Nhan nhản "bẫy" bán hàng trả góp

Bán hàng trả góp không còn là hình thức mới mẻ ở Đồng Nai, nhưng nếu không tỉnh táo tính toán, đây sẽ trở thành cái "bẫy" với người mua bởi lãi suất phải trả rất cao.

Bán hàng trả góp không còn là hình thức mới mẻ ở Đồng Nai, nhưng nếu không tỉnh táo tính toán, đây sẽ trở thành cái “bẫy” với người mua bởi lãi suất phải trả rất cao. Tìm hiểu ở nhiều nơi, có thể nhận ra thực chất người mua hàng vẫn trả lãi suất từ 16-30%/năm dưới hình thức phí.

Một cửa hàng bán hàng lãi suất 0% trên đường Phạm Văn Thuận (TP.Biên Hòa) nhưng thực tế lãi suất được ngụy trang bằng phí

[links()]Dọc các tuyến đường chính của các huyện, TX.Long Khánh, TP.Biên Hòa có rất nhiều cửa hàng treo biển bán hàng trả góp lãi suất 0%. Những mặt hàng được bán rất phong phú gồm: điện máy, điện tử, đồ gia dụng... Song, “lãi suất 0%” chỉ là lời chào mời không có thực.

* Hàng trả góp “bủa vây” người nghèo

Chị Trần Ngọc Mai, một người dân ở phường Long Bình (TP.Biên Hòa) cho hay: “Tôi làm nhân viên văn phòng, thu nhập không cao nên chọn mua máy tính xách tay theo hình thức  trả góp với giá niêm yết tại cửa hàng là 10 triệu đồng, thời hạn trả  trong 1 năm. Mỗi tháng ngoài tiền gốc phải đóng tôi còn phải chi thêm phí cho người đi thu tiền. Đến khi trả hết, tôi tính toán lại giá trị thực trả cho chiếc máy tính lên đến 12,5 triệu đồng, tương đương lãi suất 25%/năm”.

Trường hợp như chị Mai không phải là hiếm, rất nhiều người sau khi mua hàng rồi và đến lúc trả tiền gốc, phí hằng tháng mới phát hiện mình bị “lừa”, nhưng cũng không có cách nào đành phải ấm ức trả hết vì hợp đồng đã ký.

Thực tế cho thấy, việc mua sắm điện thoại, máy tính, máy giặt, tivi, tủ lạnh, đồ gia dụng...không phải là vấn đề quá lớn đối với những người có thu nhập khá. Song với người nghèo, công nhân, người thu nhập thấp… có tài chính hạn hẹp, không đủ khả năng thanh toán một lần, nhiều người chọn hình thức trên để có những tiện nghi tối thiểu cho cuộc sống.

Nắm bắt nhu cầu của người có thu nhập thấp, nhiều cửa hàng điện máy, điện tử, đồ gia dụng đã hợp tác với một số công ty tài chính kinh doanh không lành mạnh. Để thu hút người tiêu dùng, không ít cửa hàng đã trưng biển bán hàng “trả góp không lãi suất”.

Rất dễ thấy, trên nhiều tuyến đường lớn qua các khu đông dân cư, những cửa hàng bán hàng như vậy mọc lên nhan nhản. Theo anh Nguyễn Văn V., một nhân viên tư vấn bán hàng tại Siêu thị điện máy - nội thất C. (xã Hố Nai 3, huyện Trảng Bom), mỗi tháng cửa hàng nhận được hơn 300 hợp đồng mua hàng trả góp. Điều này cho thấy nhu cầu mua sản phẩm thanh toán dần ở các khu đô thị, khu đông dân cư rất lớn.

Chính sách bán hàng trả tiền dần từng tháng hiện nay cũng khá dễ dàng. Người tiêu dùng chỉ cần photo chứng minh nhân dân và hộ khẩu là có thể mua nhiều loại hàng hóa trị giá từ vài triệu đồng đến cả trăm triệu đồng. Đối tượng mua  phần lớn là người nghèo, người có thu nhập thấp.

Qua tìm hiểu của phóng viên, rất nhiều điểm bán hàng tại TP.Biên Hòa và các huyện Trảng Bom, Long Thành, Nhơn Trạch, Thống Nhất... đang gạt người tiêu dùng là cho trả chậm không lãi, nhưng người mua buộc phải thanh toán một số khoản “phí” hằng tháng. Khoản “phí” này khá cao, tương đương với lãi suất từ 18-30%/năm tùy theo sản phẩm và nơi bán.

Ông Lê Trọng Hiển, một người dân ở thị trấn Long Thành, huyện Long Thành kể: “Vợ chồng tôi đều làm công nhân, thu nhập thấp lại phải thuê nhà ở nên sau khi trừ chi phí không còn bao nhiêu, đành phải chọn mua chiếc tủ lạnh theo hình thức trả góp. Thấy trung tâm điện máy tư vấn bán bằng giá niêm yết, song nếu chưa đủ tiền có thể trả trong vòng 6 tháng nên tôi đã mua. Ai ngờ đến tháng thanh toán tiền gốc còn đóng thêm bảo hiểm tiền cho vay. Do thấy khá cao, tôi nhẩm tính lại chiếc tủ lạnh giá gần 13 triệu đồng, sau 6 tháng trả hết, lãi cao gấp 3 lần vay ngân hàng”.

Ông Hiển liên hệ với trung tâm yêu cầu giải thích rõ về việc thu tiền bảo hiểm quá cao thì được nhân viên trả lời rằng họ bán bằng giá niêm yết và khách có nhu cầu thanh toán dần thì họ liên hệ giúp với công ty tài chính, còn số tiền phải nộp thêm là do công ty thỏa thuận với người mua, trung tâm không liên quan.

* Nhiều “chiêu” móc hầu bao khách

Hiện nay, nhiều cửa hàng của những thương hiệu lớn tại Đồng Nai đều có treo biển quảng cáo bán hàng trả góp lãi suất 0%. Nhưng thực chất, lãi suất được che đậy bằng “bình phong” là một khoản phí cho người thu tiền, bảo hiểm tiền cho vay. Khách hàng đã trót mua  sản phẩm trả góp không lãi suất đến khi phát hiện ra thì đã muộn, đành phải ngậm ngùi móc hầu bao chi trả, dù lãi cao ngất ngưởng. Trường hợp hằng tháng đến ngày thanh toán tiền, người mua chưa kịp trả, chậm lại 2-3 ngày thì sẽ bị cộng thêm một khoản phạt khá cao.

Quảng cáo bán hàng điện máy trả góp với lãi suất 0%

Chị Hoàng Thu Vân, người dân ở xã Hiệp Phước (huyện Nhơn Trạch) cho biết: “Vì không dư dả, tôi mua 1 điện thoại Galaxy Note 9, giá gần 23 triệu đồng theo hình thức trả dần. Theo thỏa thuận, tôi sẽ đưa trước 9,2 triệu đồng, số tiền còn lại chia ra đóng trong 12 tháng. Lúc ký hợp đồng họ chỉ nói sẽ nộp thêm một chút cho nhân viên thu tiền, nhưng khi  trả xong tôi nhẩm lại thấy  mất hơn 3,7 triệu đồng so với giá gốc của chiếc điện thoại. Bên cạnh đó, hai  lần tôi trả trễ mấy ngày so với thời hạn quy định còn  bị phạt khoảng 200 ngàn đồng. Tôi tính ra lãi suất phải trả khi mua điện thoại là xấp xỉ 30%/năm”.

Nhiều người cho biết, vì lý do tài chính không dư giả nên mới mua hàng trả góp, nhưng khi mua rồi mới thấy “dại” vì nếu vay ngân hàng thì lãi suất ngắn hạn, trung hạn chỉ bằng 1/3 mức lãi mua hàng trả góp. Vay ngân hàng đến ngày thanh toán nếu trả chậm từ 2-4 ngày thì số tiền phạt cũng không đáng kể.

Theo ông Nguyễn Hùng Mạnh, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh Đồng Nai, lãi suất cho vay của các ngân hàng trên địa bàn tỉnh chỉ 6-9%/năm đối với ngắn hạn; 9-11%/năm đối với trung và dài hạn.

* Len lỏi về vùng sâu

Không chỉ tập trung ở những khu đô thị, khu đông dân cư, các “chiêu” bán hàng trả góp còn len lỏi cả về vùng sâu, vùng xa. Nhiều nhân viên bán hàng đi chào hàng tại từng gia đình với rất nhiều sản phẩm khác nhau như: điện máy, điện tử, đồ gia dụng, sản phẩm chăm sóc sức khỏe, máy lọc nước... Với quảng cáo “không lãi suất” và cho trả hằng tháng, nhiều người dân nông thôn tin tưởng mua hàng. Chưa kể, ngoài việc phải trả lãi suất cao ngất ngưởng được ngụy tạo là phí, bảo hiểm tiền cho vay, trả công người thu tiền nhiều sản phẩm còn bị đẩy giá cao hơn giá trị thực từ 1,5-2,5 lần.

Biểu đồ so sánh một số mức lãi suất cho vay phổ biến tại các ngân hàng thương mại, mức lãi suất thực chất phải trả khi mua hàng trả góp trên thị trường so với mức lãi suất cho vay cao nhất theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015 mức lãi suất cho vay cấu thành tội cho vay lãi nặng theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 (đơn vị tính: %/năm). (Thông tin: Hương Giang - Đồ họa: Hải Quân)

Bà Nguyễn Thị Thu, người dân xã Xuân Tây (huyện Cẩm Mỹ) kể: “Nhân viên đến nhà tư vấn bán gối mát-xa hồng ngoại của Nhật giúp người dùng hết đau nhức cổ, lưng, chân và cho dùng thử. Dùng thử sản phẩm thấy cổ và chân bớt nhức mỏi nên tôi đã mua với giá 1,4 triệu đồng. Vì không có tiền dư nên tôi  thanh toán dần  trong 3 tháng và mỗi tháng cộng thêm 50 ngàn đồng tiền phí. Tuy nhiên khi con tôi đi làm xa về, kiểm tra trên mạng thì chiếc gối này chỉ có giá 550 ngàn đồng”. Bà Thu rất bức xúc vì đã khó khăn, phải mua hàng trả góp tưởng không phải trả lãi suất, không ngờ mất thêm cả triệu đồng.

Tương tự, bà Ngô Thị Hà, ở xã Xuân Thiện (huyện Thống Nhất) cũng vì gia đình khó khăn nên mua 1 bộ nồi inox trả góp không lãi suất giá 1,3 triệu đồng, trả  trong 4 tháng, bồi dưỡng cho người đi thu tiền là 45 ngàn đồng/tháng. Đến khi bà có dịp lên TP.Biên Hòa ghé siêu thị mới biết bộ nồi đó giá bán chỉ gần 900 ngàn đồng. Như vậy, bà Hà mất thêm gần 600 ngàn đồng.

Ở các xã vùng sâu, vùng xa như: Nam Cát Tiên, La Ngà, Phú Thịnh (huyện Tân Phú); Thanh Sơn, Suối Nho, Gia Canh (huyện Định Quán); xã Xuân Thành, Xuân Bắc, Xuân Hòa (huyện Xuân Lộc)... các đối tượng bán hàng trả góp không lãi suất cũng tràn về ngày một nhiều. Và đây là một hình thức “bẫy” người thu nhập thấp, người nghèo một cách tinh vi và rất nhiều người đã rơi vào. Hầu hết người tiêu dùng đã trót mua hàng dạng này đều phải chịu cảnh “ấm ức” vì chuyện đã rồi và cũng không biết phải “kêu” ai.

  Uyển Nhi