Vì sao giá cao? (Bài cuối)

Nhiều loại thực phẩm chức năng (TPCN) bị thổi phồng về công dụng khiến người tiêu dùng ngộ nhận đây là “thần dược” trong phòng và điều trị bệnh. Họ sẵn sàng chi số tiền lớn để mua sản phẩm với hy vọng chữa khỏi bệnh nan y hoặc mang lại sắc đẹp, tuổi trẻ cho chị em phụ nữ.

Chỉ cần biết đọc, biết viết thì từ người nội trợ, bán vé số đến bác sĩ, giảng viên đại học… đều được mời tham gia mạng lưới bán hàng đa cấp cho các hãng sản xuất TPCN.

* Thổi phồng công dụng

Tại một hội thảo giới thiệu sản phẩm của nhãn hàng A. vừa diễn ra ở một khách sạn 4 sao của TP. Biên Hòa, anh V., người tư vấn, vừa thử nghiệm sản phẩm cho người xem chứng kiến vừa liên tục phân tích công dụng của các loại TPCN. Tuy những sản phẩm giới thiệu đều thuộc nhóm bổ sung chất dinh dưỡng, như: vitamin, omega 3, chất xơ…, nhưng đều có tác dụng thần kỳ theo kiểu: “Vitamin C, chất xơ đều có công dụng lọc chất độc ra khỏi cơ thể con người; canxi giúp chống lại 147 loại bệnh liên quan đến xương” - anh V. hào hứng.

Một lọ 60 viên vitamin E có giá bán lẻ là 614 ngàn đồng. Ảnh: B.Nguyên

Giới thiệu loại bột bổ sung protein (giá bán lẻ 874 ngàn đồng/450g), anh V. so sánh: “Một muỗng bột này có lượng đạm và chất dinh dưỡng tương đương với một lạng yến sào trị giá 7 triệu đồng” để cho thấy sản phẩm của nhãn hàng A. rẻ đến mức nào! Tuy trên bao bì sản phẩm, loại bột protein này chỉ nêu tác dụng “giúp tăng cường sức đề kháng, giảm mệt mỏi, giảm nguy cơ mắc một số bệnh tim mạch”, nhưng anh V. lại giới thiệu rất nhiều tác dụng khác, nhất là nhấn mạnh vào công dụng “giúp người già chống lão hóa, bảo vệ bao tử, chữa viêm loét dạ dày, thậm chí còn có thể dùng để bôi giúp vết thương ngoài da mau lành”.

Luôn được quảng cáo là “cơ hội đổi đời” nếu tham gia mạng lưới, nhưng thực tế, không ít người khi bị thuyết phục tham gia bán hàng đa cấp đã đổi đời… theo chiều hướng xấu. Chị N., người dân ngụ tại TP. Biên Hòa chia sẻ, em gái của chị từng là nhà phân phối cho nhãn hàng A., bỏ mười mấy triệu đồng mua sản phẩm để đủ chỉ tiêu được hưởng hoa hồng cao. Theo lời khuyên, bản thân chị N. cũng sử dụng sản phẩm chăm sóc sắc đẹp của hãng trên rồi mời chào từ họ hàng đến bạn bè, hàng xóm xung quanh mua sản phẩm. Sau một thời gian sử dụng sản phẩm chăm sóc sắc đẹp, da chị N. bị dị ứng nổi mụn khắp mặt, hàng lại không bán được vì giá quá cao. Chị N. rơi vào cảnh “tiền mất tật mang”.

Cô T., ngụ tại huyện Vĩnh Cửu cũng bức xúc, giờ cả gia đình cô đều ác cảm với việc bán hàng đa cấp. Thời trước, con trai cô cũng bị bạn bè thuyết phục bỏ nghề đang làm, đi bán hàng đa cấp cho hãng L. Thu nhập cao chưa thấy đâu mà con trai cô liên tục phải bù tiền mua hàng để đạt chỉ tiêu của hệ thống. Sản phẩm mua về chất đống trong nhà không bán được vì giá cao, cuối cùng phải năn nỉ người thân quen trong gia đình, bạn bè mua ủng hộ dù không mấy tin tưởng vào những sản phẩm giá trên trời này. Sau vài tháng, con cô T. phải ra khỏi hệ thống bán hàng đa cấp vì đã mất hàng chục triệu đồng đầu tư mua sản phẩm, tiền mất mà họ hàng, làng xóm ai cũng e ngại vì bị chèo kéo mua hàng.

Anh V.M.T., một khách hàng từng mua TPCN của nhãn hàng L., bức xúc: “Gia đình tôi có người bị ung thư, khi nghe một nhân viên bán hàng đa cấp giới thiệu về dòng TPCN mang lại hiệu quả rất tốt cho bệnh này, tôi đã phải trả giá tiền khá cao để mua sản phẩm. Sau khi người nhà sử dụng, tôi không thấy có chút chuyển biến tốt nào về sức khỏe như lời người bán quảng cáo”.

Dược sĩ Võ Thị Quỳnh Như, Trưởng khoa dược, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai lo ngại, đối với thuốc thì trước khi công bố ra thị trường đều phải tiến hành thử nghiệm lâm sàng, nhưng TPCN thì không cần qua bước này. Trên bao bì của nhiều loại TPCN buộc phải ghi rõ: “Thực phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.” “Đây chỉ là thực phẩm để hỗ trợ sức khỏe, không hề có công dụng chữa bệnh như quảng cáo” - dược sĩ Như nói.

* Giá cao vì bán hàng đa cấp

Đa số các công ty sản xuất, kinh doanh TPCN lựa chọn hình thức bán hàng đa cấp với mức chiết khấu và hoa hồng rất cao cho người tham gia mạng lưới. Điều đáng nói ở chỗ, ai cũng có thể trở thành nhà phân phối của mạng lưới chỉ với động tác mua hồ sơ đăng ký (mức phí trên dưới 200 ngàn đồng/bộ) mà không cần bất cứ một yêu cầu gì về trình độ, kiến thức.

Nhân viên bán hàng đa cấp của nhãn hàng A. đang giới thiệu sản phẩm tại hội nghị khách hàng. Ảnh: H.Đăng

So sánh giá bán trên thị trường, các loại TPCN chỉ là sản phẩm hỗ trợ nhưng lại đắt gấp nhiều lần giá thuốc chữa bệnh. Và những TPCN hỗ trợ chữa bệnh, nhất là bệnh nan y thường cao hơn nhiều so với thực phẩm chỉ bổ sung dinh dưỡng. Những người bán hàng đa cấp luôn nhấn mạnh sự ưu việt của hình thức kinh doanh này do tiết kiệm một khoản chi phí khổng lồ để xây dựng mạng lưới cửa hàng, đội ngũ nhân viên, quảng cáo. Ở đây, họ không bán hàng mà đang chia sẻ về một dòng sản phẩm tuyệt vời cho sức khỏe. Nhưng thực tế, giá bán TPCN theo hình thức đa cấp luôn thuộc hàng xa xỉ với mức giá trên trời.

Theo bà Quách Thị Hằng, đại diện Nhà thuốc Sơn Minh (TP. Biên Hòa), loại TPCN nào được quảng cáo mạnh đều được người tiêu dùng chọn mua nhiều. Hiện các dòng TPCN sản xuất trong nước thường có quy định rõ về giá bán sản phẩm và nhà thuốc này luôn niêm yết lên bảng giá để người mua so sánh, lựa chọn. Đa số TPCN có mức chiết khấu tốt hơn so với thuốc chữa bệnh. Riêng giá TPCN nhập khẩu thường là do đơn vị phân phối và nhà bán lẻ tự quyết định.

Cụ thể, tại Công ty TNHH thương mại L.H. (trụ sở tại TP. Hồ Chí Minh), dầu cá viên hiện có giá bán lẻ là 689 ngàn đồng/lọ, giá sỉ giảm còn 482 ngàn đồng/lọ chỉ với điều kiện khách bỏ 110 ngàn đồng mua hồ sơ đăng ký để trở thành nhà phân phối.

Khi vào vai khách hàng đến liên hệ cộng tác bán sản phẩm cho công ty trên, chúng tôi gặp anh D. - một nhà phân phối trước đây hiện đã lên cấp quản lý. Theo anh này thì “khách hàng khi đăng ký làm thành viên hay còn gọi là nhà phân phối sẽ được hưởng mức hoa hồng bán lẻ trên sản phẩm là 43% và sẽ tiếp tục được cộng thêm 5% trên doanh số bán lẻ.” Cụ thể, một nhà phân phối trong hai tháng đầu hoàn thành 2 chỉ tiêu tương đương với số tiền là 7,626 triệu đồng thì được hưởng mức hoa hồng là 3,3 triệu đồng. Và mức hưởng hoa hồng sẽ tăng dần theo cấp, mức trợ lý giám sát được hưởng hoa hồng cộng thêm là 8%, cấp quản lý mức hoa hồng sẽ là 13%...

Theo đại diện của Công ty TNHH C.T.V Việt Nam (Chi nhánh quận Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh), chuyên phân phối độc quyền các sản phẩm sữa và TPCN nhập khẩu từ Hoa Kỳ, tùy vào tỷ lệ doanh số bán hàng mà nhà phân phối được hưởng mức chiết khấu, khuyến mãi, hậu mãi cụ thể. Nhưng tổng mức chiết khấu cho nhà phân phối thường không vượt quá 20% giá sản phẩm.

Tương tự hình thức bán hàng của doanh nghiệp trên, rất nhiều công ty kinh doanh đa cấp khác, như: Công ty TNHH E.I. Việt Nam (TP. Hồ Chí Minh) cũng có mức hoa hồng cho kênh bán hàng lên đến 43%; Công ty TNHH A. Việt Nam (TP. Hồ Chí Minh) chỉ tính hai loại hoa hồng cơ bản mà một nhà phân phối được hưởng đã lên đến 36%. Ngoài ra, tùy vào việc phát triển mạng lưới, doanh số bán hàng, người tham gia hệ thống này còn được hưởng rất nhiều loại hoa hồng khác, như: lãnh đạo, hỗ trợ bảo trợ. Chính vì phải gánh chi phí bán hàng quá lớn nên TPCN luôn có mức giá... trên trời.

Bình Nguyên - Hải Đăng