Rắc rối “tranh chấp” nhãn hiệu bưởi Tân Triều

Khi Sở Khoa học công nghệ Đồng Nai tiến hành những thủ tục cuối cùng của đề án đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho đặc sản bưởi Tân Triều thì “phát hiện” ra nhãn hiệu bưởi Tân Triều đã được đăng ký và sử dụng độc quyền bởi một doanh nghiệp (DN) suốt gần 6 năm qua. Mọi chuyện trở nên rắc rối khi Sở đề nghị DN trả lại nhãn hiệu. Và đương nhiên, DN này không đồng ý.

Ông Nguyễn Thanh Sang, Giám đốc DNTN Quê Hương Tân Triều - đơn vị hiện đang làm chủ nhãn hiệu bưởi Tân Triều cho biết, nhãn hiệu này đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Cục SHTT - Bộ Khoa học công nghệ) cấp văn bằng bảo hộ độc quyền số 97289, ngày 11-12-2006 sau khi DN ủy quyền cho một văn phòng luật sư tại TP. Hồ Chí Minh hoàn tất các thủ tục.

* Tiếng nói người trong cuộc

Theo đó, Cục SHTT đã bảo hộ độc quyền nhãn hiệu Tân Triều cho DNTN Quê Hương Tân Triều ở nhiều mặt hàng liên quan tới trái bưởi, như: nem bưởi, trái bưởi, rượu bưởi… Và từ cuối 2006 đến nay, DNTN Quê Hương Tân Triều đã sử dụng nhãn hiệu này trên các sản phẩm của mình, chủ yếu bán ở thị trường trong nước, một số xuất khẩu sang các nước châu Âu.

Ông Nguyễn Văn Tươi ở ấp Vĩnh Hiệp, xã Tân Bình - Vĩnh Cửu thu hoạch bưởi.

Tháng 9-2009, Sở Khoa học công nghệ Đồng Nai (KHCN) triển khai dự án “Xác lập quyền chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm bưởi Tân Triều huyện Vĩnh Cửu”. Theo đó, việc xác lập quyền chỉ dẫn địa lý bưởi Tân Triều tại Cục SHTT Việt Nam sẽ góp phần nâng cao giá trị ưu thế bưởi Tân Triều trên thị trường trong nước và quốc tế. Sau khi hoàn thành, nhãn hiệu bưởi Tân Triều sẽ được xem là thành quả chung của hàng trăm nông dân trồng bưởi vùng Tân Triều, Vĩnh Cửu. Đề án tiến hành khá thuận lợi và giữa năm 2011 thì gần hoàn thành, song Cục SHTT lại cho biết nhãn hiệu “Tân Triều” đã được đăng ký bảo hộ độc quyền, do đó theo quy định không thể xác lập quyền chỉ dẫn địa lý. Cục khuyến khích Sở KHCN và DN bàn bạc thống nhất với nhau.

Cho đến nay, Sở KHCN và DNTN Quê Hương Tân Triều đã có 3 buổi gặp để bàn hướng giải quyết. Theo Sở KHCN, DN có thể làm đơn bãi bỏ quyền được bảo hộ nhãn hiệu và sau khi được cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý, DN vẫn có thể sử dụng chung nhãn hiệu này với những nông dân khác. Tuy nhiên, ông Sang cho rằng điều này là vô lý khi phải đem “đứa con” hợp pháp của mình ra từ bỏ nó về mặt pháp luật để mọi người sử dụng chung. Mặt khác, ông Sang cho rằng tâm huyết của DN trong nhiều năm qua đã khiến trái bưởi Tân Triều làm nên chút ít tiếng tăm khi bán được ở các siêu thị uy tín như Metro, Big C, Co.op Mart… Bên cạnh đó, tham gia nhiều kỳ hội chợ quảng bá và có xuất khẩu sang châu Âu. Vì vậy, việc từ bỏ nhãn hiệu là điều DN không cam lòng, mặt khác ông Sang lo lắng nếu trả lại nhãn hiệu thì sau đó ai sẽ quản lý nhãn hiệu? Và liệu được sử dụng chung thì nhãn hiệu có bị mất uy tín? Lợi nhuận và thành quả của DN suốt mấy năm qua có bị thiệt hại sau khi từ bỏ nhãn hiệu?

* Tranh chấp đẩy lên cho Cục

Xem xét lại tiến trình đăng ký bảo hộ của DN cho thấy, năm 2005 UBND tỉnh đã có văn bản số 8331 ngày 23-12-2005 về việc “Không chấp nhận cho sử dụng địa danh Tân Triều, Biên Hòa” làm nhãn hiệu hàng hóa. Theo nội dung văn bản này thì tỉnh không chấp thuận cho DNTN Quê Hương sử dụng tên địa danh “Tân Triều, Biên Hòa” như nhãn hiệu hàng hóa hay yếu tố cấu thành nhãn hiệu hàng hóa để nộp đơn đăng ký quyền sở hữu trí tuệ. Bên cạnh đó, cũng theo văn bản này, DN chỉ được phép sử dụng địa danh Biên Hòa, Tân Triều gắn trên sản phẩm bưởi với điều kiện sản phẩm phải có nguồn gốc xuất xứ từ địa bàn huyện Vĩnh Cửu và đạt yêu cầu về phẩm chất, chất lượng do Hội làm vườn huyện Vĩnh Cửu và cơ quan quản lý quy định. Tuy nhiên, sau đó DN đã ủy quyền cho Văn phòng luật sư tại TP. Hồ Chí Minh làm các thủ tục xin bảo hộ ở Cục SHTT, và cuối 2006 đã được chấp nhận.

Bưởi Tân Triều - loại trái cây đặc sản đang bị “tranh chấp” nhãn hiệu. Ảnh: K.G

Một lãnh đạo Sở KHCN cho rằng, DN đã chủ động gửi đơn lên xin phép UBND tỉnh, tức là đã biết quy định rằng chỉ khi được phép của chính quyền địa phương, DN mới được sử dụng địa danh để đăng ký nhãn hiệu. UBND tỉnh từ chối mà DN vẫn làm thủ tục đăng ký ở Cục SHTT thì rõ ràng DN đã sai. Tuy nhiên, không hiểu do nhầm lẫn hay do không biết rằng Tân Triều là địa danh (theo Luật SHTT, cá nhân hay tập thể muốn đăng ký một tên địa phương làm nhãn hiệu thì phải được sự cho phép của chính quyền địa phương) mà Cục SHTT đã cấp văn bằng bảo hộ chính thức cho DNTN Quê Hương vào cuối năm 2006 và nhãn hiệu này trên thực tế đã được DN sử dụng hợp pháp cho đến nay.

Còn về phía Sở KHCN, không rõ biết hay không biết mà năm 2009 vẫn tiến hành thực hiện đề án “Xác lập quyền chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm bưởi Tân Triều huyện Vĩnh Cửu”, trong khi nhãn hiệu “Tân Triều” đã được cấp bằng và sử dụng. Cũng theo Luật SHTT thì chỉ dẫn địa lý sẽ không thể được xác lập khi trùng với một nhãn hiệu đã được bảo hộ. Do đó, hai bên “đá nhau”. Hiện tại, sau khi không thỏa thuận được với DN, Sở KHCN đã gửi đơn lên Cục SHTT nhờ giải quyết. Do đó, bài toán tranh chấp nhãn hiệu của loài trái cây đặc sản Đồng Nai này hiện đang phụ thuộc vào câu trả lời cuối cùng của Cục SHTT.

Vi Lâm