Hành trình Mig-21 hạ gục B-52 (kỳ 1)

Trong Chiến dịch “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” tháng 12-1972, các phi công của ta đã tiêu diệt 2 máy bay B-52 của Mỹ. “Để có được kết quả đó, không quân nhân dân Việt Nam đã có bước chuẩn bị từ khá sớm; điều quan trọng không kém là ta đã điều chỉnh cách đánh kịp thời sau mỗi lần xuất kích”- đó là chia sẻ của các phi công: Trần Hanh, Phạm Tuân…

Trận đầu đối mặt trên bầu trời Thủ đô

* “Muốn diệt B-52, phải bắn 2 tên lửa”

Từ nhận định của Chủ tịch Hồ Chí Minh là sớm muộn Mỹ sẽ dùng B-52 đánh ra Hà Nội, Quân chủng PK-KQ đã có bước chuẩn bị đánh B-52 từ rất sớm. Theo đó, Bộ đội Không quân đã triển khai sở chỉ huy dã chiến để nghiên cứu hoạt động của B52 và chỉ huy không quân cất cánh đánh B-52 từ các sân bay này.

Để chuẩn bị đánh B-52, các phi công Mig-21 đã dày công luyện tập, sẵn sàng cho cuộc đọ đầu lịch sử trên bầu trời Thủ đô.

Trung tướng Phạm Tuân nhớ lại: Cùng với chuẩn bị về mặt tinh thần sẵn sàng đối mặt với B-52, các phi công của ta còn cơ động về Quảng Bình, Vĩnh Linh, lên tận đỉnh đèo Mụ Giạ để quan sát, tìm hiểu đội hình và quy luật hoạt động của B-52. Nhiều lần, các phi công của ta đã truy kích máy bay địch đến tận biên giới.

Ngày 20-11-1971, phi công Vũ Đình Rạng nhận nhiệm vụ tiêu diệt tốp B52 đang bay từ Thái Lan qua Lào vào đánh phá khu vực Nghệ An. Tiếp cận được B-52, theo lệnh của sở chỉ huy mặt đất, anh phóng một quả tên lửa vào chiếc B-52. Trúng đạn, chiếc máy bay này phải về hạ cánh bắt buộc và hỏng hoàn toàn.

Trung tướng Trần Hanh cho biết: Vũ Đình Rạng đã chấp hành nghiêm quy định là chỉ dùng một quả tên lửa để tiêu diệt B-52, quả còn lại để sẵn sàng không chiến với tiêm kích địch trên đường về hạ cánh. Từ trận đánh của phi công Vũ Đình Rạng, một bài học được rút ra là khi công kích B-52, phi công phải bắn cả 2 tên lửa.

Nhờ luyện tập đánh B-52 trước khi không quân Mỹ đưa “con bài chiến lược” này vào Hà Nội, nên khi vào trận, các phi công của ta đã vững tin xuất kích…

* Trận đầu đối mặt trên vùng trời Hà Nội

Ngay đêm 18-12-1972, khi B-52 xâm phạm vùng trời Thủ đô, mở đầu chiến dịch tập kích đường đường không của không quân Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng và các tỉnh, thành phố lớn trên hậu phương miền Bắc, từ sân bay Nội Bài, phi công Phạm Tuân xuất kích, ráo riết săn tìm “con ngáo ộp” trên không.

Lúc Phạm Tuân được lệnh cất cánh, đường băng sân bay Nội Bài đã bị không quân Mỹ ném bom phá hủy, khói bụi mù mịt. Ông chia sẻ: “Diễn biến trận đánh bom diễn ra rất nhanh, và yêu cầu chiến đấu rất khẩn trương, nên mặc dù chưa biết tình trạng đường băng sau trận bom ra sao, song chúng tôi vẫn quyết tâm xuất kích”.

Anh hùng LLVT nhân dân, Trung tướng, phi công Phạm Tuân

Sau khi cất cánh, Phạm Tuân điều khiển máy bay hướng về phía Ba Vì. Từ mặt đất, tên lửa và đạn các loại của ta bắn lên dày đặc. Ông phát hiện ra rất nhiều máy bay F-4 của địch. Đây là điều nằm ngoài hình dung của ông trước khi vào trận. Sau vài phút, những chiếc F-4 lại bắn một quả tên lửa nhiễu để “làm mù” ra-đa của ta. Chấp hành nghiêm kỷ luật chiến trường là “chỉ dùng tên lửa bắn B-52; nếu không bắn được B-52, mang tên lửa về”, Phạm Tuân quyết tâm “giữ” tên lửa và tìm diệt B-52. Ngay sau đó, ông phát hiện B-52 và báo cáo về sở chỉ huy. Tiếp cận B-52, Phạm Tuân bật ra-đa, toàn bộ màn hình trắng xóa vì nhiễu; tiếp tục bật tăng lực để tăng tốc độ, nhằm thu hẹp cự ly thì ngay lập tức chiếc Mig-21 của ta bị F-4 phát hiện và “quây lại”. Phạm Tuân buộc phải cơ động thoát ly và quay về sân bay Nội Bài hạ cánh. Vì hạ cánh xuống đường băng lỗ chỗ hố bom, nên ngay sau khi tiếp đất, chiếc Mig-21 của Phạm Tuân đã rúc xuống hố bom, máy bay lật ngửa, xoay 180 độ. Chui ra khỏi máy bay, ông thấy quanh mình bom đạn, đất đá ngổn ngang.

Ngay sau khi hạ cánh, Phạm Tuân được biết Bộ đội Tên lửa đã bắn rơi tại chỗ chiếc B-52 đầu tiên trên bầu trời Thủ đô. Chiến công của đồng đội khiến ông vô cùng mừng rỡ, bởi “niềm kiêu hãnh của không lực Hoa Kỳ” đã bị quân, dân miền Bắc hạ bệ; và chiến công ấy cũng khiến ông nung nấu quyết tâm “Phải diệt bằng được B-52”…

QĐND Online