Chân dung hiện hữu của người hùng

Rạp chiếu chào đón tháng 12 bằng sự có mặt của hai bộ phim đem đến những chân dung khác lạ lẫn khác biệt về nhân vật người hùng.

Poster phim Bắt lửa.

Nói khác lạ là bởi cả thuyền trưởng Richard Phillips trong Captain Phillips lẫn cô gái 17 tuổi Katniss Everdeen trong Bắt lửa đều không bước ra từ thế giới truyện cổ, hay những trang truyện tranh của Marvel với thần sấm, người dơi, người sói, người nhện… đang thống trị dòng phim người hùng đương đại. Họ khác biệt khi đứng ở hai đối cực: một nam, một nữ; một sống trong đời thực và một bước ra từ trang văn, nhưng cùng gieo vào đời những niềm hy vọng, tin yêu.

* Người hùng không cơ bắp

Mắt mang kính lão, tóc pha màu bạc, thân hình to mập, tác phong chậm rãi... tất cả trông Tom Hanks trong vai thuyền trưởng Richard Phillips chẳng giống gì với phong độ tài tử của ông. Cũng như không giống với hình dung của người xem về một vị thuyền trưởng lãnh đạo nhóm thủy thủ của mình trong cuộc chiến chống hải tặc. Nhưng đấy lại là sự thật từng diễn ra trên bờ biển phía Đông Somalia năm 2009, khi một nhóm bốn tên cướp biển có vũ trang tấn công tàu chở hàng Maersk Alabama của Mỹ. Hoàn cảnh đặt một con người không sinh ra để làm người hùng phải hoàn thành trách nhiệm của một người hùng. Là thuyền trưởng, Richard Phillips chịu trách nhiệm về mạng sống của 21 thủy thủ đoàn trên tàu, cũng như mạng sống của chính ông trong vai trò của một người chồng, người cha với hai đứa con đang tuổi lớn.

Không sở hữu một sức mạnh để có thể dùng bạo lực dập tắt bạo lực, kinh nghiệm đi biển nhiều năm cũng không phải để đối diện với tình huống khẩn cấp này. Tất cả những gì mà vị thuyền trưởng 54 tuổi có được chỉ là nỗi sợ hãi bàng hoàng, khi phần lớn thời gian của cuộc khủng hoảng, kề thái dương ông là một họng súng sẵn sàng bóp cò bất cứ lúc nào. Chính trong cơn sợ hãi thử thách giới hạn của lòng dũng cảm, tưởng chừng có thể làm sụp đổ một con người như vậy, một con người tầm thường bỗng tìm thấy một sức mạnh mới để chiến đấu, để hy sinh, bằng tất cả tình yêu, bổn phận và trách nhiệm. Câu chuyện giữa biển khơi lại tình cờ nhắc nhớ chúng ta về những bất hạnh rình rập trong cuộc sống, điều mang lại vinh dự hơn cả không đến từ sự tránh né, mà là đối diện và vượt qua.

* Cô gái khơi ngọn lửa hy vọng

Chỉ mới bước lên màn ảnh chừng hai năm nay qua loạt phim Đấu trường sinh tử, Katniss Everdeen đã trở thành nhân vật nữ xuất sắc, viết lại lịch sử của Hollywood trong việc xây dựng các hình tượng nữ anh hùng. Trước sức ép đòi hỏi về một biểu tượng của thời đại bình đẳng giới, Hollywood tung ra nhiều dự án xây dựng các hình mẫu nữ anh hùng như người mèo (catwoman), Elektra… nhưng đều chưa thu hút được công chúng như mong muốn. Năm 2012, tập đầu tiên của loạt phim Đấu trường sinh tử (chuyển thể từ tiểu thuyết ăn khách cùng tên của nữ văn sĩ Suzane Collins) ra mắt lần đầu lập tức thành công cả về thương mại lẫn nghệ thuật. Tập thứ hai có tựa Bắt lửa thành công còn hơn tập đầu với gần 600 triệu USD thu về sau 12 ngày công chiếu trên toàn thế giới, so với kinh phí sản xuất 130 triệu USD.

Katniss Everdeen, qua diễn xuất của ngôi sao đoạt giải Oscar 2013 Jennifer Lawrence, nay đã trở thành một biểu tượng mới của văn hóa đại chúng toàn cầu. Cô gái trẻ luôn xuất hiện trong hình ảnh giương cung về phía trước, đầy mạnh mẽ và kiên cường, xung quanh là những ngọn lửa rực cháy. Giống như vị thuyền trưởng có thật ngoài đời, Katniss không sinh ra để làm người hùng. Sức mạnh tình yêu dành cho gia đình giúp cô vượt qua trò chơi phi nhân do vị tổng thống Snow của vương quốc Panem bày ra để chứng tỏ uy quyền tuyệt đối của ông. Hàng năm, 12 quận trong vương quốc phải tham dự bốc thăm chọn ra mỗi quận một trẻ nam và một trẻ nữ làm vật tế tham gia trò chơi đấu trường. Họ phải loại trừ lẫn nhau và người sống sót cuối cùng mới là kẻ chiến thắng. Cách Katniss cùng chàng trai đồng hương là Peeta cùng bước ra đấu trường như hai người trẻ yêu nhau đến sống chết, đã đặt những thế lực bạo tàn đối diện với một biểu tượng mới mang lại niềm hy vọng và sức mạnh cho quần chúng. Và cho cả người xem sau khi rời phòng chiếu.

Nam Vũ