Huyện Xuân Lộc: Nông thôn mới trên vùng đất lửa

Xuân Lộc vừa vinh dự được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng trao bằng công nhận huyện nông thôn mới năm 2014. Đây là huyện đầu tiên của cả nước đạt chuẩn nông thôn mới. Vùng đất lửa năm xưa với bao mất mát nay lại đi đầu trong công cuộc xây dựng nông thôn mới.

Bí thư Tỉnh ủy Trần Đình Thành thăm vườn tiêu của “vua” tiêu Trần Hữu Thắng ở xã Xuân Thọ.

Theo Bí thư Tỉnh ủy Trần Đình Thành, Xuân Lộc là vùng đất lửa trong kháng chiến; nông dân phải trải qua nhiều tổn thương: thời chiến tranh, thời nóng vội cải cách nông nghiệp. Bắt đầu xây dựng nông thôn mới từ xuất phát điểm rất thấp nên việc Xuân Lộc đi đầu hoàn thành nông thôn mới có ý nghĩa lớn cho chương trình nông thôn mới của toàn tỉnh.

* Mảnh đất của những kỳ tích

Xuân Lộc, một địa danh được cả nước và thế giới biết đến với lịch sử hào hùng 21 ngày đêm chiến đấu vô cùng anh dũng của quân và dân để mở tung cánh cửa thép phía Đông tiến vào giải phóng Sài Gòn, giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước. Những chiến công vang dội của quân và dân Xuân Lộc được Đảng, Nhà nước ghi nhận và phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân vào năm 1999.

Cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp ở huyện Xuân Lộc

Sau ngày đất nước thống nhất, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thử thách, toàn Đảng, toàn dân Xuân Lộc tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng trong đấu tranh để khắc phục hậu quả chiến tranh, đầu tư phát triển sản xuất. Một lần nữa, Xuân Lộc đạt được danh hiệu cao quý Anh hùng lao động trong thời kỳ đổi mới vào năm 2011. Và sau 5 năm phấn đấu bằng nhiều cách làm đầy sáng tạo, quyết liệt, Xuân Lộc lại dẫn đầu trong xây dựng nông thôn mới, trở thành huyện nông thôn mới đầu tiên của cả nước.

Tại lễ công bố và đón nhận danh hiệu nông thôn mới, Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Quốc Thái nhận xét, Xuân Lộc là huyện miền núi, nghèo, điểm xuất phát thấp, ngoài lao động và đất đai, không có một thế mạnh nào khác. Chính vì vậy, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai đã chọn Xuân Lộc làm điểm để triển khai thực hiện nông thôn mới với phương châm “Xuân Lộc phải đi từ đất và lao động đi ra và lấy chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, phát triển ngành nghề nông thôn để đi lên”. Trên cơ sở đó, huyện Xuân Lộc đã tập trung vào phát triển sản xuất nông nghiệp, ngành nghề nông thôn để nâng cao thu nhập, giảm nghèo và thực hiện các chính sách an sinh xã hội làm khâu đột phá.

Tạo nên những kỳ tích của vùng quê nghèo khó đó chính là người dân, là những nông dân chân lấm tay bùn. Theo Bí thư Tỉnh ủy Trần Đình Thành, nông dân chính là chủ thể trong quá trình xây dựng nông thôn mới. Họ đã và đang tiếp tục phát huy tinh thần cách mạng tiến công, với ý chí vươn lên không cam chịu đói nghèo, lạc hậu. Từ phong trào sản xuất - kinh doanh giỏi với tinh thần năng động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, hăng say lao động, Xuân Lộc xuất hiện ngày càng nhiều những “vua tiêu”, “vua bắp”... được cả nước và thế giới vinh danh, công nhận.

Ông Phan Thanh Xứng, Chủ tịch UBND xã Xuân Thọ, nhận xét: “Ngày càng nhiều các hộ nông dân trong xã đạt và vượt năng suất của “vua” tiêu Trần Hữu Thắng. Ngoài cây tiêu, địa phương có nhiều mô hình trồng cà phê, rau màu... cũng cho lợi nhuận cao. Khoảng 55% hộ nông dân trong xã đạt mức sống khá, giàu. Đặc biệt, ấp Thọ Trung chủ yếu là người dân tộc thiểu số, cuộc sống đặc biệt khó khăn nay hầu như đã hết hộ nghèo. Nhờ các chương trình quốc gia cây, con chủ lực; hỗ trợ giống dê, bò... nhiều hộ nghèo trong xã được hỗ trợ đầu tư vài con bò đến nay đã có đàn bò vài chục con, cuộc sống ngày càng khá giả”.

* Biến sỏi đá thành cơm

Căn cứ quy hoạch nông nghiệp và quy hoạch vùng khuyến khích phát triển chăn nuôi được UBND tỉnh phê duyệt, huyện Xuân Lộc đã tích cực chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu cây trồng, cơ cấu mùa vụ và ứng dụng cơ giới hóa vào sản xuất để hình thành các vùng chuyên canh, như: gần 1.570 hécta cây xoài; trên 1.870 hécta cây hồ tiêu; trên 1.900 hécta cây ăn trái đặc sản chất lượng cao, như: chôm chôm nhãn, chôm chôm thái; sầu riêng G6; xoài cát Hòa lộc; gần 280 hécta cây thanh long, chủ yếu là thanh long ruột đỏ và trên 640 hécta cây rau các loại, hầu hết đều sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP. Trong đó, trên 90% diện tích các loại cây trồng đều sử dụng giống mới. Đặc biệt, Xuân Lộc còn được xem là thủ phủ cây bắp lai với tổng diện tích gieo trồng hàng năm trên 12 ngàn hécta. Nhờ địa phương đầu tư mạnh trong việc nâng cấp các tuyến kênh mương nội đồng, đảm bảo phục vụ tưới tiêu nên diện tích bắp đông - xuân ngày càng được người dân mở rộng theo mô hình “2 bắp và 1 lúa”, đạt thu nhập hơn 120 triệu đồng/hécta/năm. Nông dân đang thí điểm mô hình trồng 4 vụ bắp/năm để cung cấp thức ăn phục vụ chăn nuôi. Theo đó, huyện đã phát triển được 5.540 hécta cây hàng năm và gần 12.130 hécta cây lâu năm, đạt mức thu nhập từ 120-250 triệu đồng/hécta/năm.

Từ năm 2009-2014, huyện đã tổ chức 23 đợt ra quân làm công tác dân vận với tổng giá trị thực hiện gần 134 tỷ đồng để đầu tư các công trình phúc lợi và công tác giảm nghèo. Hiện tỷ lệ hộ sử dụng điện trên địa bàn huyện đạt 99,7%; trên 95,52% số hộ có nhà ở đạt chuẩn của Bộ Xây dựng. Hệ thống trường học được đầu tư ngày một hoàn thiện, hiện 100% trường học trên địa bàn huyện có cơ sở vật chất đạt chuẩn quốc gia, 52/67 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt tỷ lệ 77,6%. 15/15 xã, thị trấn đạt chuẩn phổ cập trung học phổ thông.

Ông Nguyễn Minh Nhật, Bí thư Huyện ủy Xuân Lộc, cho biết: “Để phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người nông dân, huyện đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, gắn phát triển nông nghiệp với công nghiệp chế biến, phát triển ngành nghề nông thôn gắn với sản xuất thị trường nên đã hình thành sự liên kết giữa nông nghiệp - công nghiệp - dịch vụ, đồng thời tiếp tục nhân rộng thêm các mô hình kinh tế hợp tác.

* Nâng chất nông thôn mới

Ở Xuân Lộc, phong trào xã hội hóa làm đường giao thông nông thôn không chỉ phát triển rộng khắp mà còn nhận được sự hưởng ứng nhiệt thành của các tầng lớp nhân dân, từ việc đóng góp tiền của, công lao động đến việc hiến đất làm đường. Trong số trên 12.700 tỷ đồng được huyện Xuân Lộc sử dụng xây dựng nông thôn mới từ năm 2009 đến nay, ngân sách của địa phương đầu tư khoảng 1.635 tỷ đồng, còn lại trên 11.000 tỷ đồng là do người dân và doanh nghiệp đóng góp. Trong đầu tư đường giao thông nông thôn, các tuyến đường do huyện quản lý đạt tỷ lệ nhựa hóa gần 90%; đường liên xã đạt trên 99,5% và đường ấp, ngõ xóm, trục chính nội đồng cứng hóa đạt 100%.

Hiện toàn huyện có 37 hợp tác xã (HTX), 2 quỹ tín dụng nhân dân và 437 câu lạc bộ (CLB) nông nghiệp, thu hút trên 12.200 hội viên tham gia với tổng diện tích cây trồng trên 12.400 hécta. Năng suất cây trồng, vật nuôi trong các CLB đều tăng từ 1,5-2 lần so với mức bình quân chung. Nhiều CLB năng suất cao, như: CLB tiêu năng suất cao xã Xuân Thọ, CLB thanh long Xuân Hưng, HTX xoài Suối Lớn, HTX rau sạch Trường An, rau sạch Xuân Tiến... đạt mức thu nhập trên 300 triệu đồng/héca. Năm 2014, mức thu nhập bình quân đầu người của người dân huyện Xuân Lộc đạt gần 37,6 triệu đồng/người/năm (tăng hơn gấp 3 lần so với năm 2008), tỷ lệ hộ nghèo từ hơn 8% giảm chỉ còn 1%.

Theo bà Nguyễn Thị Cát Tiên, Phó chủ tịch UBND huyện Xuân Lộc: “Sau khi đạt các tiêu chí nông thôn mới, Xuân Lộc đã xây dựng ngay bộ tiêu chí nông thôn mới nâng cao. Cụ thể, đường giao thông làm xong đến đâu địa phương đã vận động nhân dân đóng góp làm hệ thống đèn chiếu sáng trên tất cả các tuyến đường trong khu vực dân cư do xã quản lý. Đến nay, các xã đã lắp đặt được 383/481 km đường dây điện với 9.458 bóng đèn với tổng vốn do dân đóng góp gần 5 tỷ đồng”. Huyện còn vận động, khuyến khích nhân dân làm hàng rào, trồng cây, trồng hoa, tạo cảnh quan đẹp mắt trên các tuyến đường. Vận động 100% hộ dân sinh sống dọc các tuyến đường đăng ký thực hiện thu gom rác thải đúng quy định, đảm bảo tiêu chí nâng cao “sáng, xanh, sạch, đẹp”. Việc thực hiện nếp sống văn minh, không vi phạm an toàn giao thông, giữ vững an ninh trật tự đang tạo thành phong trào thi đua rộng khắp và có sức lan tỏa mạnh mẽ trong từng thôn, xóm.

Sự thành công trong xây dựng nông thôn mới là nhờ huyện ủy đã chỉ đạo gắn kết chặt chẽ giữa việc học tập, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở và phong trào thi đua dân vận khéo.

Bình Nguyên - Thanh Cường