tướng Chính phủ đồng ý bổ sung vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh vào năm 2018. Tuy nhiên, sau nhiều năm dự án vẫn chưa thể tiến hành các bước lập hồ sơ, mời thầu, triển khai.

Dự án Nhà máy điện rác tại xã Quang Trung (H.Thống Nhất) do Công ty CP Dịch vụ Sonadezi đề xuất thực hiện năm 2019. Chủ đầu tư đã quy hoạch sẵn hơn 3ha, chuẩn bị nguồn lực về tài chính, tìm hiểu công nghệ và xây dựng kế hoạch đầu tư với 3 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 xử lý 150 tấn rác/ngày. Doanh nghiệp đã kiến nghị UBND tỉnh trình Bộ Công thương, Chính phủ bổ sung dự án vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh để triển khai nhưng đến nay chưa được duyệt.

Nói về nguyên nhân các dự án điện rác “giậm chân tại chỗ”, Phó giám đốc Sở Công thương Thái Thanh Phong cho rằng, dự án Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt phát điện tại xã Vĩnh Tân đã được bổ sung vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh năm 2018, đây là cơ sở quan trọng để xây dựng nhà máy và bán điện cho hệ thống lưới điện quốc gia.

Theo ông Phong, thời điểm đó dự án chưa thực hiện được vì đất thực hiện dự án là đất công, phải xác định đấu giá hay giao đất cho nhà đầu tư nên bị chững lại. Còn dự án Nhà máy điện rác tại xã Quang Trung, doanh nghiệp nôn nóng thực hiện, UBND tỉnh đã hoàn thiện hồ sơ trình Bộ Công thương vào tháng 4-2021 nhưng thời điểm đó Bộ đang làm Quy hoạch điện VIII, vì thế không bổ sung dự án vào Quy hoạch điện VII.

Ông Phong thông tin thêm, Quy hoạch điện VIII Bộ Công thương đang làm theo hướng không ghi cụ thể từng dự án mà phân bổ trong 5-10 năm mỗi địa phương được bao nhiêu MW điện sinh khối (điện rác, điện mặt trời, điện gió…). Trên cơ sở được phân bổ, địa phương đề xuất dự án. Các dự án điện sinh khối được hưởng ưu đãi về đầu tư, bán điện theo quy định.

* Thông qua chủ trương đầu tư dự án điện rác 1,2 ngàn tấn/ngày

Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi cho biết, tại Kỳ họp thứ 9 - kỳ họp chuyên đề HĐND tỉnh vừa diễn ra ngày 22-9, HĐHD tỉnh đã thống nhất cao và thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án Nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt phát điện tại xã Vĩnh Tân theo hình thức đối tác công tư (PPP), hợp đồng xây dựng - sở hữu - kinh doanh (BOO). Dự án quy mô 12ha, giai đoạn 1 xử lý 800 tấn rác/ngày và công suất phát điện 20MW; giai đoạn 2 nâng xử lý 1,2 ngàn tấn/năm và công suất phát điện là 30MW điện. Tổng mức đầu tư hơn 2,2 ngàn tỷ đồng, trong đó vốn chủ sở hữu khoảng 17%, còn lại huy động, không sử dụng ngân sách.

Tới đây, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo các sở, ban, ngành hoàn tất các thủ tục để thực hiện đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về đấu thầu và PPP. Trong đó, việc lựa chọn nhà đầu tư phải đáp ứng yêu cầu có năng lực và kinh nghiệm, sử dụng công nghệ đốt rác tiên tiến, xử lý tro bay và tro đáy theo quy định về môi trường. Mục tiêu giai đoạn 1 sẽ vận hành vào năm 2025 và sau năm 2030 thực hiện giai đoạn 2.

Với dự án điện rác tại xã Quang Trung, Giám đốc Khu xử lý chất thải xã Quang Trung Trần Thị Thúy cho biết, công ty đã chuẩn bị sẵn nguồn lực, quỹ đất, khi có quyết định đầu tư sẽ bắt tay vào làm ngay. Dự án dự kiến đầu tư 3 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 xử lý chất thải 150 tấn/ngày và công suất phát điện là 3,4MW, một phần điện sẽ được sử dụng cho hệ thống lò sấy, còn lại phát lên lưới để bán điện cho ngành điện. Giai đoạn 2 và 3, tùy theo hiệu quả kinh tế mà giai đoạn 1 đem lại để quyết định đầu tư. Dự án có tổng vốn đầu tư hơn 27 triệu USD, trong đó 30% của công ty còn lại vay.

Theo chia sẻ của Phó giám đốc Sở TN-MT Trần Trọng Toàn, đốt rác phát điện là công nghệ đang được khuyến khích đầu tư vì không chỉ xử lý triệt để rác, mà còn có thể thu hồi năng lượng tái sinh và góp phần thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn. Hiện một số tỉnh, thành phố đã có dự án đi vào hoạt động và mang lại hiệu quả tích cực cả về kinh tế lẫn môi trường.

Lê An